Het verhaal van twee steden - files.slau.nl

96
taalkundig concept. bijvoorbeeld: mastiek
bombastisch lid van de fosfor-groep «lyrische
parafrase» beschrijft hem letterlijk. aangepaste
curiositeit. aanbevolen prototip: wie gewaagd wil doen
moet vaak angstvallig schrijven.
Het vreemde is dat je er bij het vervaardigen van een dergelijke
vertaling zeker van bent dat je eigenlijk je eigen variant van het
gedicht schrijft: je laat immers schaamteloos je eigen associaties los
op de tekst. Maar tegelijkertijd bekruipt je het gevoel dat je begrijpt
wat er staat, dat je voelt waar de dichter heen wil. Er beginnen zich
namelijk patronen af te tekenen. In welke taal een gedicht ook is
geschreven, steeds treden er vertegenwoordigers van de macht of
van de traditie op. In het Nederlands zijn dat de schout-by-nacht,
de studenten, de classicus, en de mannen van het instituut. In het
Fins wordt de massatechniek geïntroduceerd, puurde ik verder
nog de getikte puristen uit de tekst en is er even verderop sprake
van ‘lapsuus vaan realistinen’, van een lapsus van realisten.
Tegenover deze saaie wereld-zoals-we-haar-kennen, plaatst
Stolterfoht in zijn Roemeense gedicht de taal als een weerbare en
veelzijdige vijand. Die taal is immers kneedbaar (mastiek) en bombastisch
tegelijk, ze is lid van een licht ontvlambare pressiegroep
die de lyrische parafrase als slagzin voert. Maar anders dan bij de
instanties die het voorlopig nog voor het zeggen hebben, is haar
boodschap niet zomaar te achterhalen. Stolterfohts taal spreekt via
de omweg van de lyriek en probeert iets te bewerkstelligen middels
vreemde aanpassingen, want wie echt zijn nek wil uitsteken moet
rekening houden met alles. Als ik het goed begrijp, gaat het dus om
de meerduidigheid als wendbaar, want internationaal middel van
verzet.
Vervolgens wordt meteen een mogelijke valkuil van deze
idealistische mijmering blootgelegd. Er is namelijk een ‘pretext’,
een masker dat vaak is gekopieerd: ‘introduce liber din 1968’. De
introductie van de vrijheid in mei ’68 dus. Maar die gebeurtenis
heeft de wereld niet meer dan een schijnvrijheid gegeven, omdat