advies - ACVZ

De tweede mogelijkheid is benutting van TBS onder voorwaarden. Daarbij denkt de
commissie aan dezelfde constructie als bij de voorgestelde aanpassing van de (V)VI en de
combinatie voorwaardelijke met onvoorwaardelijke gevangenisstraf inhoudende dat
wanneer de veroordeelde zich niet houdt aan de voorwaarde Nederland te verlaten, alsnog
de maatregel van TBS krachtens artikel 38 c van het Wetboek van Strafrecht wordt
toegepast. De commissie verwacht dat de vreemdeling een vertrek uit Nederland verkiest
boven een alsnog opgelegde TBS-maatregel waarbij de rechter op vordering van het
openbaar ministerie, kan bevelen dat de vreemdeling alsnog van overheidswege zal worden
verpleegd, indien hij zich niet houdt aan de voorwaarde Nederland te verlaten.
5.7. Conclusie voor de wettelijke regelingen
In vrijwel alle hierboven beschreven met name voorwaardelijke modaliteiten van strafrechtelijke
sancties en maatregelen zijn geen wettelijke belemmeringen aanwezig om
deze maatregelen te laten voorafgaan aan de feitelijke uitzetting van de vreemdeling.
Ook de maatregelen in het kader van de SOV en TBS sluiten wettelijk gezien de opname
van vreemdelingen en in het bijzonder illegale vreemdelingen niet uit. Om plausibele
redenen heeft het OM besloten deze maatregelen niet te vorderen voor (illegale) vreemdelingen.
Toch moet nader worden onderzocht op welke wijze alsnog voor een aantal
geëigende gevallen van deze maatregelen gebruik kan worden gemaakt. Voorkomen
moet worden dat de doelgroep, waar het in dit advies over gaat, tussentijds terugkeert in
de samenleving. De samenleving moet voor (toekomstige) gevaren worden behoed,
mocht tussentijds of uiteindelijk niet een daadwerkelijke uitzetting kunnen worden
gerealiseerd. Tevens zal moeten worden onderzocht op welke wijze via het instrument
van strafonderbreking uitzetting kan worden bevorderd.
5.8. Verbinding voorbereiding terugkeer en resocialisatie ‘criminele’
illegalen.
De tenuitvoerlegging van straffen dient mede in het licht te staan van resocialisatie in de
samenleving. Nationale en internationale regels geven een ieder, zonder onderscheid van
ras of nationaliteit, recht op een aanbod tot resocialisatie. Dit volgt onder meer uit artikel
10 lid 3 IVBP en aanbeveling no R (87)3 van het Comité van Ministers van de Raad van
Europa (Europese gevangenisregels).
Ook de Hoge Raad heeft in zijn uitspraak van 16 januari 1987, NJ 1987, 405 nadrukkelijk
uitgesproken dat onder terugkeer naar de samenleving niet moet worden verstaan de
terugkeer naar de Nederlandse samenleving maar de terugkeer naar de samenleving in
algemene zin. Ook de klachtencommissie van de Reclassering heeft in 2000 een tweetal
klachten gegrond verklaard die betrekking hadden op de beslissing van de reclassering
om geen voorlichtingsrapport uit te brengen over verdachten, die buiten het actuele
justitiecontact geen enkele binding hadden met Nederland. De directie van de reclassering
heeft zich bij de zienswijze van de klachtencommissie aangesloten.
Beknopt weergegeven komt de essentie van de visie van HR en klachtencommissie op
het volgende neer: Het ontbreken van een binding van een persoon aan de Nederlandse
maatschappij (zoals in het geval van ongewenst verklaarde vreemdelingen of illegale
vreemdelingen, en op grond daarvan hun onmogelijk of niet zinvol geachte resocialisatie
/ reïntegratie naar de Nederlandse samenleving) kan geen argument zijn voor het onthouden
van een aanbod (van reclassering of gevangeniswezen) dat de resocialisatie/ reïntegratie
naar de samenleving in algemene zin bevordert (ongeacht dus of dit de
Nederlandse dan wel een andere samenleving is).
59