VERKEER IN EN OM HEEMSTEDE EN BENNEBROEK - Historische ...

in hânden van de Noord-Hollandsche Tram (lijnen van Amsterdam
naar Edam, Purmercnd en Alkmaar) en van de Hollandsche
Elcclrische Spoorweg Maatschappij, waaruit later de Haarlemmermecrlijnen
ontstaan zijn. Laatstgenoemde had reeds vóór het tot
stand komen van de E.S.M, lijn het plan tot aanleg van een
elektrische lokaalspoorwcg, later eventueel om te bouwen tot
hoofdspoorweg van Amsterdam Weesperpoort, via Sloten,
Vijfhuizen naar Haarlem. Het eindpunt was gedacht aan de
Kleine Houtweg bij de grens met Heemstede.
Op 15 augustus 1902 kocht zij de Stoomtram Haarlem-Al km aar
van de Société Anonyme Belge des Tramways Néerlandais.
De stap die voor de dorpen tussen Haarlem en Leiden van groot
belang werd volgde einde 1908: overname tegen de koers van
200% van de aandelen der N.Z.H.S.T.M. HL. van de firma
Broekman en Honders. Tezamen met de concessie-Grippeling kon
nu iets nieuws worden opgebouwd. Begin 1909 werd de oude
vennootschap omgedoopt in Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg
Maatschappij, gevestigd te Amsterdam. De paardentrams te
Leiden en Haarlem alsmede de stoomtrams van Leiden naar
Katwijk en Noordwijk en van Haarlem naar Heemstede zouden
zo spoedig mogelijk geëlektrificeerd worden, waarna andere
lijnen (Heemstede Óegstgeest, Schoten-Alkmaar) zouden volgen.
In Leiden verliep alles vlot, zodat 1 september 1911 de stadslijn
geopend kon worden, spoedig gevolgd door de lijn naar Katwijk.
In Haarlem werden veel weerstanden ondervonden. Het eerste
obstakel was de vaststelling der spoorwijdte. De H.S.M, dacht
niet anders dan dal zij de bestaande p aardentram lijn zou
ombouwen tot elektrische tractie, met behoud van de spoorwijdte.
De gedachten van Haarlem verwijlden nog bij de fusie van
de H.T.M. met de E.N.E.T. Nu hadden de lijnen van de E.S.M, en
de E.N.E.T. alsmede de stoomtram Haarlem-Alkmaar alle een
spoorwijdte van 1 m, zodat het voor de land lag om ook de
nieuwe elektrische lijn Schoten-Haarlem-Heemstede van die
spoorwijdte te voorzien. Dit zou echter weer consequenties
hebben voor de lijnen ten zuiden van Heemstede, zodat de
Il.S.M. weinig voor de spoorversmalling voelde. Haarlem liet zich
voorlichten door professor Franco te Delft, die concludeerde dat
in dit geval het toepassen van twee spoorwijdten geen overwegend
bezwaar behoefde te zijn. In april 1910 werd besloten de
spoorwijdte der N.Z.H.T.M.-lijnen vast te stellen op 1.435 m.
De gemeente Haarlem had een grote angst voor het grensoverschrijdend
verkeer. Zij meende dat door het verlenen van
rijksconcessies haar zeggenschap over de interlokale lijnen geheel