Fylkesdelplan for kystsona 2001-2004 - Hordaland fylkeskommune

Fylkesdelplan for kystsona i Hordaland2001 - 20044.10 SkjelsandressursarDefinisjon og avgrensingSkjelsand er eit viktig råstoff som i dag hovudsakleg vert nytta til landbruksføremål,men det kan også nyttast til hønsefôr, kalking av vassdrag, som strøsand, til badestrender,som fyllmiddel i asfalt og i betongindustrien. I tillegg kan skjelsand nyttasttil å betre kvaliteten på drikkevatn og til brannhemmande bygningsplater.Skjelsandførekomstane ligg for det meste langt ute på kysten der det er lite tilførselav mineralsand og leire og samstundes nok bølgjeenergi til å knuse kalkskala frådaude marine organismar effektivt. Skjelsand finst på fleire vassdjup - i Bømlo frå 4til 60 meter. Tjukkleiken på førekomstane varierer, men er sjeldan over 10-12 meter,med eit gjennomsnitt på 3-4 meter.Data frå undersøkingar utført av ”Norges geologiske undersøkelse” (NGU) i Sundkommune i 1999, syner at sjelsandførekomstane hadde vakse 1 cm på 20 år. Skjelsandvert difor å rekna som ein ikkje-fornybar ressurs.Skjelsand er definert slik av NGU:- Skjelsand/sikker skjelsand: Inneheld meir enn 85 % kalsiumkarbonat- Urein skjelsand/mogeleg skjelsand: Inneheld 50-85 % kalsiumkarbonatLovverk og forvaltningSkjelsanduttak er regulert av ”Lov om vitenskapelig utforskning og undersøking avandre undersjøiske naturførekomstar enn petroleumsforekomster”. Mynde til å gjekonsesjon vart gitt fylkeskommunen i 1993. Forvaltninga har ikkje vore tilfredstillandeog det er behov for forvaltningsreglar og utforming av politikk innan feltet.Som grunnlag for dette arbeidet og som innspel til planarbeidet vart det difor skipaeit eige delprosjekt for skjelsand finansiert av Miljøverndepartementet. Det ligg førerapport frå prosjektet. I rapporten er det føreslått viktige moment til utarbeiding avretningsliner for opptak av skjelsand i Hordaland.M.a. vart det føreslått at det bør gjevast konsesjon på fleire område slik at opptakarenkan ha ein sikker tilgang på skjelsand og for å sikre eit meir balansert uttak. Felta børikkje reinskast for sand, men om lag 60 prosent av det totale volumet bør kunnetakast opp. Opptaket skal ikkje skje på mindre enn fem meters djupne ved normaltlågvatn. Opptaksmengda bør vere fastsett i konsesjonsvilkåra. Har konsesjonssøkjarenhatt konsesjon tidlegare, vert rapportert opptaksmengd lagd til grunn for fastsetjingaav ny opptaksmengd.I Danmark er det forbod mot opptak av sand og grus nærare enn 300 meter fråstrandbeltet. I Noreg vert grensa ofte sett til 50-100 meter.69Plan- og bygningslova (§ 20-4, nr. 5) gjev høve til å setje av område for skjelsanduttaki arealdelen i kommuneplanen (opplistinga av brukarinteresse i lova er ikkje uttømmande).Lova er òg eit sentralt verkemiddel når det gjeld forvaltning og samordningav skjelsandinteressene i høve til andre brukarinteresser. I tillegg til konsesjon skal