VOORLEZING VAN PAULUS's BRIEF AAN DE GALATEN,1531

schuldenaars neer te zetten; dan is er noch raad noch hulp, maar alles is verloren.
Dan kunnen ons het leven en het getuigenis van al de heiligen niet baten.
De bediening der wet is reeds aangekondigd in de geschiedenis der wetgeving,
Exodus 19 e.v. Mozes leidde het volk uit de legerplaats God tegemoet, opdat zij God
uit de donkere wolk zouden horen spreken. Dit volk, dat kort tevoren beloofd had,
alles te doen wat God zou gebieden, schrok en werd door vrees neergeworpen, zij
deinsden terug en van verre staande zeiden ze tot Mozes: 'Wie kan het vuur zien, de
donder en de klank der bazuinen horen? Spreek gij met ons en wij zullen horen. Laat
God met ons niet spreken, opdat wij niet sterven.' Dat is dus het eigenlijke werk van
de wet, ons uit onze tenten te voeren, dat wil zeggen uit onze vrede en ons
zelfvertrouwen, en ons voor het aangezicht van God te stellen en de toorn van God te
openbaren. Dan wordt het geweten gewaar, dat het de wet van God niet genoeg
gedaan heeft, en ook niet genoeg doen zal; het geweten ontdekt dat het de toorn van
God niet verdragen kan, die door de wet geopenbaard wordt. (...) En dan vluchten wij
vol schrik en met Israël roepen wij: 'Wee ons, wij zullen sterven, de Heere spreke
niet met ons, spreek gij met ons.' (...)
Erasmus en de pausgezinden zijn van mening dat Christus een nieuwe wetgever is.
En de dwepers halen niets anders uit het Evangelie dan dat ze dromen, dat het gaat
om een boek met nieuwe wetten en voorschriften, zoals de Turken dat dromen van
hun koran. Maar we hebben genoeg aan de wetten van Mozes. Christus predikt
echter het Evangelie, dat Hij zonden vergeeft, genade schenkt, rechtvaardig maakt en
de zondaren redt. Wat er echter aan geboden in het Evangelie staat, is geen
evangelie, maar uitlegging van de wet en aanhangsel bij het Evangelie.
Verder, als de wet tot zonde dient, dan volgt daaruit, dat zij ook tot de toorn en tot de
dood dient. Want zodra de wet de zonden openbaart, stelt zij de mens ook aan de
toorn van God bloot en dreigt hem met de dood. Onmiddellijk reageert het geweten
namelijk zo: je hebt je niet aan de geboden gehouden, daarom is God tegen je en
toomt over je. Het een is onlosmakelijk verbonden met het ander: ik heb gezondigd,
dus zal ik sterven. Bijgevolg is de bediening der zonde dan ook de bediening van de
toorn en van de dood. Want waar de zonde is, daar stelt het geweten al spoedig vast:
je hebt gezondigd, daarom is God op je vertoornd. Als Hij toomt, dan zal Hij je
doden en in eeuwigheid verdoemen. En zo komt het, dat velen, die de toorn en het
gericht van God niet verdragen kunnen, zichzelf doden, zich in de diepte werpen en
zich verdrinken, enz.
2:17 ... dat zij verre.
Hij wil zeggen: Christus is geen bedienaar van de zonde, maar schenkt de
gerechtigheid en het eeuwige leven. Zo maakt Paulus de afstand tussen Christus en
Mozes zo groot mogelijk. Mozes moet op de aarde blijven, hij is een leraar van de
letter, hij staat op de wet en nagelt de zondaar daaraan vast. Maar Paulus zegt dat de
gelovigen een andere leraar in hun geweten hebben, niet Mozes, maar Christus, Die
de wet volbracht heeft, Die de zonde, de toorn en de dood overwonnen en weggedaan
heeft. Hij beveelt ons dat wij op Hem zien en geloven. Zo moet dan de wet wijken en
Mozes sterven, zodat niemand weet waar hij begraven is. En zonde en dood kunnen
ons nu niet verder kwellen. Christus, onze Leraar, heerst over de wet, over de zonde
en over de dood. Daarom, wie in Hem gelooft, is vrij van al deze machten. Het is dus
het eigenlijke werk van Christus, dat Hij vrijmaakt van de zonden en van de dood.
Dat is immers voortdurend de leer en de vermaning van Paulus.
Daarom: door de wet worden wij veroordeeld en gedood, door Christus worden wij
echter gerechtvaardigd en levend gemaakt. De wet verschrikt en drijft ons weg van