Het verhaal van twee steden - files.slau.nl

Berlijns dagboek
Nelleke Noordervliet
Vrijdag 7 november 2003
Ik ben tijdelijk te gast in Berlijn. Vanuit mijn appartement kijk ik
door een groot hoog raam op de groen uitgeslagen koperen koepel
van de Michaelkirche. Het middenschip van de kerk is verwoest.
De muren staan nog overeind evenals het voorportaal, waar boven
de nu loze deur een groot mozaïek opvalt dat de Annunciatie
voorstelt. De ruimte waar de mensen zaten is weg. De brokkelige
randen zijn afgesmeerd met cement, zodat er een nette ruïne over
is, begroeid met klimop. De kerk is teruggebracht tot de koepel.
Het handjevol gelovigen dat het communisme weerstond kan daar
best in. Links in mijn blikveld zie ik ook het timpaan van het voorportaal,
waarop een grote engel staat. Dat moet Michael zijn. De
engel met het zwaard. De soldaat. De strijder voor God. Hij hangt
een beetje voorover, de vleugels nog licht opgestoken alsof hij zojuist
is neergedaald, hij leunt vermoeid van de vlucht op zijn lans,
zijn blik richting annunciatie-mozaïek, waarop zijn collega Gabriel
de vleugels sereen heeft dichtgevouwen. Michael keek tot 1989 over
de Muur Kreuzberg in en zag daar het gewemel van de westerse
samenleving, de alternatieve gemeenschap van krakers en punks,
en de groeiende gemeenschap van Turken. Michael zag het verval
en de grafitti. Michael zag de vrijheid.
De kerk staat in een naoorlogse, Oost-Berlijnse wijk met
hoogbouwflats van vier tot tien verdiepingen, gebouwd op de
puinhopen van de verwoeste stad, kort na de Wende allemaal keurig
geverfd in opgewekte roomkleur met blauwe, rode en okergele
accenten, om de Oost-Berlijners die zo lang hadden geleden onder
de grauwheid van het communistische schoonheidsideaal te betrekken
bij de rijkdom en de goede smaak van het Westen. Mijn
appartement is een onderdeel van een voormalige fabriek, kennelijk
gespaard in 1945.
108