áµáá°á¥á á áá¥á¶á½ ááááµ - East and Horn of Africa Human Rights ...

More documents

Recommendations

Info

የም/አ/ቀ/ሰ/መ/ተ/ፕ (EHAHRDP)ሐ/የብሄራዊ ህግ ሚናየብሄራዊ ህግን ሚና በተመለከተ የአዋጁ አንቀጽ 3 እና 4 በተቻለ መጠን ከፍተኛ ደረጃን የያዘ የሰብአዊ መብቶች መኖሩን ለማረጋገጥ በብሄራዊና በአለም አቀፍ ህግ መካከል ያለውን ግንኙነት ይዘረዝራሉ።የአዋጁን ግልጽ ትርጉም ለማግኘት አንቀጽ 3 ከአንቀጽ 4 ጋር የሚናበብ መሆኑን መገንዘብ ያሻል።አንቀጽ 3.ሰብአዊ መብቶችና መሰረታዊ ነጻነቶች የሚተገበሩበትና የሚጣጣሙበት እንዲሁም ማናቸውም በዚህ አዋጅ እነዚህንመብቶች ለማስፋፋት፣ለመንከባከብ እና ሙሉ ለሙሉ እነዚህ መብቶች እና ነጻነቶች ውጤታማ ሆነው እንዲተገበሩ የሚደረጉ እንቅስቃሴዎችን የሚደግፍ የፍትህ መዋቅር ከተባበሩት መንግስታት ሰነድ እና ከሌሎችም በሰብአዊ መብቶችና መሰረታዊ ነጻነቶች ረገድ መንግስቱ ከገባው ዓለም አቀፍ ግዴታ ጋር የተጣጣመ የአገር ውስጥ ህግ ነው።አንቀጽ 4.በዚህ አዋጅ የተጠቀሰው ሁሉ በተባበሩት መንግስታት ሰነድ የተገለጹትን አላማዎችና መርሆች የሚያሰናክል ወይም የሚቃረን ወይም ስለዓለም አቀፍ የሰብአዊ መብት ድንጋጌዎች የታወጀውን እንዲሁም በዓለም አቀፍ ደረጃ ስለሰብአዊ መብት የተገባውን ቃልኪዳንና ሌሎች በዚህ ረገድ የተገቡ ዓለም አቀፍ ሰነዶችንና ውለታዎችን የሚገድብ ወይም የሚያኮስስ ተደርጎ ሊወሰድ አይቻልም።መ/ለሰብአዊ መብት ተሟጋቾች የተሰጡ መብቶችና ጥበቃዎችበአዋጁ አንቀጽ 1,5,6,7,8,9,11,12 እና 13 የተቀመጡት ለሰብአዊ መብት ተሟጋቾች እንዲሁም ለመብታቸው የተለየ ጥበቃ ይሰጣሉ።አንቀጽ 1.ማንኛውም ሰው በግልም ሆነ ከሌሎች ጋር በመተባበር ሰብአዊ መብቶች በብሄራዊም ሆነ በዓለም አቀፍ ደረጃ እንዲያድጉ እንዲጠበቁና እንዲታወቁ ጥረት የማድረግ መብት አለው።*ሰብአዊ መብቶች በብሄራዊም ሆነ በዓለም አቀፍ ደረጃ እንዲጠበቁና እንዲታወቁ መሻት፣*የሰብአዊ መብት ስራዎችን በግልም ሆነ ከሌሎች ጋር በመተባበር መስራት፣*ማህበራትን እና መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶችን መመስረት፣*በሰላማዊ መንገድ መገናኘትና መሰብሰብ፣*ከሰብአዊ መብቶችጋር የተገናኙ መረጃዎችን መሻት፣መውሰድ፣መቀበል እና መያዝ፣*አዳዲስ የሰብአዊ መብት ሃሳቦችንና መርሆችን መጠንሰስና መወያያት ለተቀባይነታቸውም ቅስቀሳ ማድረግ፣*ከህዝብ ጉዳይ ጋር የተያያዘ አስተያዬትና ነቀፌታ ለሚቀበሉ የመንግስት አካላት፣ወኪሎችና ድርጅቶች የተሰማሩበትን ተግባር እንዲያሻሽሉና ለሰብአዊ መብቶች መከበር እንቅፋት የሆነውን ማናቸውንም ተግባራቸውን የሚጠቁም መረጃ ማቅረብ፣*ከሰብአዊ መብቶችጋር በተገናኙ መንግስታዊ ፖሊሲዎችና ውሳኔዎች ላይ አቤቱታ ማቅረብና አቤቱታዎቹ እንዲገመገሙ ማድረግ፣* ለሰብአዊ መብቶች ለመሟገት በሙያ የተደገፈ የህግ ወይም ሌላ ምክር ወይም እገዛ ለማድረግ መጠየቅና ማቅረብ፣*ከብሄራዊ ህግና ከዓለም አቀፍ የሰብአዊ መብት ግዴታዎች ጋር መጣጣሙን ለማረጋገጥ በችሎት እየተገኙ የፍርድ ስርዐትንና የአደባባይሙግቶችን መገምገም፣*መንግስታዊ ከሆኑና ካልሆኑ ድርጅቶች ጋር ያልተገደብ መስመርና ግንኙነት መዘርጋት፣*ከሚሰጠው አጥጋቢ ካሳ መጠቀም፤*ወደህጋዊ የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ስራና ሙያ እንቅስቃሴ፤*በመንግስት ድርጊት ወይም ያለማድረግ ለሚደርሱ የሰብአዊ መብት ረገጣዎች የብሄራዊ ህጉን በሚገባ ተጠቅሞ በሰላማዊ መንገድ አጸፋማድረግና መቃወም፣*የሰብአዊ መብቶችን ለመጠበቅ አላማ እንዲውል መንቀሳቀሻ መማጸን፣መቀበልና መጠቀም(ከውጭ አገር ገንዘብ መቀበልን ጨምሮ)ሠ/ሌሎች አስተያዬቶችአባል መንግስታት በድንጋጌዎቹ ላይ ለመስማማት ከወሰደባቸው ጊዜ አንጻርና አንዳንድ አንቀጾች የተሟጋቾችን መብት ይገድባሉከሚል አንጻር በአንዳንዶች አዋጁ አጥጋቢ ውጤት እንዳልሰጠ ተደርጎ ይታያል::3
የም/አ/ቀ/ሰ/መ/ተ/ፕ (EHAHRDP)በሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ጉዳይ የተባበሩትመንግስታት ልዩ ዘጋቢ ስልጣንበ1993 አዋጁ በጸደቀ ከሁለት አመት ባላነሰ ጊዜ ውስጥ የተ/መየሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ዋና ጸሃፊው በሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ጉዳይ ላይ ልዩ ተወካይ እንዲሾም የሚጠይቀውን በውሳኔ ቁጥር 2000/61 በሙሉ ድምጽ አጸደቀ። ይህም አዋጁ ባካተታቸው መብቶች መሰረት በዓለም አቀፍ ደረጃ ሰብአዊ መብት ተሟጋቾችን ለመጠበቅ የተቀየሰ የመጀመሪያው እርምጃ ነበር።ወ/ሮ ሂላኒ ጂላኒ በፓኪስታን የታወቁ የሰብአዊ መብት ጠበቃም የመጀመሪያው የኮሚሽኑ ልዩ ተወካይ ሆነው ተሾሙ።በሰብአዊ መብቶች ጉዳይ የኮሚሽኑ ወራሽ የሆነው የተ/መ የሰብአዊ መብት ምክር ቤት ስልጣኑን ለሚቀጥሉት ሶስት ተከታታይአመታት ለመቀጠል በ2001 (በውሳኔ ቁ.7/8 እና በ2004(በውሳኔ ቁ.16/5)ወሰነ።በመጋቢት 2000 ወ/ሮ ማርጋሬት ሴካግያ በዩጋንዳ የበታች ፍርድ ቤት ዳኛና ቀድሞ የዩጋንዳ ሰብአዊ መብት ኮሚሽን ሊቀመንበር የነበሩ በስልጣኑ ላይ በተሾሙበት ጊዜየስልጣኑም መጠሪያ ተለውጦ በሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ጉዳይ ልዩ ዘጋቢ የሚል ሆነ።ልዩ ዘጋቢው የተባበሩት መንግስታት መስሪያ ቤት ቅጥር ያልሆነና ደመወዝም የማይቀበል ነው። እንቅስቃሴውንም የሚያደርገው ከማናቸውም መንግስት ነጻ በሆነ አኳኋን ነው።የልዩ ዘጋቢው ስልጣን የሚከተሉትን ዋና ዋና ተግባሮች ማከናወን ነው።*በሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ጉዳይ መረጃ መሻት፣መቀበል፣መመርመር እና መልስ መስጠት፣*በአዋጁ መስፋፋትና አስተማማኝ አተገባበር ላይ ከመንግስትና ፍላጎት ካላቸው ተዋንያን ጋር ግንኙነት መፍጠርና ውይይት ማድረግ፣*የሰብአዊ መብት ተሟጋቾችን ለመጠበቅ አስተማማኝ ስልቶችን መጠቆም የጥቆማውንም ተግባራዊነት መከታተል፣*በስራቸው ሁሉ ጾታን ያገናዘበ ምልከታ ማካተት፣የሰብአዊ መብቶች ምክር ቤቱም ሁሉም መንግስታትከልዩ ዘጋቢዋ ጋር እንዲተባበሩና የተጠየቁትን መረጃ ሁሉ እንዲሰጡ አሳስቧል።ልዩ ዘጋቢዋም አመታዊ ሪፖርት ለምክር ቤቱና ለጠቅላላ ጉባኤው እንዲያቀርቡ ተጠይቀዋል።ሀ/አዋጁን ለመተግበር ሰፊ አቅጣጫየልዩ ዘጋቢዋ ደንበኛ ስልጣን እጅግ ሰፊ ሲሆን ለአተገባበር ስልቶችን፣ቅደም ተከተሎችንና የሚከናወኑ ስራዎችን ለይቶ ማስቀመጥን ይጠይቃል።የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች “ጥበቃ”ለልዩ ዘጋቢዋ ከሁሉም የላቀ ጉዳይ ነው።ጥበቃ ሲባል ተሟጋቾቹን ራሳቸውን መጠበቅና ለሰብአዊ መብቶች ለመሟገት ያላቸውንም መብት መጠበቅን እንደሚያጠቃልል ግንዛቤ አለ።ሰብአዊ መብት ተሟጋቾችን የሚደግፈው የጥበቃ ስልትና እርምጃ ሰብአዊ መብት ተሟጋቾች የሚሰሩበትን ድባብ እንዲያሻሽል ጥረቱ ሁሉ ፖለቲካዊ፣ ህጋዊና ተግባራዊ ሊሆኑ የሚችሉ ነገሮችን ሁሉ እንደሚያጠቃልል መታሰብ አለበት።ከሁሉም በላይ ውጤታማ የሚሆነው የጥበቃ ስልት በጋራ ባህርያትእና በፖለቲካ በጎ ፈቃደኝነት ተጎትጉተው የሚነሱት ናቸው።በመሰረቱ ስለሰብአዊ መብት የመሟገትን መብት ማስፋፋትና መጠበቅ የሰብአዊ መብት ስራን መስራት ብቻ ሳይሆን ይህንኑ ስራ የሚሰሩትን እና ስራቸውንም መጠበቅም ጭምር ነው።በሌላ አነጋገር ህጋዊ መብቶችን ከሰውዬው የአካል ደህንነት ጋር ስራውን የሚሰራበትን ድባብጭምር ማስጠበቅ ማለት ነው።ለ/ “ሰብአዊ መብት ተሟጋች”ለሚለው ቃል ሰፊ የትርጉም አቅጣጫአዋጁ የትም ቦታ “የሰብአዊ መብት ተሟጋች” የሚለውንቃል በሰነዱ ውስጥ አይጠቀምም።የሚያመላክተው “ግለሰቦችን፣ቡድኖችን እና የማህበረሰብ መዋቅሮችን” ነው።እርግጥ ይሄ በድርድርወቅት እና በማርቀቅ ሂደት ስለነበረው አስቸጋሪ ሁኔታ የተሰነዘረ ሃሳብ ነው።አዋጁን ለማጽደቅ የወሰደው ጊዜ ረጅም ብቻ ሳይሆን የአዋጁ ርዕስም የጠቅላላ ሂደቱን አስቸጋሪ ባህሪያት ያሳብቃል።ይሁንና የአንድ ቃል ፍቺ አለመኖር የሚጠቁመው ነገር ቢኖር ስልጣኑን የያዘው ለታለመለት ቡድን የሚሆን ሁሉን ያካተተና ሰፊ መሰረት ያለውአቅጣጫ ለማጽደቅ እንደሚችል እድል መኖሩን ነው።ጉዳዩ ምንምይሁን በአዋጁ ጥበቃ ስር ማን ይጠቃለላል የሚለውን ለማሰላሰል የሚከተሉት ጭብጦች መያዝ አለባቸው።ከሁሉም በላይ ሰብአዊ መብት ተሟጋቾች የሚታወቁት በሚሰሩት ስራና በሚወስዱት እርምጃ እንዲሁም አንዳንድ ስራቸውንየሚሰሩበትን አውድ በማገናዘብ ቃሉን በተሻለ መንገድ ማብራራትይቻላል።ስራቸውን በሰላማዊ መንገድ እስከሰሩ ድረስ የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ሊገለጹና ተቀባይነት ሊያገኙ የሚገባው በሚሟገቱለትመብት አንጻርና ይህንኑም ለማድረግ ያላቸውን የራሳቸውን መብትመሰረት አድርጎ መሆን አለበት።አንድን ሰው የሰብአዊ መብት ተሟጋች ነው ብሎ ለመሳል የሚያስፈልገው ዋና ነገር የሰውየው ስም፣ማዕረግ ወይም እሱ ወይም እሷ የምትሰራበት ድርጅት ሳይሆን ይልቁንም የተሰራው ስራ የሰብአዊ መብት ባህሪ ያለው መሆኑ ነው።ምንምእንኳ የእለት ተለት ስራቸው በተለየ መንገድ ለምሳሌ “ልማት”ተብሎቢገለጽም ብዙ ሰዎች እንደ ሰብአዊ መብት ተሟጋች ያገለግላሉ።ብዙ ሰዎች ከሙያ ወይም ቅጥር ሰራተኝነት ውጭ እንደሰብአዊ መብትተሟጋች ይሰራሉ።በአፍሪካ ራሳቸውን የሰብአዊ መብቶች ተሟጋች ብለው ባይገልጹምየእንቅስቃሴያቸው ወይም የአካዳሚ ወይም የሌላ ስራቸው ውጤት4
Page 1 and 2: ስለሰብአዊ መብቶች መ
Page 3 and 4: የም/አ/ቀ/ሰ/መ/ተ/ፕ (EHA
Page 5: የም/አ/ቀ/ሰ/መ/ተ/ፕ (EHA
Page 26: የም/አ/ቀ/ሰ/መ/ተ/ፕ (EHA
Page 61 and 62:
የም/አ/ቀ/ሰ/መ/ተ/ፕ (EHA
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81:
የምስራቅና አፍሪካ ቀ
show all

áµáá°á¥á á áá¥á¶á½ ááááµ - East and Horn of Africa Human Rights ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

áµáá°á¥á á áá¥á¶á½ ááááµ - East and Horn of Africa Human Rights ...