Jaarverslag 2009 - CBF

Partnerorganisaties van Oxfam Novib dringen aan op
meer transparantie van overheidsbudgetten. De
Angolese regering maakte het vervolgens mogelijk dat
lokale organisaties en burgers zich kunnen uitspreken
over de planning. In het zuiden van Angola en in de arme
buitenwijken van de hoofdstad Luanda zijn de resultaten
al zichtbaar. Vooral in de vorm van beter onderwijs en
betere gezondheidszorg.
Begrotingen lezen
Eind 2009 is Oxfam Novib met partnerorganisaties een
programma gestart om dorpsbewoners te leren
begrotingen te lezen. Het geeft hen kennis van zaken
waarmee ze hun lokale autoriteiten kunnen aanspreken
als geld ergens anders naartoe gaat dan waarvoor het
oorsponkelijk bestemd was. Dit programma voor
‘budgetmonitoring’ loopt in drie landen: Angola,
Mozambique en Zimbabwe.
Medewerkers van Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse
partners die ervaring hebben met budgetmonitoring,
geven cursussen en bewaken de kwaliteit. In Angola
steunt Oxfam Novib al een aantal jaren activiteiten van
partners en groepen burgers om inzicht te krijgen in
overheidsbudgetten. Dat heeft geleid tot meer publieke
aandacht voor wat er gebeurt met de inkomsten uit
oliewinning ten behoeve van armoedebestrijding.
Meer democratie
Ook in voormalige Sovjetrepublieken, Zuid-Azië en West-
Afrika gaan steeds meer partnerorganisaties zich richten
op budgetmonitoring. Van hun ervaringen houden we het
Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken op de
hoogte. Vooral als het gaat om landen waarvan de
regering begrotingssteun krijgt van Nederland.
Budgetmonitoring dient niet alleen de doelmatigheid van
overheidsbestedingen, ook de democratie wordt sterker
wanneer actieve burgers transparantie verlangen en met
verstand van geldzaken hun politici en bestuurders
kritisch volgen.
In Mali publiceerde de regering in 2008 haar volledige
begroting voor 2009. De grote kranten van het land
bespraken die. Met de begroting voor 2010 is het net zo
gegaan. Maatschappelijke organisaties en burgers
kunnen de doelmatigheid en de effectiviteit van
overheidsuitgaven nu beter controleren.
In drie provincies van Mali en in het district van de
hoofdstad volgt nu een nationale raad van
maatschappelijke organisaties kritisch het
overheidsbeleid voor onderwijs en voedselzekerheid.
Meer dan 120 actieve leden van organisaties hebben,
gefinancierd door Oxfam Novib, hiervoor een training
gehad.
3.4.3 Vervolgd voor een beroving die je niet hebt
gedaan
Op 11 juni 2009 meldde Ihor Khomenko (16) zich bij de
juridische hulpdienst in zijn woonplaats Kirovograd in de
Ukraïne. Zijn moeder, werkloos en aan de alcohol, had
hem alleen grootgebracht. Nu vervolgde de politie hem
voor een beroving. Maar die had hij niet gedaan, zei hij.
Na een grondig eigen onderzoek eiste een advocaat van
de hulpdienst intrekking van de aanklacht. Maar de
politie weigerde, tot tweemaal toe. De advocaat diende
toen een klacht in bij justitie, en die gebood een nieuw
onderzoek. Na veel gedoe werd uiteindelijk de aanklacht
ingetrokken vanwege gebrek aan bewijs.
Rechteloosheid
De juridische hulpdienst van Kirovograd is aangesloten
bij UHHRU, de Ukrainian Helsinki Human Rights Union,
een netwerk van dertien regionale organisaties voor
mensenrechten in de Ukraine. Mensen aan de onderkant
van de samenleving worden te gemakkelijk slachtoffer
van rechteloosheid. Daarom financiert Oxfam Novib
mede UHHRU.
De aangesloten organisaties van UHHRU geven jaarlijks
aan duizenden mensen in armoede juridische bijstand.
Het netwerk is een voorbeeld voor nationale netwerken
in andere landen. UHHRU heeft een interactieve
database opgezet waar alle leden terecht kunnen voor
informatie over rechtszaken, jurisprudentie en gevallen
van schending van mensenrechten.
De database maakt de mensenrechtenbeweging in de
Ukraïne steeds sterker. Én ze voorziet in gegevens en
argumenten voor het lobbywerk van UHHRU bij regering
en politiek. Zo is er na veel lobby nu op het Ukraiense
ministerie van binnenlandse zaken een speciale afdeling
die schendingen van mensenrechten door
overheidsinstellingen bijhoudt.
Vooral de politie maakt zich daar te vaak schuldig aan.
Met de speciale afdeling op het ministerie hebben
UHHRU en lokale hulpdiensten als in Kirovograd nu een
adres om zaken aan de orde te stellen.
Resultaten per recht
39