Voedselveiligheid: tot welke prijs - Favv

22
(behoorlijk veilig) als een lage (zeer onveilig) score krijgen. Dit betekent dat twee panelleden de
veiligheid van dit product heel verschillend inschatten. Tegelijk kunnen verschillende panelleden
een product als even onveilig inschatten (als voorbeeld nemen we weer fi let américain). Voor het
ene panellid is dit geen reden om het product niet te kopen, terwijl een ander panellid dit product
juist daarom in de schappen van de winkel laat liggen. In deze sectie zetten we de redenen bijeen
die panelleden aanvoeren voor hun inschatting van een product als meer of minder veilig. In de
volgende sectie zullen we kijken welke factoren hun bereidheid om een risico al dan niet te lopen
beïnvloeden.
De factor vertrouwen in de winkelier of bereider speelt in de perceptie van vlees als ‘onveilig’
product een belangrijke rol. Rond de productie van vlees heeft een deelnemer te veel vragen. Beuling
wordt door een andere deelnemer nooit gekocht omdat hij daarvoor naar een andere slager
moet dan waar hij al zijn ander vlees koopt. Het uitzicht van een homp vlees aan een spie doet één
deelneemster al direct besluiten om kebab niet te kopen. Ze heeft vragen bij de bereidingswijze
(‘Hoe lang hangt dit daar al?’) en de temperatuursverschillen waaraan zo’n stuk vlees bloot wordt
gesteld in de winkel. Bij haar in de buurt werd een kebabzaak ooit gesloten ‘omwille van de ratten
en de kakkerlakken’. Of de uitspraak: ‘Toevoegingen zorgen ervoor dat een stuk vlees er goed
uitziet, maar zodra men het bakt wordt het kleiner.’ Van gehakt vlees (fi let américain, preparé en
hotdog) weet de consument niet wat er uiteindelijk in zit. Er zijn vragen zoals: ‘Hebben de restjes
vlees die in salami verwerkt zijn een constante kwaliteit, is dat wel traceerbaar?’ Deelnemers stellen
zich verder vragen bij de bewaring van oesters die vaak uitgestald worden in het raam van een
restaurant of van vis op de markt (‘Hoe lang ligt die vis daar al?’). Een aantal panelleden hebben
vragen bij ‘fastfood’. ‘Je hebt geen informatie over het vet en de sauzen staan daar zo maar open
in een frietkraam’. ‘Softijs moet heel koud bewaard worden maar die installaties staan vaak uren
in zon’. Bij verse groenten gaat het om de bekommernis omtrent de bewaring en de versheid van
het product. ‘Ik heb één keer gezien dat iemand in een warenhuis alle vergeelde blaadjes van de
spruitjes weghaalde om ze er terug vers uit te laten zien. Sindsdien koop ik er niet meer’. Sommige
deelnemers stellen zich vragen bij de ernst waarmee een verkoper/bereider hygiënische
voorschriften respecteert. ‘Een smoske brood wordt bereid door een persoon die achteraf het geld
in ontvangst neemt’. Tenslotte missen sommige panelleden informatie over de houdbaarheidstermijn.
‘Ik heb wel vertrouwen in de producten die ik koop bij de slager, maar ik weet niet hoe lang ik
het product mag bewaren, want ik mis informatie over de bewaringstermijn’. Of ze vertrouwen de
informatie niet: ‘Etiketten met de versheidsdatum worden overplakt’.
Ook de factor vervreemding van het product en de productieketen (door technologisering,
grootschaligheid, mondialisering) speelt een rol in de perceptie. Iemand koopt nooit kip die uit
het buitenland komt. De invoer van dergelijk vlees maakt de voedselketen volgens hem nodeloos
lang. De lijst aan additieven op het etiket van kant-en-klare industrieel bereide voeding doet een
bepaalde deelnemer al besluiten om dergelijke producten niet te kopen. Hij voelt zich ook veel
‘energieker’ sinds hij dergelijke maaltijden niet meer consumeert. Margarine is voor een deelnemer
‘een weinig duidelijk product’. Ze verkiest olie of boter als ‘natuurlijke’ vetstoff en. Fruit wordt door
een deelneemster als ‘redelijk onveilig beschouwd’ omdat fruit nu eenmaal wordt bespoten. Resten
van pesticiden zullen volgens deze deelneemster altijd terug te vinden zijn op het fruit. Ze vertrouwt
ook niet helemaal de normen die hierover zijn opgesteld (vertrouwen in wetenschappelijke
experten en in controlebeleid). Als consument kan je het meeste fruit wel schillen maar je verliest
hierdoor ook de meeste vitaminen (gebrek aan eigen controle). De banaan wordt als voorbeeld
van ‘redelijk onveilig’ exotisch fruit aangehaald. Dit fruit wordt met allerlei producten bewerkt om
het rijpen/rotten tijdens het vliegtuigtransport tegen te gaan. De controle in de landen van her-