VOORLEZING VAN PAULUS's BRIEF AAN DE GALATEN,1531

Paulus had de Galaten een beetje onbeleefder kunnen behandelen en nogal hard tegen
hen kunnen optreden, bijvoorbeeld zo: 'Bah wat een schandelijke afvalligheid, ik
schaam mij over jullie, jullie ondankbaarheid doet mij pijn, ik ben erg boos.' Of hij
zou in een tragische pose heb ben kunnen uitroepen: 'O wat een verdorven tijden, o
wat een vervallen zeden', enz. Maar omdat hij gevallenen wil oprichten en op
zachtzinnige wijze uit hun dwaling terugroepen en opnieuw tot het Evangelie
brengen, laat hij die heftige woorden weg, met name bij het eigenlijke begin van de
brief en hij richt zich met heel vriendelijke en gevoelige woorden tot hen. ( ...)
Paulus is dus een groot kunstenaar daarin, hoe men gevallen en gekwetste gewetens
behandelt. De paus daarentegen gaat als een tiran tekeer, echte banbliksems en
vervloekingsdonderslagen houdt hij gereed voor de ellendigen en verslagenen. Dat
kan men zien aan zijn bullen, voornamelijk aan die over het Heilig Avondmaal. En
niet beter oefenen de bisschoppen hun ambt uit, zij maken zich geen zorgen over het
heil van de zielen, maar zij streven alleen naar macht. Ze praten en handelen zo, dat
ze deze macht stevig en onverkort in handen houden.
1:6 ... dat gij zo haast ...
U ziet, dat zelfs Paulus klaagt, dat wat het geloof betreft de val zeer snel kan plaats
vinden. Daarom vermaant Paulus ergens anders ( 1 Korinthe 10:12: 'Wie staat, zie
toe, dat hij niet valle.' Ook wij ondervinden dagelijks hoe moeizaam het hart het
geloof vat en vasthoudt en hoe moeilijk het is, voor de Heere een volmaakt volk toe
te bereiden. Men doet er wel tien jaar over eer een nieuw gemeentetje tot enige
schoonheid en wasdom komt, en als die er dan zijn, sluipt er een of andere
geestdrijver binnen, die niets anders kan dan domme en smadelijke taal uitslaan
tegen de degelijke leraren; in een ogenblik breekt zo iemand alles af. Wie zou niet
woedend worden over zo veel laaghartigheid.
Door Gods genade hebben we hier in Wittenberg vorm gegeven aan een christelijke
kerk. Het Woord wordt bij ons zuiver onderwezen, de sacramenten worden recht
bediend, er wordt vermaand, er wordt voor alle standen gebeden, kortom: alles
ontwikkelt zich gunstig. Deze buitengewoon gunstige loop van het Evangelie zou
door een of andere fanaticus gemakkelijk kunnen worden tegengehouden. En in één
ogenblik zou hij kunnen verwoesten, wat wij in vele jaren en met hard werken
hebben opgebouwd. Zo verging het Paulus, het uitverkoren werktuig van Christus.
Hij heeft de gemeenten in Galatië onder grote zorgen en met veel moeite toebereid;
deze gemeenten zijn na zijn vertrek door de valse apostelen in korte tijd verwoest.
Dat betuigt hier deze brief van hem en alle andere brieven. Zo groot is de zwakheid
en de ellende van dit leven, zo zeer wandelen wij te midden van de valstrikken van
satan, dat in zo korte tijd één fanaticus datgene vernielt en totaal te gronde richt, wat
de ware dienaars in jaren, dag en nacht werkende, hebben opgebouwd. Dat leren we
tegenwoordig door eigen ervaring onder grote zielensmart; en toch kunnen wij die
kwaal niet genezen.
Daar de kerk zoiets gevoeligs en teers is en zo gemakkelijk vetwoest kan worden, is
het zaak waakzaam te zijn tegen de geestdrijvers, die, nauwelijks een paar preken
gehoord en een paar bladzijden in de Heilige Schrift gelezen hebbend, zich al gauw
opwerpen tot leraren van alle leerlingen en leraars, tegen alle gezag in. Zulke lieden
vindt men tegenwoordig in een groot aantal ook onder de meesters van de vrije
kunsten; het zijn brutale lieden, die in geen verzoeking beproefd gebleken zijn, nooit