ram213-beschermingsprogramma-archeologie-2013

228
—
21.2.3 Gespecificeerde archeologische
verwachting
De schans ligt op een grofweg noordoost-zuidwestgeoriënteerde
kaap. Door de ligging aan de
rand van de kaap is goed gebruikgemaakt van
het lokale reliëf. De huidige begroeiing van de
schans bestaat uit heide en braam (afb. 21.4). Als
gevolg van betreding zijn op enkele plaatsen paden
uitgesleten. Hier is sprake van voortgaande
erosie van de schans (afb. 21.5).
Op basis van het Actueel Hoogtebestand
Nederland (AHN) valt te verwachten dat de
schans nagenoeg in zijn geheel bewaard is gebleven,
zij het dat onderdelen, vooral door erosie,
kunnen zijn aangetast. De archeologische
resten bevinden zich direct aan het maaiveld. De
grachten en greppels kunnen deels gevuld zijn
met geërodeerde grond. Eerder onderzoek naar
de schans bevestigt het beeld van de verstoring.
De schans heeft door erosie en begroeiing veel
schade geleden. Desondanks zijn de omwalling
en de gracht goed herkenbaar gebleven.270 De
diepte en hoogte van de verschillende elementen
is onbekend. Die van de nabijgelegen
Mooker schans waren: een gracht van circa 170
cm diep en op maaiveld 4 m breed, een wal van
0,8-1,0 m hoog en op maaiveld 2,5-4,5 m breed
en een binnengreppel van circa 40-80 cm diep.271
Gezien het feit dat de Heumense Schans uit
grofweg dezelfde periode stamt als de Mookerschans,272
kan worden verwacht dat de afmetingen
van de verschillende elementen van de
schansen onderling met elkaar overeenkomen.
In de literatuur wordt gesteld dat de droge
gracht om de Heumense Schans 3 m breed was
en de bovenzijde (kruin) van de wallen 2 m.273
De bijnaam voor de Heumense Schans was de
Paarden schans.274 Onduidelijk is waar de naam
aan is ontleend. Mogelijk dat binnen de omwalling
of in de directe nabijheid ervan paarden zijn
gehouden of gestald. In het geval van stalling
binnen de schans doet zich echter de vraag voor
waarom er een keurige stervorm werd aangelegd.
Een veel eenvoudigere omheining of afscherming
zou die functie net zo goed hebben
vervuld en minder inspanning hebben gekost
om te realiseren.
Verwacht kunnen worden:
• resten van spitsgrachten;
• resten van wallen;
• resten van greppels;
• resten van het gebruik van de schans, zoals
sporen van lichte bebouwing en/of tenten,
270 Smeets 1998, 36.
271 Smeets 1998; Stoepker 1990.
272 Smeets 1998, 35.
273 Kruysen 1974, 178.
274 Kruysen 1974, 178.
Afb. 21.4 De huidige begroeiing van de schans, foto vanuit het zuidoosten.