StAB Jurisprudentietijdschrift 2013, 1

12 Artikel
KB 23 december 1980, nr. 89, p. 48, Bijlage bij rapport cie-Samkalden
In dit Kroonberoep stelde de Kroon vast dat flatbebouwing een ingrijpende afwijking van de voorgaande bestemming ter
plaatse betekende, maar het bracht ook een verandering mee ten aanzien van de bestaande bebouwing (die voor het
merendeel uit villa’s bestond). Mede gelet op de structuur van de omgeving lag een zodanige verandering van omstandig-
heden niet in de lijn der verwachting en is het daaruit voortvloeiende nadeel groter geweest dan met de algemene maat-
schappelijke toestand in overeenstemming moet worden geacht. Volgens de Kroon kan dan ook gesproken worden van
onevenredige schade, welke redelijkerwijze niet ten laste van de appellant behoort te blijven.
AGRvS 26 augustus 1991, AB 1992, 143
In deze uitspraak komt de Afdeling geschillen van de Raad van State tot de conclusie dat een eventuele nieuwe woning
naast appellants perceel tot het normaal maatschappelijk risico behoort. De Afdeling geschillen onderbouwt dit als volgt.
Een eventuele nieuwe woning op het naastgelegen perceel past goed bij de bebouwingsstructuur van de omgeving. De
Afdeling geschillen is verder van mening dat aan een relatief vrije ligging op grond van het oude planologische regime
geen blijvende rechten kunnen worden ontleend. De verandering in de stedenbouwkundige situatie kan dan ook als een
normale maatschappelijk verandering worden beschouwd die ten laste van appellant dient te blijven.
6. Afsluiting
In de planschaderegeling onder de Wro is besloten het normaal maatschappelijk risico expliciet op te nemen. In de regeling
onder de WRO werd het normaal maatschappelijk risico ook al toegepast.
De Afdeling heeft in enkele belangrijke uitspraken duidelijkheid verschaft over de invulling van het normaal maatschappelijk
risico. Als uitgangspunt heeft te gelden dat alle omstandigheden van het geval van belang zijn. Vastgesteld dient te worden
of de planologische ontwikkeling in de lijn der verwachting ligt, ook al bestond geen concreet zicht op de omvang waarin,
de plaats waar en het moment waarop deze ontwikkeling zich zou voordoen. Daarbij moet gekeken worden naar de mate
waarin de ontwikkeling naar haar aard binnen de ruimtelijke structuur van de omgeving en het gevoerde planologische
beleid past.
Omstandigheden die verder van belang kunnen zijn betreffen:
– de aard van de maatregel;
– de aard en omvang van het door de maatregel veroorzaakte nadeel; en
– de afstand van de locatie waar de ontwikkeling heeft plaatsgevonden tot de onroerende zaak van de aanvrager.
Het eerste lid van artikel 6.2 Wro heeft een zelfstandige betekenis en de 2%-norm lijkt te fungeren als middel om bagatel-
zaken af te doen. Bestuursorganen zullen dan ook zelfstandig moeten onderzoeken of zich omstandigheden voordoen op
basis waarvan een procentuele drempel of kortingspercentage kan worden toegepast.
In dit artikel is ook beoogd aandacht te vragen voor oude jurisprudentie omtrent artikel 49 WRO. In de Kroonjurisprudentie
is in concrete gevallen expliciet bepaald wat tot het normaal maatschappelijk risico van een burger behoorde. Daarbij
werd gewerkt met het criterium van de lijn der verwachting, dat in de huidige jurisprudentie van de Afdeling weer een plek
heeft gekregen, en werden omstandigheden genoemd die van belang kunnen zijn. In zoverre kan de oude jurisprudentie
behulpzaam zijn voor de invulling van het begrip. 25
Ruud Veenhof
25 R. Veenhof is als stagiair werkzaam bij de StAB. Hij is afgestudeerd aan de Universiteit Leiden op zijn masterscriptie over passieve risicoaanvaarding bij
directe planschade. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
StAB 1 / 2013