ankara il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

2005 ÇEVRE DURUM RAPORU
Ses Fiziği Birimleri
Temel ses ölçüm ve değerlendirme birimleri şunlardır.
Ses Gücü: Bir kaynağın birim zamanda etrafa yaydığı toplam ses enerjisidir.
Birimi Watt’tır.
Ses Şiddeti (Yeğinliği): Bir ses alanında, belirli bir yönde ve birim zamanda birim
alandan geçen ses enerjisidir. Birimi Watt/m²’dir.
Ses Basıncı: Sesin yayılması sırasında, belirli zaman içinde herhangi bir noktadaki
hava basıncının atmosferin denge basıncından olan farkıdır. Birimi Newton/m²
(Pascal)’dir.
Ses Gücü, Şiddeti ve Basınç Düzeyleri: Ölçülen seslerin güç, şiddet ve basınçları
bir referans düzeye (işitilebilen en hafif ses düzeyine) göre ve logaritmik olarak ifade
edildiğinde elde edilen değerler “düzey” adını alır. Birimi Desibel’dir. Kısaca dB olarak
gösterilir. Çevre gürültüsü ölçümlerinde daha çok “ses basınç düzeyi” kullanılmakta ve
kısaca “ses düzeyi” olarak ifade edilebilmektedir. İşitilebilen seslerin basınç düzeyleri 0
(işitme eşiği)­120dB (acı eşiği) arasında değişmektedir.
Ses Frekansı: Ses dalgalarının birim zamandaki titreşim sayıları, sesin tonal
özelliğini verir ve ses frekansı olarak adlandırılır. Birimi Hertz’dir. İşitilebilen seslerin
frekansları 20 Hz ve 20 kHz arasında değişir.
Frekans Spektrumu: Genelde gürültüler, aynı anda çok çeşitli frekans
bileşenlerine sahiptirler. Ses düzeyleri verilirken hangi frekans bileşenine ait olduğu
belirtilmelidir. Ses düzeyleri ile frekansları arasındaki ilişkiyi gösteren grafiğe “Frekans
Spektrumu” adı verilir.
Gürültü Değerlendirme Birimleri
Gürültünün çevre kirliliği olarak etkilerinin incelendiği durumlarda gürültü
kaynağının türüne ve üretilen gürültünün akustik özelliğine bağlı olarak ortaya konmuş
özel indeksler de bulunmaktadır. Ayrıca gürültüyü tanımlayan ses basınç düzeylerinin
herhangi bir zaman süresi içerisinde gösterdiği değişim (değişken kesikli, ani veya vuruşlu
gibi) veya durgunluk gürültünün değerlendirilmesinde önemli bir faktördür. Bu özellikler
gürültünün istatistiksel olarak incelenmesini gerektirir. Uluslararası standartlarda en yaygın
olarak kullanılan gürültü indeksi, “Eşdeğer Gürültü Düzeyi” dir ki, belirli bir zaman süresi
içinde örnek alınan ses enerjilerinin ortalamasını gösterir ve kısaca “Leg dB(A)” olarak
ifade edilir. Dalgalı ancak sürekli bir gürültünün Leg biriminde ifade edilebilmesi için,
örnek alınan zaman süresi (saat, gün gibi) boyunca küçük zaman aralıkları (0.5 saniye gibi)
içinde gürültü düzeylerinin anlık değerlerinin ölçülmesi ve daha sonra aşağıdaki bağıntı
yardımı ile ölçülen seslerin enerji ortalamalarının alınarak logaritmik bir birim olan
leg’nun hesaplanması gerekir. Gürültü ölçümlerinde, doğrudan Leg değerini belirten ölçüm
cihazları da kullanılmaktadır. Kesikli ve darbe türü gürültüler için, her bir olayın 1 saniye
referans süresinde ölçülen toplam ses düzeyi olan SEL’den (gürültü etkilenim düzeyi)
yararlanılır. Aynı SEL düzeyine sahip olaylar tekrarlanıyorsa, örnek zaman içindeki
gürültü olayı sayısı hesaplara katılır. Örnek zaman; 8 saatlik iş günü, saatlik veya 10
dakikalık süreler olabilir. SEL düzeyini doğrudan veren ölçüm cihazları bulunmaktadır.
407