ankara il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

2005 ÇEVRE DURUM RAPORU
niteliğindeki mevsimlik işçiler bölge içerisinde yoğun bir çalışma gösteren yazlık ve kışlık
konut inşaatlarında beton, demir, sıva, boya, kalıp ve iskele yapımlarında usta ve işçi
olarak çalışmaktadır. Bu nitelik içerisinde uğraş veren göçebe çalışanlar, ikametlerinin
genelde çalışmış olduğu inşaat içerisinde konaklamaktadırlar.
M.4.4. KENT TOPRAĞININ MÜLKİYET DAĞILIMI
Ankara metropoliten alan içindeki toprakları, Özel Topraklar ve Kamu Toprakları
olarak iki gruba ayırdığımızda; kamu toprakları devletin hüküm ve tasarrufu altındaki
topraklar, belediye sınırı dışındaki ortak mallar, kamunun özel mülkleri, kamunun kentsel
gelişmeyi yönlendirme amaçlı kurumlarının toprakları ve belediyenin toprakları olarak
ortaya çıkmakta; özel topraklar ise, gecekondu mülkiyeti, özel mülkler ve hisseli özel
mülkler olarak ortaya çıkmaktadır.
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki topraklar, sahipsiz yerler, kıyılar, doğal
kaynaklar, ormanlar ve eski eserlerden oluşmaktadır. Kamunun özel mülkleri, hazinenin
tahsis edilmemiş özel mülkü, hazinenin tahsisli özel mülkü, genel bütçeye bağlı olmayan
kurum ve kuruluşların topraklarından oluşmaktadır. Belediyenin toprakları, belediye
hizmeti için kullanılan orta malları ve kentleşmeyi yönlendirmekte kullanılan topraklardan
oluşmaktadır. Özel mülkler ise, kırsal ve kentsel topraklar olarak belirmektedir.
Ankara ilinde askeri kuruluşlar, yüksek öğretim kurumları, araştırma enstitüleri
kent dışında büyük kampüsler halinde yerleşme eğilimi göstermişlerdir. Bunun yanısıra
toplu konutların özelleştirilmesi ve kamu kesimi lojmanları yapılması politikası
benimsenince kamu büyük miktarda toprak kamulaştırmıştır.
Bunun dışında kentin çevresinde kamunun hüküm ve tasarrufundan olan alanlara
orman statüsü kazandırılarak yeşil kuşak oluşturulmaya başlanmasıyla, kentin çevresinde
kalın bir kamu toprakları halkası oluşmuştur.
Ankara’da kent toprakları fiyat yüzeyi Dışkapı’dan Çankaya’ya kadar uzanan eksen
üzerinde en yüksek değerleri almaktadır. Kent merkezi kuzeyden güneye doğru kentin en
prestijli alanlarına doğru sürekli bir kayma gösterirken, arsa fiyatları yüzeyi de paralel bir
kayma göstermektedir.
Yüksek arsa fiyatları, özel kesimin binalarında çok yoğun toprak kullanım eğilimi
yaratmaktadır. Oysa kampüsler halinde kent dışına çıkma eğiliminde olan kamu kuruluşları
düşük yoğunluklu toprak kullanımı eğilimi göstermektedir.
Ankara’nın başkent olması ve kamu işlevlerinin ağır basması nedeniyle, kamu
elinde önemli düzeyde bir toprak birikimi olmuştur.
M.4.5. KONUT YAPIM SÜREÇLERİ
Ankara’da zaman içinde farklı konut üretim süreçlerinin ortaya çıkışı; bir yandan
gelişmekte olan bir ülkede inşaat sanayiinde üretim güçlerinin gelişmesi ile ilişkili olmuş,
diğer taraftan gelir düzeyi ve devletin yönlendirmesi ile oluşan konut talebi tarafından
belirlenmiştir.
Kooperatifçiliğin ilk örneği 1935 yılında yasalık kazanan Bahçelievler
kooperatifidir. 1948 yılında çıkarılan 5218 ve 5228 sayılı kanunlarla gecekondular yasallık
kazanmış, yine aynı kanun uygulaması ile 2000 konutluk Yenimahalle oluşmuş, bunu 1951
yılında Etlik’te 3000 arsanın dağıtılması izlemiştir. 1954 yılında kat mülkiyetine olanak
tanıyan ilk yasal düzenlemenin yapılması ile yap­sat sürecine girilmiştir.
Konutların villa tipi konut üretiminde en büyük paya sahip olmaları, Ankara’da
“banliyöleşme”nin Batı Avrupa ve Amerikan şehirlerinde olduğu gibi büyük inşaat
şirketleri ile değil, ucuz arsa elde eden kooperatifler tarafından gerçekleştirildiğini
370