Overeenstemming tussen het arbeidsrecht en de ...

DE BEGRIPPEN ‘HANDICAP’ EN ‘GEZONDHEID(STOESTAND)’Een handicap wordt niet uitsluitend toegeschreven aan het individu, maar wordt gezien alsgerelateerd aan zijn fysieke en sociale omgeving. Iemand die in zijn omgang op sociaal of politiekvlak beperkingen ondervindt - hij kan niet voldoende communiceren met zijn omgeving of hijkan zich niet fysiek in zijn omgeving bewegen - wordt als gehandicapt beschouwd.Een voorbeeld is een rolstoelgebruiker. Het probleem van deze persoon is dat hij zich nietvoldoende lopend kan verplaatsen. Deze moeilijkheid wordt opgelost door de rolstoel, maarhierdoor ontstaat een nieuw probleem, dat alles te maken heeft met de omgevingsfactoren. Derolstoelgebruiker wordt namelijk geconfronteerd met een op lopende mensen gerichte samenleving.58De sociale benadering negeert de medische context niet noodzakelijk, maar relateert dieminstens aan de extrinsieke sociale implicaties ervan.Een medische beperking kan zwaarder wegen door omgevingsfactoren, zoals stereotypen,stigmatisering en vooroordelen, of zij kan precies lichter wegen doordat de omgeving er geenrekening mee houdt of eraan aangepast is.Voor de doelstellingen van discriminatiebestrijding wordt wel vaker gepleit voor een sociaalmodel van handicap. Antidiscriminatiewetgeving is er immers om maatschappelijke stereotypen,stigmatiseringen vooroordelen om te buigen. De juridische bestrijding van discriminatie vergtechter zowel een definitie van de discriminatiegrond (handicap) als van de ongeoorloofdebehandeling die discriminatie uitmaakt. Die behandeling is precies gerelateerd aan de socialeimplicaties van de intrinsieke handicap. Door teveel op de maatschappelijke gevolgen te focussen,dreigt men dus de aparte concepten van discriminatiegrond en eigenlijke discriminatie metelkaar te vermengen. Antidiscriminatiewetgeving omtrent handicap kan daarom moeilijk wordenlosgekoppeld van de medische achtergrond. 59Elk van deze benaderingswijzen heeft zijn voor- en nadelen. De eerste twee kijken louter naarhet individu van de gehandicapte en zijn mogelijkheden. Daardoor kunnen ze als nogal restrictiefworden beschouwd. De derde opvatting is dan een stuk ruimer. Door handicaps uitsluitend toete schrijven aan omgevingsfactoren, lijkt deze visie te suggereren dat iedere handicap kanworden opgeheven door de omgeving aan te passen, terwijl dit voor sommige ernstige handicapswellicht niet het geval zal zijn.De Nederlandse rechtsgeleerde HENDRIKS waagt zich aan een verdienstelijke poging de drieopvattingen te verbroederen tot een alomvattende definitie.“Handicap is de beperking of de beperkingen die een persoon ten gevolge van ziekte of gebrekondervindt bij het verkrijgen van betaalde arbeid. Onder handicap wordt mede verstaan een aldan niet reële beperking die het gevolg is van een bestaande, toegedichte of verwachte ziekte ofgebrek, alsmede de daaraan samenhangende beperkingen die het resultaat zijn van fysieke,sociale (bijvoorbeeld negatieve reacties op gehandicapten of communicatieproblemen) of juridische(d.i. de wettelijke belemmeringen die in de weg staan aan gelijke maatschappelijke deelname)uitsluitingsmechanismen.” 60585960K. VAN DEN LANGENBERGH, “Discriminatie van gehandicapten bij aanwerving: een verkennende analyse” inD. CUYPERS, Gelijkheid in het arbeidsrecht: gelijkheid zonder grenzen?, Antwerpen, Intersentia, 2003, 170-71.M. DE VOS, “De bestrijding van discriminatie in de arbeidsverhoudingen: van impasse naar doorbraak?”, R.W.2006-07, 333.A.C. HENDRIKS, “Gelijke toegang tot arbeid voor gehandicapten”, Deventer, Kluwer, 1999, 25.19