12.05.2013 Views

Contos contados de Finnegan e H.C.E. - Alberte Pagán

Contos contados de Finnegan e H.C.E. - Alberte Pagán

Contos contados de Finnegan e H.C.E. - Alberte Pagán

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

outra língua. Deste jeito cada traduçom é umha leitura, cada leitura (nesta novela<br />

interactiva) umha novela diferente. Por exemplo, em “masses of shoesets” (11.22-<br />

23; montóns <strong>de</strong> sapatos) importa menos o significado literal das palavras que a alusom<br />

a Massachusetts (“massas <strong>de</strong> chousas”), <strong>de</strong>s<strong>de</strong> on<strong>de</strong> se envia a carta topada no<br />

lixo. Joyce utiliza as alusons (culturais ou lingüísticas) em blocos: é dizer, que se<br />

topamos umha referência a Buda é provável que as linhas seguintes estejam carregadas<br />

<strong>de</strong>las. Assi já temos um ponto <strong>de</strong> referência ao que atermo-nos: po<strong>de</strong>mos<br />

seguir a narraçom base e manter as alusons ao budismo, se nom na palavra exacta,<br />

si no parágrafo ou página polos que as alusons correm.<br />

A traduçom (da que um nunca se po<strong>de</strong> dar por completamente satisfeito) começa<br />

a complicar-se já co título: <strong>Finnegan</strong>s Wake <strong>de</strong>scansa sobre “<strong>Finnegan</strong>’s Wake”<br />

(“O velório <strong>de</strong> <strong>Finnegan</strong>”), omitindo o apóstrofo. Esta simples manipulaçom amplia<br />

os significados básicos do título, que é tanto “O velório dos <strong>Finnegan</strong>” (<strong>de</strong> tratar-se<br />

do nome dumha família) ou “O velório dos <strong>Finnegan</strong>s” (que alu<strong>de</strong> a multitu<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />

personages que interpretam o papel <strong>de</strong> E), como “<strong>Finnegan</strong>s, <strong>de</strong>sperta<strong>de</strong>” (chamamento<br />

[<strong>de</strong> B?] à resurreiçom dos patriarcas mortos) ou “Velório <strong>de</strong> <strong>Finnegan</strong>s” (a<br />

primeira palavra adjectivando a segunda, <strong>de</strong>vido à ausência <strong>de</strong> apóstrofo). Em<br />

quanto à presença gráfica, só estas duas últimas traduçons seriam ortodoxamente<br />

correctas. A traduçom “<strong>Finnegan</strong>s, <strong>de</strong>sperta<strong>de</strong>” (ou “Os <strong>Finnegan</strong>s <strong>de</strong>spertan”) seria<br />

tam legítima como a escolhida finalmente, contando com apoios directos ao longo<br />

da obra: “Time Timeagen, Wake” (“Tim <strong>Finnegan</strong>/umha e outra vez, <strong>de</strong>sperta”<br />

[415.15]); “the Phoenican wakes” (“o fenígio <strong>de</strong>sperta” [608.32]).<br />

A nível gráfico respeitam-se sempre as referências às iniciais <strong>de</strong> H.C. Earwicker<br />

e A.L. Plurabelle, às vezes cambiando a or<strong>de</strong> (“an elk charged him”: “um cervo<br />

houvo <strong>de</strong> embesti-lo”), outras acudindo a dialectalismos ou <strong>de</strong>formaçons (“Here<br />

Comes Everybody”: “Eiqui Chega o Home”). Deste jeito mantemos a alusom à personage<br />

oculta da que se fala. Acrósticos, palíndromos e inversons das letras (“Nilbud”)<br />

tamém se respeitam.<br />

Em quanto aos jogos <strong>de</strong> palavras, nas meras justaposiçons ou composiçons léxicas<br />

nom hai problema: “mammamuscles” é um claro “mamamúsculos”, tartamu<strong>de</strong>z<br />

incluída. Nos <strong>de</strong>mais casos, sendo o inglês umha língua essencialmente monosilábica<br />

e polo tanto mais dada aos jogos <strong>de</strong> palavras, per<strong>de</strong>m-se muitos significados<br />

secundários. Se o jogo <strong>de</strong> palavras é impossível, e as alusons essenciais, o que ofereço<br />

é a apresentaçom prosaica dos dous morfemas traducidos um após o outro:<br />

“velho incontinente salmonete” (“oldparr” [03.17]); às vezes mesmo respeito a palavra<br />

inglesa (no exemplo, por umha qüestom <strong>de</strong> rima), acompanhada da sua traduçom:<br />

“o gelado frosty Hosty” (44.15; “frosty Hosty”).<br />

Sempre que seja factível mantenho o jogo: “world” (18.19; mundo), em clara<br />

alusom a word (palavra, como já aparecia em Ulises), dá “leterra” (letra + terra);<br />

“warm” (10.25; cálido), que no contexto da batalha <strong>de</strong> Waterloo fai referência a<br />

war (guerra), dá “belicioso” (<strong>de</strong>licioso + belicoso); “laughtears” (15.09; laughters<br />

+ tears [risos + bágoas]) converte-se em “chorir” (chorar + rir); e “Boald” (28.05;<br />

2

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!