VOORLEZING VAN PAULUS's BRIEF AAN DE GALATEN,1531

Christus' wil, enz. Maar dan voeren zij aan: toch gebiedt God, dat wij Hem met ons
gehele hart moeten liefhebben, enz. Goed, maar daaruit kan men niet besluiten: God
heeft het geboden, dus doen wij het. Als wij God van ganser harte zouden liefhebben,
enz., dan zouden wij zeker wegens deze gehoorzaamheid gerechtvaardigd zijn en
leven, naar het woord uit Leviticus 18:5: 'De mens die dit doen zal, die zal daardoor
leven.' Maar het Evangelie zegt: gij doet dit niet, daarom zult gij daaruit ook geen
leven ontvangen. Want dat gebod: 'Gij zult de Heere liefhebben, enz.,' eist een
volkomen gehoorzaamheid, volkomen vreze, volkomen vertrouwen, volkomen liefde
jegens God. Maar dat alles doen de mensen niet, dat kunnen ze in deze verdorven
wereld ook niet. Daarom kan het gebod: 'Gij zult de Heere liefhebben, enz.' niet
rechtvaardig maken, dit gebod klaagt alle mensen aan en verdoemt ze, naar het
woord van de Schrift: 'Want de wet werkt toom, enz.' (Romeinen 4:15). Maar
Christus is de voleinding (het einde) van de wet tot gerechtigheid voor een ieder die
gelooft.
Zo verkeert de Jood, die de wet houdt in de mening dat hij door het gehoorzamen van
de wet God zal behagen, niet God de Vader, hij is veel eerder een afgodendienaar,
want hij aanbidt het droombeeld van zijn hart, dat niet overeenkomt met de
werkelijkheid. (...)
Hoewel Paulus deze woorden: 'Toen jullie God niet kenden, dienden jullie de
afgoden, die overeenkomstig hun wezen geen goden zijn' eigenlijk tot de Galaten
zegt, die heidenen waren, bestraft hij met deze woorden toch ook de Joden, die
ondanks het feit dat ze afgoden voor het uiterlijk verwierpen, innerlijk die afgoden
nog meer vereerden dan de heidenen; zo zegt Paulus in Romeinen 2:22 van de Joden:
'Gij verafschuwt de afgoden en rooft van God wat Hem toebehoort!' De heidenen
waren niet Gods volk, hadden niet het Woord, daarom was hun afgodendienst van
een grof soort. De Joden die de afgoden dienden, versierden hun goddeloze
godsdienstige oefeningen met de Naam en het Woord van God (dat doen alle
werkheiligen!) en met deze schijn van vroomheid maakten zij veel indruk. Daarom,
hoe heiliger en geestelijker afgodendienst voor het oog is, des te schadelijker ook is
hij.
Maar hoe kunnen we deze beide tegenstellingen, waarvan Paulus spreekt (jullie
hebben God niet gekend en jullie hebben God geëerd) met elkaar rijmen? Ik
antwoord: alle mensen hebben van nature deze algemene kennis dat er een God is,
naar het woord uit Romeinen 1:19 e.v.: 'Voorzover God gekend kan worden, is Hij
hun bekend. Zijn onzichtbaar Wezen namelijk, enz.' Verder betuigen alle vormen van
verering en alle godsdienstige gebruiken, zoals ze bij alle volken in gebruik zijn, dat
alle mensen een soort algemene kennis van God gehad hebben. Ik spreek er nu niet
over, wat het aandeel van de natuur daarin is en wat het aandeel van de
voorvaderlijke overlevering.
Maar nu zal iemand tegenwerpen: als alle mensen God gekend hebben, waarom zegt
Paulus dan, dat de Galaten voor de prediking van het Evangelie God niet gekend
hebben?
Ik antwoord: men moet twee soorten kennis van God onderscheiden, de algemene en
de eigenlijke. De algemene kennis hebben alle mensen, zij weten dat er een God is,
dat Hij hemel en aarde geschapen heeft, dat Hij rechtvaardig is, goddelozen straft,
enz. Maar hoe God over ons denkt, wat Hij schenken en doen wil, opdat wij van
zonde en dood bevrijd en gered zouden worden (dat is toch de eigenlijke en ware
kennis van God), dat hebben de mensen niet beseft. Zoals het immers kan gebeuren,