advies - ACVZ

5.6.3. Regeling TBS
De terbeschikkingstelling wordt na onderzoek en met een gemotiveerd advies van twee
gedragsdeskundigen, waaronder een psychiater, door de rechter opgelegd en kent twee
varianten:
1. TBS met bevel tot verpleging (TBS met dwangverpleging). Deze vorm van TBS wordt
in een van de TBS-inrichtingen ten uitvoer gelegd.
2. TBS met voorwaarden.
Deze vorm van TBS wordt niet in een TBS-inrichting ten uitvoer gelegd. Houdt men
zich niet aan de door de rechter gestelde voorwaarden, dan kan deze voorwaardelijke
TBS op vordering van het Openbaar Ministerie worden omgezet in een TBS met bevel
tot verpleging en wordt men alsnog in een TBS-inrichting opgenomen.
Zowel TBS met dwangverpleging als TBS met voorwaarden worden door de strafrechter
opgelegd. De wet bepaalt dan aan welke voorwaarden moet zijn voldaan:
- ten tijde van het begaan van het strafbare feit bestond bij verdachte gebrekkige ontwikkeling
of ziekelijke stoornis van de geestvermogens;
- het strafbare feit is een misdrijf waarop vier jaar gevangenisstraf is gesteld, of een met
name genoemd misdrijf;
- de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen
eist het opleggen van de TBS, er bestaat een gevaar voor herhaling van (ernstige) strafbare
feiten.
5.6.4. Illegale vreemdelingen in TBS
De huidige stand van zaken is dat ontoerekeningsvatbare illegalen die een ernstig delict
hebben gepleegd definitief worden uitgesloten van TBS. De PG’s hebben, naar aanleiding
van een ingenomen standpunt in de Tweede Kamer, in een richtlijn aan de
Officieren van Justitie dringend geadviseerd om tegen ontoerekeningsvatbare vreemdelingen
alleen celstraf te eisen (richtlijn 6 november 2000 in Staatscourant gepubliceerd).
De argumenten die het College van procureurs-generaal hiervoor geeft zijn de volgende:
- de vreemdelingen stellen de TBS-inrichtingen voor grote problemen welke met name
gelegen zijn in de behandelingssfeer. In veel gevallen werkt de taal- en cultuurbarrière
zeer remmend;
- vreemdelingen stellen justitie voor grote problemen omdat hun TBS-maatregel niet
mag worden overgedragen naar het land van herkomst. De TBS is een unieke
Nederlandse maatregel die in andere landen niet ten uitvoer kan worden gelegd;
- de TBS-maatregel houdt naast behandeling ook resocialisatie in, dwz dat vreemdelingen
dan ook in aanmerking moeten kunnen komen voor proefverlof;
- de rechtspraak heeft over deze problematiek nog geen eenduidig standpunt ingenomen.
De oplegging van de TBS-maatregel aan illegalen werd in een onbekend aantal
gevallen toch noodzakelijk geacht.
De ACVZ heeft enerzijds begrip voor de restrictieve toepassing van de TBS. Anderzijds
moet worden erkend dat ernstig gestoorde illegale vreemdelingen niet altijd makkelijk
uitzetbaar zijn en het risico moet worden vermeden dat deze categorie na ommekomst
van de gevangenisstraf weer in de Nederlandse samenleving terugkomen. Dit geldt des
te sterker ingeval de rechter vanwege de volledige ontoerekeningsvatbaarheid van de
illegale vreemdeling geen gevangenisstraf kan opleggen. In die gevallen waarin voorzienbaar
is dat uitzetting moeilijk, zo niet onmogelijk, zal zijn adviseert de commissie de
maatregel van TBS minder strikt uit te sluiten voor de bovenvermelde categorie dan
thans is geïndiceerd: Door behandeling zal terugkeer wellicht toch nog mogelijk worden.
Als terugkeer echt niet te realiseren is, zal behandeling de risico’s voor de Nederlandse
samenleving in elk geval verminderen.
58