VOORLEZING VAN PAULUS's BRIEF AAN DE GALATEN,1531

Hij Zijn hoofd mocht neerleggen; op het laatst scheuren ze Hem de kleren van het
lijf, dan hangt Hij naakt en ellendig tussen twee rovers aan het kruis te sterven.
Zo dikwijls ik de vermaningen van de apostel lees, waarin hij de gemeenten
voorhoudt, dat zij hun leraren moeten onderhouden of ter bestrijding van de noden
der heiligen in Judea geld bijeen moeten brengen, pleeg ik mij bovenmate te
verwonderen en schaam ik mij diep, dat een zo grote apostel zoveel woorden nodig
had om deze weldaad van de gemeente te verkrijgen. In 2 Korinthe 9 en 10 behandelt
Paulus de collectekwestie in twee hele hoofdstukken. Ik zou Wittenberg, dat in
vergelijking met Korinthe niets voorstelt, niet zo beschaamd willen maken, als
Paulus de Korinthiërs beschaamd gemaakt heeft door zijn beschroomd en bezorgd
bedelen voor het levensonderhoud van de armen. Maar dat is het lot van het
Evangelie: als het maar recht gepredikt wordt, dan wil niemand meer wat geven voor
het onderhoud van zijn dienaren en zijn scholen, maar allen beginnen te roven, te
stelen, het elkaar op een verfijnde manier moeilijk te maken, kortom: de mensen
schijnen plotseling ontaard te zijn in wilde dieren. Als daarentegen de leringen der
demonen gepredikt worden, dan worden de mensen werkelijk vrijgevig en slepen
voor hun verleiders alles uit vrije wil aan. De profeten verwijten de Joden deze zelfde
zonde, namelijk dat zij aan de vrome priesters nauwelijks hun levensonderhoud
gegeven hebben, maar aan de goddeloze werkelijk alles en in overvloed.
Daarin zien wij nu in de eerste plaats hoe noodzakelijk dit gebod van Paulus is, de
dienaren van de kerken te onderhouden. Satan kan namelijk niets minder verdragen
dan het licht van het Evangelie; daarom als het Evangelie zijn licht laat schijnen,
ontbrandt satan in toorn en probeert hij uit alle macht het te doven. Dat probeert hij
op twee manieren, namelijk door de leugens van de ketters en door de wapens van de
tirannen en dan door gebrek en honger. Daar satan echter tot dusver in onze landen
het Evangelie niet door de ketters en de tirannen kon overweldigen, gaat hij de
andere weg, dat hij dus de dienaren des Woords het levensonderhoud ontneemt met
het doel, dat zij door gebrek en honger gedwongen, de dienst verlaten en het arme
volk, doordat het van het Woord beroofd is, mettertijd volledig zal verdierlijken. En
om met dit verschrikkelijke kwaad nog vlugger tot het doel te komen, spant satan in
de steden goddeloze overheidspersonen en op het platteland edelen voor zijn kar; zij
roven immers de kerkelijke goederen, waarvan de dienaren des Evangelies zouden
moeten leven en gebruiken ze voor verkeerde doeleinden. De profeet Micha zegt in
hoofdstuk 1:7: 'Van hoerenloon zijn deze goederen samengebracht en ze zullen ook
weer hoerenloon worden.' Verder lokt satan ook afzonderlijke goede mensen van het
Evangelie weg door al te grote verzadigdheid. Die zorgvuldige en dagelijkse
behandeling van het Woord namelijk bewerkt bij de meesten walging en verachting;
wat later worden ze slordig ten aanzien van hun plichten in de praktische vroomheid.
Evenzo spoort tegenwoordig niemand meer zijn kinderen aan, de goede of zelfs
heilige geschriften te leren; ze behoeven allemaal slechts de winstgevende
kundigheden te leren. Dat alles stelt de satan in het werk met het doel het Evangelie
in onze streken te onderdrukken, ook zonder het geweld van de tirannen en zonder de
listen van de ketters. (...)
Van de talloze gedwongen betalingen (aan Rome) zijn de onzen door het Evangelie
bevrijd. Maar verre ervan voor deze vrijheid dankbaar te zijn, zijn ze van vrijgevige
schenkers geheel en al dieven en rovers geworden, die noch aan het Evangelie noch
aan zijn dienaars noch aan de arme heiligen ook maar een centje willen geven. Dat is
het zekerste teken ervoor, dat zij het Woord en het geloof reeds verloren hebben en