Een nieuw profiel voor de leraar kleuteronderwijs en - Vakgroep ...

2.3 Typefunctie 3:
de leraar als inhoudeliijk expert
De leraar kan:
✓ basiskennis beheersen van de leerinhouden,
waaronder ten minste de ontwikkelingsdoelen,
en recente ontwikkelingen over inhouden
en vaardigheden uit de leergebieden
Lichamelijke opvoeding, Muzische Vorming,
Nederlands, Wereldoriëntatie en Wiskundige
initiatie in het kleuteronderwijs (voor leraren
kleuteronderwijs);
✓ basiskennis beheersen van de leerinhouden,
waaronder ten minste de ontwikkelingsdoelen
en eindtermen, en recente ontwikkelingen
over inhouden en vaardigheden uit de
leergebieden Frans, Lichamelijke opvoeding,
Muzische Vorming, Nederlands, Wereldoriëntatie
en Wiskunde en de leergebiedoverschrijdende
thema’s (*) Leren Leren, Sociale
vaardigheden en Informatie- en Communicatietechnologie
(ICT);
✓ de verworven kennis en vaardigheid met betrekking
tot de leergebieden en vakgebieden
aanwenden op een geïntegreerde manier;
✓ het eigen aanbod situeren in het geheel van
het onderwijsaanbod met het oog op de begeleiding
en oriëntering van de kinderen.
(*) voor de leraar lager onderwijs
Als begeleider van kinderen helpt de leraar als
inhoudelijke expert hen de weg naar cultuurgebieden
te vinden. Dit vraagt van de leraar een
behoorlijke algemene culturele vorming en een
ruimere vakspecifieke vorming voor de kennis- en
vaardigheidsdomeinen dan die tot zijn specialisatie
behoren. In de lerarenopleiding wordt voor
de verantwoording van de keuze van relevante
inhouden verwezen naar de ontwikkelingsdoelen
en eindtermen die de leraar zal moeten bereiken.
Jonge kinderen begeleiden vraagt begeleidingsvaardigheden
die inspelen op de leefwereld van
deze kinderen. Op een speelse wijze kan de leraar
op hun spontane nieuwsgierigheid inspelen en
hun interesse wekken voor de wereld van dingen,
dieren en mensen. Bij het uitwerken van deze
thema’s dient de leraar een keuze te maken van
relevante informatie en aandacht te hebben voor
een taalverrijkend aanbod voor de kleuters.
Inhoudelijk expert zijn betekent voor de aspirantkleuteronderwijzer
dat hij in staat is elk thema uit
een onuitputtelijke lijst (glas, hout, licht en donker,
Dino’s, Mowgli, geboorte, vroeger en nu …) inhoudelijk
te beheersen. Er wordt een beroep gedaan op
de leergierigheid van de student en hij wordt ervan
bewust gemaakt welke inhouden relevant zijn voor
jonge kinderen. Thema’s worden vanuit verschillende
invalshoeken benaderd en studenten leren
een thema-analyse uitwerken die ook hanteerbaar
is voor nieuwe thema’s.
Voor de aspirant-onderwijzer zijn deze vaardigheden
eveneens noodzakelijk en wordt een belangrijk
deel van de inhouden voor onder andere taal en
wiskunde aangebracht door de eindtermen en
door de leerplannen.
Vanzelfsprekend moet de kennis van inhouden
en leerdomeinen ruimer zijn dan deze van de
kinderen. In functie van de ontwikkelingslijnen
en/of leerlijnen is de leraar vertrouwd met de
verticale samenhang in het curriculum en is hij
bekend met de inhouden van de aangrenzende
lagere en hogere leeftijdsgroepen ten opzichte
van de leeftijdsgroep waarin hij zich verdiept. De
inhoudelijke expertise moet voldoende vakoverstijgend
zijn om een horizontale samenhang in het
activiteitenaanbod mogelijk te maken. Zowel de
horizontale als de verticale samenhang worden
pas optimaal een kwaliteit van het schoolwerkplan
door de samenwerking van de teamleden.
De competenties van inhoudelijke expert kan de
leraar ten volle ontplooien in samenwerking met
collega’s. Op deze wijze zijn de competenties van
het functioneel geheel ‘De leraar als inhoudelijk
expert’ verbonden met deze van het functioneel
geheel ‘De leraar als lid van een schoolteam’.
Van de aspirant-leraren wordt verwacht dat ze
de informatie uit didactische handleidingen,
pedagogische tijdschriften en handboeken op een
kritische en creatieve wijze benaderen zodat hun
onderwijsaanbod optimaal afgestemd is op het
realiseren van de ontwikkelingsdoelen en eindtermen
en op de specificiteit van hun klasgroep. Voor
de hoogste leerjaren in het lager onderwijs zullen
de leerlijnen gesitueerd worden in de onderwijsstructuur
van het secundair onderwijs en de
mogelijke studieloopbanen die hieraan gekoppeld
kunnen worden.
37