2 Studie- <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>skeuze <strong>Leraar</strong> <strong>word<strong>en</strong></strong>; <strong>kiez<strong>en</strong></strong> <strong>voor</strong> <strong>opleiding</strong> <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>
Studie- <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>skeuze In dit hoofdstuk staat het proces van studie- <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>skeuze in meer algem<strong>en</strong>e zin c<strong>en</strong>traal. We besprek<strong>en</strong> eerst kort het keuzeproces <strong>en</strong> de factor<strong>en</strong> die in dat proces e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong>. Hoe kom<strong>en</strong> motiev<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwachting<strong>en</strong> van jonger<strong>en</strong> tot stand <strong>en</strong> waardoor wordt dit ontwikkelingsproces beïnvloed. Daarna gev<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> schets van e<strong>en</strong> nieuw perspectief op keuzebegeleiding waarbij het er <strong>voor</strong>al om gaat jonger<strong>en</strong> te ondersteun<strong>en</strong> bij de ontwikkeling van loopbaancompet<strong>en</strong>ties <strong>en</strong> e<strong>en</strong> loopbaanoriëntatie. Vervolg<strong>en</strong>s gaan we in op de gang van zak<strong>en</strong> bij profi el-, vakk<strong>en</strong>- <strong>en</strong> <strong>opleiding</strong>skeuze in het <strong>voor</strong>tgezet onderwijs. In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk besprek<strong>en</strong> we de invloed van de verschill<strong>en</strong>de informatiebronn<strong>en</strong> die in het keuzeproces e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong> <strong>en</strong> de effectiviteit daarvan. 2.1 Determinant<strong>en</strong> van studie- <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>skeuz<strong>en</strong> Welke factor<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol in het studie- <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>skeuzeproces van jonger<strong>en</strong>? E<strong>en</strong> goede analyse van determinant<strong>en</strong> van het studie<strong>en</strong> <strong>beroep</strong>skeuzeproces biedt het model van Eccles of variant<strong>en</strong> daarop; dit model komt <strong>voor</strong>t uit motivatie- <strong>en</strong> attributietheorieën, <strong>en</strong> omvat e<strong>en</strong> scala van met elkaar sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de factor<strong>en</strong> die van invloed zijn op de keuz<strong>en</strong>, die stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun prestaties1 . Het vormde de basis van veel onderzoek op dit terrein, ook in Nederland2 . Het model maakt zichtbaar dat keuzeprocess<strong>en</strong> bij loopban<strong>en</strong> <strong>word<strong>en</strong></strong> beïnvloed door waard<strong>en</strong> die leerling<strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun inschatting van succeskans<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat de sociale omgeving (school, thuis, ouders, leeftijdg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>) daarbij e<strong>en</strong> belangrijke rol speelt. Naast de aanleg van de leerling<strong>en</strong> is de omgeving van de leerling van invloed op hun zelfbeeld, de doel<strong>en</strong> die leerling<strong>en</strong> zichzelf stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat ze belangrijk vind<strong>en</strong>, de betek<strong>en</strong>is die aan <strong>voor</strong>afgaande ervaring<strong>en</strong> wordt toegek<strong>en</strong>d, <strong>en</strong> verwachting<strong>en</strong> van 1 Eccles, J.S. (2007). Families, schools and developing achievem<strong>en</strong>t-related motivations and <strong>en</strong>gagem<strong>en</strong>t. In: J.E. Grusec & P.D. Hastings (Eds.), Handbook of socialization: Theory and research. (pp 665-691). New York/ London: The Guilford press. Retrieved December 4, 2008, from http://www. rcgd.isr.umich.edu/garp/articles/eccles07a.pdf 2 Eck, E. van, & Volman, M. (1990). Determinant<strong>en</strong> van seksespecifi eke keuz<strong>en</strong> <strong>en</strong> prestaties. Verslag van e<strong>en</strong> symposium gehoud<strong>en</strong> op de Onderwijsresearchdag<strong>en</strong> 1989. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut; Van Eck, 2005; Geerdink, G., Berg<strong>en</strong>, Th., & Dekkers, H. (2004). Seksespecifi eke stud<strong>en</strong>tfactor<strong>en</strong> op de pabo. Pedagogiek, Wet<strong>en</strong>schappelijk Forum <strong>voor</strong> Opvoeding, Pedagogiek <strong>en</strong> Vorming, 24(1), 41-56. 19 <strong>Leraar</strong> <strong>word<strong>en</strong></strong>; <strong>kiez<strong>en</strong></strong> <strong>voor</strong> <strong>opleiding</strong> <strong>en</strong> <strong>beroep</strong>
- Page 1 and 2: Leraar worden; kiezen voor opleidin
- Page 3 and 4: Leraar worden; kiezen voor opleidin
- Page 5 and 6: Inhoudsopgave Management samenvatti
- Page 7 and 8: 7 Leraar worden; kiezen voor opleid
- Page 9 and 10: Managementsamenvatting In het onder
- Page 11 and 12: Goed wil zeggen, een breed beeld, w
- Page 13 and 14: 13 Leraar worden; kiezen voor oplei
- Page 15 and 16: Inleiding Aanleiding In het onderwi
- Page 17: van het Nederlandse stelsel van ler
- Page 21 and 22: 2.2 Maatschappelijke ontwikkelingen
- Page 23 and 24: Studie- en beroepskeuzebegeleiding
- Page 25 and 26: Wanneer de havisten en vwo-ers zijn
- Page 27 and 28: onjuiste beeldvorming en een verkee
- Page 29 and 30: 29 Leraar worden; kiezen voor oplei
- Page 31 and 32: De lerarenopleiding basisonderwijs
- Page 33 and 34: Figuur 3.3 Instroom pabo’s naar v
- Page 35 and 36: De arbeidsmarkt voor leraren basiso
- Page 37 and 38: ten sterker te onderschrijven en mi
- Page 39 and 40: van het beroep, de positieve en de
- Page 41 and 42: In fi guur 3.9 wordt zichtbaar hoe
- Page 43 and 44: springende verschil is dat mannen m
- Page 45 and 46: Gunstige vakanties en/of werktijden
- Page 47 and 48: Figuur 3.10 Gebruik van informatieb
- Page 49 and 50: Figuur 3.13 Tevredenheid over keuze
- Page 51 and 52: Allochtone pabo-studenten hebben mi
- Page 53 and 54: toch door naar een baan in het basi
- Page 55 and 56: Lerarenopleiding voortgezet onderwi
- Page 57 and 58: had 4% wel overwogen, een lerarenop
- Page 59 and 60: Gediplomeerde uitstroom Het aantal
- Page 61 and 62: wijs en of dat verschilt van het be
- Page 63 and 64: eeldvorming van studenten op de twe
- Page 65 and 66: Wat vinden leraren belangrijk aan h
- Page 67 and 68: Figuur 4.9 Motieven voor de keuze v
- Page 69 and 70:
aan. Bovendien blijken mannen in de
- Page 71 and 72:
De belangstelling voor doorstroom n
- Page 73 and 74:
Figuur 4.13 Tevredenheid over keuze
- Page 75 and 76:
Diegenen die twijfelden tussen de n
- Page 77 and 78:
77 Leraar worden; kiezen voor oplei
- Page 79 and 80:
Universitaire lerarenopleiding In h
- Page 81 and 82:
Figuur 5.3 Instroom eerstegraads le
- Page 83 and 84:
opleidingen zijn de aantallen vrouw
- Page 85 and 86:
seling, uitdaging, omgang met colle
- Page 87 and 88:
van de afgestudeerden dit maar een
- Page 89 and 90:
Conclusies en aanbevelingen In dit
- Page 91 and 92:
onderwijs is weinig ruimte voor opd
- Page 93 and 94:
keuzebegeleiders zich er bewust van
- Page 95 and 96:
gaan verder vaak gepaard met taak-
- Page 97 and 98:
stagebegeleiding van allochtone stu
- Page 99 and 100:
ij de loopbaanoriëntatie, leerling
- Page 101 and 102:
Bij voorlichting aansprekende rolmo
- Page 103 and 104:
manier om beter te kunnen voorzien
- Page 105 and 106:
105 Leraar worden; kiezen voor ople
- Page 107 and 108:
Relevante literatuur Aa, R. van der
- Page 109 and 110:
Kregten, A. van, & Moerkamp, T. (20
- Page 111 and 112:
TKMST-monitor. Preview landelijke r
- Page 113 and 114:
Bijlage Lerarenopleidingen in Neder
- Page 115 and 116:
Onderzoeksreeks 1 Waarom leraren de
- Page 117:
Postbus 556 2501 CN Den Haag T 070