ram213-beschermingsprogramma-archeologie-2013

191
—
voor anorganische artefacten, maar ook voor
organische artefacten van hout, been, gewei en
leer, botmateriaal en botanisch materiaal, waaronder
hout, botanische macroresten en pollen.
De opgegraven houten beschoeiingen ter plaatse
van het Samsonveld en het tennispark zijn bewaard
gebleven vanaf een niveau van respectievelijk
1,32 m -NAP en 1,44 m -NAP. Dat betekent
dat houtconstructies goed geconserveerd in de
bodem aanwezig zijn vanaf circa 1,30-1,40 m -NAP.
Inhoudelijke kwaliteit
Informatiewaarde
De informatiewaarde van de vindplaats is, mede
gezien de goede fysieke kwaliteit van sporen en
vondsten, hoog. Daar komt nog bij dat hier sprake
is van verschillende elementen: bewoning aan
een gedeeltelijk met nederzettingsafval opgevulde
geul met allerlei houtconstructies en een
mogelijk grafveld. Deze combinatie maakt het
mogelijk om allerlei depositieprocessen (dumppatronen)
en postdepositionele processen (zoals
vertreding, verspoeling etc.) te kunnen onderzoeken
en ook de interactie tussen de mens en
het landschap. Verder biedt de vindplaats mogelijk
de kans inzicht te krijgen in de relaties tussen
bewoning en begravingen, iets wat op de meeste
andere vindplaatsen uit deze periode niet kan.
Zeldzaamheid
De vindplaats is er een in een reeks van vroegmiddeleeuwse
nederzettingen in het mondinggebied
van de Oude Rijn, waartoe ook
Valkenburg-De Woerd, Rijnsburg, Leiden-
Roomburg en Oegstgeest kunnen worden gerekend.232
Deze nederzettingen lijken deel te hebben
uitgemaakt van een netwerk van
handelsnederzettingen langs de kust en strategische
plaatsen langs rivieren en geulen. De nederzettingen
onderscheiden zich van agrarisch
ingestelde nederzettingen door de aanwezigheid
van kades en beschoeiingen in de geulen waaraan
ze liggen, en door een specifieke samenstelling
van het vondstspectrum. De aanwezigheid
van vaak omvangrijke houtconstructies in het
water wijst uit dat er veel is geïnvesteerd in het
opbouwen en onderhouden van een op watertransport
ingestelde infrastructuur. De meeste
vindplaatsen worden gekenmerkt door een hoog
percentage importaardewerk dat uit verschillende
streken is aangevoerd. Daarnaast komen
er andere met langeafstandshandel verbonden
objecten voor, zoals munten uit uiteenlopende
gebieden, Byzantijnse muntgewichten en exotische
kledingaccessoires. Verder zijn er op alle
plaatsen aanwijzingen voor artisanale productie,
waaronder (vooral) been- en geweibewerking,
ijzerbewerking en het gieten van brons.
De vindplaats heeft een hoge zeldzaamheid omdat
de meeste van de bovengenoemde vergelijkbare
vindplaatsen in het verleden zijn overbouwd
of opgegraven. Intacte vindplaatsen van
dit type zijn, zeker met een vergelijkbare fysieke
kwaliteit, zeldzaam.
Ensemblewaarde
Deze parameter scoort voor de archeologische
context hoog. Er is niet alleen sprake van een
hoge ensemblewaarde binnen de vindplaats
(nederzetting, geul en mogelijk grafveld), maar
ook met vindplaatsen in de directe omgeving.
Uit het bureauonderzoek blijkt dat de vindplaats
groter is dan het archeologische monument en
dat zich in de directe omgeving andere vindplaatsen
uit dezelfde periode bevinden.
De oorspronkelijke landschappelijke context
ontbreekt, maar is deels nog wel in de bodem
aanwezig: het middeleeuwse landschap is nagenoeg
geheel verdwenen als gevolg van de verstedelijking
van het gebied. De ensemblewaarde
krijgt daardoor een middelhoge waardering.
17.3.2 Omschrijving van het voorgestelde
monument
In Leiderdorp liggen op de oevers van twee restgeulen
in het Rijnestuarium de resten van een
vroegmiddeleeuwse handelsnederzetting. De
nederzetting wordt gekenmerkt door de aanwezigheid
van houten beschoeiingen en dikke pakketten
vondstrijk materiaal in de restgeulen.
Daarnaast zijn er enkele skeletten gevonden,
wat wijst op aanwezigheid van een grafveld.
Waarschijnlijk heeft de nederzetting in
Leiderdorp onderdeel uitgemaakt van een netwerk
van vroegmiddeleeuwse handselnederzettingen
langs de toenmalige kust en in het
Rijnestuarium. Het merendeel van deze nederzettingen
is ondertussen geheel verdwenen en
verstoord als gevolg van de verstedelijking in de
Randstad. In Leiderdorp liggen de resten nog
grotendeels intact in de bodem; het is daardoor
zeer relevant om ze te beschermen (afb. 17.3).
232 Dijkstra 2011b, 306-330.