Een nieuw profiel voor de leraar kleuteronderwijs en - Vakgroep ...

2.7 Typefunctie 7:
de leraar als lid van een schoolteam
De leraar kan:
✓ overleggen en samenwerken binnen het
schoolteam;
✓ binnen het team over een taakverdeling overleggen
en ze naleven;
✓ de eigen pedagogische en didactische opdracht
en aanpak in teamverband bespreekbaar
maken;
✓ zich documenteren over de eigen rechtszekerheid
en die van de leerlingen;
✓ in Standaardnederlands adequaat in interactie
treden met de leden van het schoolteam.
Door de beschrijving van de vorige typefuncties
wordt meer en meer duidelijk dat de leraar niet
alleen verantwoordelijk is voor datgene wat in de
klas gebeurt. De leraar is een deel in het gehele
raderwerk van de school. Onderwijs en opvoeding
zoals die binnen elke klas van een bepaalde
school vorm krijgen, zijn de concretisering van een
project waaraan het gehele team, alle leraren en
directie samen vormgeven.
Een leraar maakt deel uit van een schoolteam dat
de gezamenlijke verantwoordelijkheid draagt voor
het hele schoolgebeuren: zich situeren binnen
en kunnen communiceren rond het pedagogisch
project van een school, ontwikkeling van een
schoolwerkplan, toepassen van, informeren rond
en reflecteren over het schoolreglement, overleg
rond de pedagogische en didactische aanpak,
taakverdeling, vormgeven aan de schoolcultuur,
samenwerken bij vakoverschrijdende eindtermen
en ontwikkelingsdoelen, enzovoort. De lerarenopleidingen
gaan ervan uit dat scholen lerende organisaties
zijn die van hun medewerkers verwachten
dat zij zich deskundig, flexibel, veerkrachtig, collegiaal
en vernieuwingsgericht opstellen. Vanuit
dit perspectief en met het oog op zulke scholen
worden aspirant-leraren opgeleid.
De lerarenopleidingen spelen op deze vaardigheden
in vanuit drie invalshoeken.
Ten eerste geeft de opleiding de nodige basiskennis
en kaders mee. De opleiding besteedt aandacht
aan elementen van schoolbeleid zoals de
onderwijsstructuur, verdeling en organisatie van
lestijden, het schoolwerkplan en de klassenraad.
Ook aspecten zoals ouderparticipatie, leerlingenraden,
leerlingenbegeleiding, aansprakelijkheid
van leraren en school en de rechtspositie van de
leerling komen aan bod.
Er wordt ook ingegaan op verschillende schoolprofielen
en de rol die de schoolcultuur speelt in
de onderwijsorganisatie en het schoolklimaat.
De studenten maken kennis met de participatiestructuren,
de overlegorganen en hun bevoegdheden
binnen een school. Waar mogelijk en vaak
exemplarisch kunnen studenten via projectwerk of
probleemgestuurd onderwijs aspecten hiervan geïntegreerd
(kennis en vaardigheden) verkennen en
‘leren’. Naast de cursusinhouden die de opleiding
aanbiedt, worden de studenten ook verwezen naar
de bronnen die zij geregeld moeten kunnen raadplegen
rond deze thema’s. De meeste opleidingen
organiseren een afstudeerproject waarop deze
thema’s worden belicht vanuit het werkveld, door
de vakbonden, enzovoort.
Ten tweede maakt de lerarenopleiding werk van de
ontwikkeling van de nodige vaardigheden om in
team te kunnen communiceren en samenwerken.
Teamwork verwijst naar de bereidheid om kennis
en expertise te delen en vereist een groot aantal
vaardigheden die tijdens de lerarenopleiding
worden geoefend en waarop verder wordt gereflecteerd.
Heel wat opdrachten die studenten tijdens
de lerarenopleiding uitwerken, moeten in groep
worden opgenomen, waarbij de begeleiding zich
niet alleen op het inhoudelijke, maar ook op het
samenwerken, het groepsdynamische proces en de
efficiëntie van groepsplanning en -afspraken richt
(management van groepswerk). Het interdisciplinaire
aspect wordt in de mate van het mogelijke
mee verrekend.
Daarbij hoort ook de competentie om via zelfreflectief
handelen zichzelf te bevragen omtrent
het functioneren binnen een team. Intervisie- en
supervisietechnieken komen daarbij uitgebreid
aan bod.
Het hanteren van Standaardnederlands in deze
communicatie is vanzelfsprekend. Zowel in scholen
als in de lerarenopleiding is het ontwikkelen en
hanteren van een schooltaalbeleid en de daarmee
samenhangende regels en afspraken een
belangrijk werkpunt. Bij een schooltaalbeleid
hoort ook de aandacht die eraan wordt besteed
56