ankara il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

2005 ÇEVRE DURUM RAPORU
O.1. GÜRÜLTÜ
Gürültü; insanların işitme sağlığını ve duyusunu olumsuz yönde etkileyen,
fizyolojik ve psikolojik dengesini bozan, iş performansını (verimini) azaltan, çevrenin
hoşluğunu ve sakinliğini azaltarak veya yok ederek niteliğini değiştiren, gelişigüzel bir
spektruma sahip istenmeyen seslerden oluşan önemli bir çevre kirleticisidir. Önceleri
yalnızca “istenmeyen ses” olarak tanımlanmakta idi. Oysa ki gürültünün insan konforunun
yanı sıra sağlık üzerinde önemli olumsuz etkileri bulunmaktadır. Son 20­25 yıldan beri;
“Gürültü ve Gürültü Kontrolü”, Akustik Bilimi içinde önemli bir dal olmuştur.
Ses: Titreşim yapan bir kaynak aracılığı ile hava basıncındaki değişmelerin
oluşturduğu ve insanda işitme duyusunu uyaran fiziksel bir uyarıdır. Basınç değişimlerinin
kulaktaki iletişim mekanizması ile beyne aktarılması sonucunda ses algılanır.
Akustik (Ses Bilim ve Tekniği): Ses dalgalarının doğuşu, iletimi, işitme ve
algılama, insanlar üzerindeki etkileri, ultrasonik dalgalar, müzik ve müzik araçları gibi
konuları inceleyen bir bilim dalıdır.
Gürültünün de insan sağlığını, en az hava ve su kirliliği kadar etkilediği
saptanmıştır.Gürültünün nabız ve soluma hızlarını artırarak insanların fizyolojik
durumunda değişikliklere yol açabildiği gibi, geçici ya da kalıcı işitme bozuklukları
yaratabilir. Gürültüden kaynaklanan işitme bozukluğu, milyonlarca sanayi işçisini tehdit
etmektedir. Ayrıca gürültünün kalp krizine ve yüksek tansiyon, ülser gibi kronik
hastalıklara neden olduğu yolunda tıbbi bulgular vardır.
Gürültü, insan ve çevresi üzerinde etkileri giderek artan bir kirlenmedir. Buna “ses
kirliliği de diyoruz. Hoşa gitmeyen, rahatsız edici bir akustik olgu ya da beğenilmeyen
istenmeyen sesler topluluğu gürültüyü tanımlar.
Canlıların bulunduğu her yerde bir ses oluşumu vardır. İnsanlar ve hayvanlar yavaş
düzenleri içinde gerekli­gereksiz sesler çıkarırlar; gürültü yaparlar.
Ses kirlenmesi insanoğlu kadar eski bir ortam bozulması olayıdır. Gürültü, insan
sağlığına olumsuz yönde etki yapan, dışsal çevreyi kirleten bir etkendir. Ses bizi evde,
sokakta, işte, kurumlarda üretim işinde, yollarda ve her yerde, her zaman bizi etkiler ses
kirlenmesi büyük bir sorundur.
Endüstri devriminden sonra, ses kirlenmesinin boyutları olağanüstü derecede
büyümüştür. Buna sanayide kullanılan makineler en büyük nedendir. Ayrıca ulaşım
araçlarının yolcu ve yük taşımaya başlamasından sonra da ses kirlenmesi büyük derecede
artmıştır. Bu durum 1950’li yıllarda büyük bir sorun haline gelmiştir.
Ses kirlenmesi insan sağlığına onun işitme yeteneğine, sinir sistemine verdiği zarar
kirli havanın, sisli dumanın, zehirli dumanın verdiği zarardan hiç de az değildir.
Ses kirlenmesi toplusal bir sorun olarak, halkın fiziki ve psikolojik haline olumsuz
etki eder. Gürültü kalp ve damar hastalıklarının oluşmasına yol açar. Hayatta, sesin gitgide
hem çeşidi artmakta hem de frekansı yükselmektedir.
406