ankara il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

2005 ÇEVRE DURUM RAPORU
Pestisitler su ortamına başlıca dört yolla karışmaktadır;
a. Püskürtme
b. Yağmur suyu
c. Atık deşarjları
d. Pesitisit içeren diğer kalıntıların suya karışması
Pestisitler yeraltı suyuna ise temelde süzülme ve kazara dökülme sonucu
bulaşmaktadır. Gerek yeraltı suyu gerekse yerüstü suyuna ulaşan pestisitlerin, pestisit
çeşidi ve suda çözünürlük durumuna göre canlılar için sınır değerleri söz konusudur. Bu
değerlerin üstündeki konsantrasyonlar, canlı hayatını olumsuz yönde etkiler. Pestisitlerin
ayrıca içme suları için de izin verilebilir konsantrasyonları söz konusudur. Örneğin, Endrin
Lindan, Toksafen, Metoksiklor için içme sularında en yüksek izin verilebilir
konsantrasyonlar sırayla 0.0002, 0.004, 0.005 ve 0.1 mg/1’dir. Diğer pestisitler için belli
sınır değerleri tespit edilmiştir.
D.5.5.5. GÜBRELER VE SU KİRLİLİĞİ
Uygulanan gübrenin ancak belli bir kısmı bitkiler tarafından kullanıldığından geriye
kalan kısmı akarsulara, içme sularına ve çevreye yayılmakta, insan, bitki ve hayvan
sağlığını tehdit etmektedir. üretimi arttırmak amacıyla artan gübre ihtiyacını karşılamak
için gübre üretim sektörlerindeki artış ve dolayısıyla bu sektörlerden çevreye yayılan atık
sular da dikkate alındığında, sorunun ne kadar ciddi boyutlarda olduğu görülecektir. Gübre
sektöründe üretim büyük bir bölümünü azotlu gübreler oluşturmakta, bu gübreleri üreten
tesislerin atık sularında amonyum azotu ve nitrat azotu yönetmelikte belirtilen
miktarların,çok üstünde bulunmaktadır. Bu durum, azotlu gübrelerin çok yoğun bir şekilde
kullanılmaları nedeniyle fazla miktarda üretilmelerinden ve kimyasal yapılarından ,ileri
gelmektedir. Gübre ve çevre ilişkisi açısından hayvansal gübrelerin etkisi de dikkate
alınmalıdır. Özellikle Danimarka, Hollanda gibi hayvancılığın çok yaygın olduğu yerlerde
hayvansal gübrelerin çok yaygın olarak kullanılması başta içme suyunun tehlikeli
boyutlarda kirlenmesi olmak üzere, bitkisel üretim miktarı, ürün niteliği, toprak altı ve
toprak üstü sularını olumsuz yönde etkilemiş, insan, bitki ve hayvanlar hastalık yapıcı
etmenlerin tehdidi altında kalmıştır.
D.5.5.6. DETERJANLAR VE SU KİRLİLİĞİ
Deterjanlar, formulasyonunda ana madde olarak sentetik yüzey aktif madde
yanında temizleme işlemine yardımcı kimyasal maddeler içeren temizlik mamülleridir.
İçme suyu amaçlı kullanılan kuyu sularında parçalanmaz özellikte dallanmış zincire sahip
ABS ( Akil Benzen Sülfonatlar) molekülerine rastlanmak mümkündür. Dolayısıyla oluşan
köpük problemini çözümlemek için ABD ve Avrupa’da 1964­65 yıllarında tümüyle LAS
(Lineer Akil Sülfonatlar; ABS’ye göre biyolojik olarak daha çabuk bozunan uzun zincir
yapılı madde) kullanılmaya başlanmıştır ve değişik tuzluluk derecesine sahip alıcı ortam
analizlerinde LAS’ın % 80­90 oran ında parçalandığı, bir atık su örneğinde ise, LAS’ın 0.5
mg/1t konsantrasyonun altına 2 aylık bir periyot içinde ulaştığı, parçalanmaz ABS taşıyan
aynı miktardaki atık su örneğinde ise, ABS’nin 5.5 yıllık bir periyot da dahi 0.5 mg/1t’ye
ulaştığı tespit edilmiştir. Aerobik arıtma tesislerinde de LAS’ın kolaylıkla parçalandığı,
parçalanmayan kısmın yarattığı toksitenin önemli miktarda olmadığı bildirilmiştir. Bu
açıdan ülkemizde son yıllarda deterjan yapımında aktif madde oalrak biyolojik
parçalanması oldukça kolay olan LAB kullanılmaktadır. Bir diğer önemli kirletici madde
127