Toepassing van risico-evaluatie in de voedselketen - Favv

experimenten met proefdieren en door het toepassen van
onzekerheidsfactoren die een extrapolatie naar de mens mogelijk
maken. Er dient opgemerkt dat deze karakterisatie van
het gevaar “dioxine” op gelijkaardige maar niet identieke wijze
werd uitgevoerd door diverse internationale instanties en dat
de verschillende studies vrij goed vergelijkbare TRW’s hebben
opgeleverd. Bijgevolg wordt de evaluatie van het risico voor
de gehele bevolking gemaakt door de TRW, die door de Europese
instanties werd vastgelegd (in dit geval een PTWI), te
vergelijken met de blootstelling van de bevolking in landen
waar relevante gegevens beschikbaar zijn.
Om de evaluatie van chemische risico’s in verband met
een speci ek incident concreet te illustreren, werd gebruik
gemaakt van een recent voorbeeld dat in januari 2006 werd
aangetoond. In dit geval moest het Wetenschappelijk Comité
van het FAVV snel evalueren in welke mate de humane
blootstelling na het incident een risico kon inhouden voor de
volksgezondheid. De daarbij toegepaste methode steunde
i) op het opmaken van realistische scenario’s met betrekking
tot de verontreiniging bij de toeleveraars van de voedselketen
(verontreinigingsniveaus van restvet), ii) op het inschatten
van de dioxineconcentraties in dierlijke producten na verontreiniging
van de voeders volgens de eerder opgemaakte
scenario’s, iii) op het inschatten van de blootstelling van de
consument na inname van de verschillende producten die
verontreinigd konden zijn en, ten slotte, iv) op de vergelijking
van de extra lichamelijke belasting met dioxinen als gevolg
van het incident in vergelijking met het achtergrondblootstelling
van de bevolking in het algemeen.
48
3. Risico-evaluatie
Gevarenidentifi catie:
welke chemische stoff en en welke toxische eff ecten ?
Met de term “dioxinen” worden verschillende soorten chemische
verbindingen aangeduid (Figuur 1), nl. de 210 congeneren
van de groep van de PCDDs (polychloordibenzodioxinen)
en PCDFs (polychloordibenzofuranen). Eigenlijk zijn slechts
17 congeneren van PCDD’s/PCDF’s toxisch, onder meer het
welbekende TCDD (tetrachloordibenzodioxine of “Sevesodioxine”)
dat de meest toxische molecule is. Er worden
vooral toxicologische studies uitgevoerd op TCDD en, bij het
berekenen van de blootstelling, wordt het relatieve aandeel
van de andere congeneren ingeschat aan de hand van toxiciteitsequivalentiefactoren
(TEF) zodat een totaal kwantitatief
resultaat kan worden verkregen dat is uitgedrukt in toxische
dioxine-equivalenten (TEQ). Naast de PCDD’s/PCDF’s moeten
ook andere verbindingen in beschouwing worden genomen
die een dioxineactiviteit kunnen vertonen, namelijk de dioxineachtige
polychloorbifenylen (dl-PCBs).
Er moet dan ook worden onderstreept dat er andere verbindingen
bestaan die een dioxineachtig biologisch activiteitsmechanisme
kunnen vertonen, d.w.z. die zich kunnen binden
aan de speci eke celreceptor (arylhydrocarbon receptor,
AhR), en dat die andere verbindingen (tot dusver) niet in aanmerking
worden genomen in de risico-evaluatie van dioxine
ofschoon sommige ervan een interactie kunnen aangaan
met een aantal cellulaire testen die werden ontwikkeld om
dioxinen op te sporen (bijvoorbeeld, het CALUX-systeem).