ankara il çevre durum raporu - çevresel etki değerlendirme ...

2005 ÇEVRE DURUM RAPORU
Toprak kirliliğinin tespitinde ve değerlendirilmesinde oldukça çok parametre ve
faktörün göz önünde tutulması gerekmektedir. Çünkü toprakta fiziksel, kimyasal,
fizikokimyasal, biyokimyasal ve biyolojik olayların karmaşıklığı içerisinde doğal bir denge
vardır.
Bütün bunlar sınırlı kaynaklar olması nedeniyle toprakların insanların geleceği
açısından büyük önem taşıdığını toprak kirliliğinin özellikle üretici sağlığı olmak üzere
insan ve çevre sağlığı açısından son derece önemli bir çevre sorunu olduğunu
göstermektedir.
1989 ve 1993 yılları arasında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ankara Araştırma
Enstitüsü ile Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü tarafından “Evsel ve Endüstriyel
atıklarla Kirlenen Ankara Çayı ile Sulamanın Toprak ve Bitkiye olan Etkileri ile Çevresin
Mikrobiyolojik Kirlenmesi” ile ilgili bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırma tarla ve serada
yürütülmüş ve test bitkisi olarak kıvırcık marul seçilmiştir.
Evsel ve endüstriyel atıklarla kirlenen Ankara çayı ile sulamanın toprak ve bitkiye
olan etkileri ile çevrenin mikrobiyolojik kirlenmesi konusunda 1989­1993 yılları arasında
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ankara Araştırma Enstitüsü ile Toprak ve Gübre
Araştırma Enstitüsü tarafından bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırma tarla ve serada
yürütülmüş ve test bitkisi olarak kıvırcık marul seçilmiştir.
Beş yıllık araştırma sonucunda çalışmanın yapıldığı bölge itibariyle sulama suyu
kalitesi T 3 A 1 olduğu bitki gelişimine doğrudan doğruya toksik etki yapan iyonlar
(sodyum, klorür ve bor) açısından kullanımı kısıtlayıcı bir özellik taşımadığı ancak
deterjan, kimyasal oksijen ihtiyacı ve toplam fosfor yönünden kıta içi su kaynakları
sınıflandırmasına göre IV. Sınıf (çok kirlenmiş su) olduğu bulunmuştur.
Ayrıca, Ankara Çayı’nın ağır metal kapsamının bitki ve toprağa zararlı olabilecek
seviyede olmadığı, mikrobiyolojik kirlilik yükünün ise yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Ankara Çayı’nın toplam havzası 3153 km 2 dir ve Çubuk Çayı, Hatip Çayı, İncesu
Deresi, Dikmen Deresi ve Balgat Deresi’nin birleşmesinden oluşmuştur. Çay şehir
merkezinden 60­70 km uzaklıkta Ova Çayı ile birleşmekte ve daha sonra Sakarya
Nehri’ne dökülmektedir.
(Denemede kullanılan su Sincan Köprüsü yakınından alınmıştır.)
Ankara Çayı ile sulama, deneme sonrasında toprak çözeltisinin Fe, Zn, Ni, Cr, Co,
Cu, Mn ve Cd miktarlarında uygulama süresi (5 yıl) ve uygulanan sulama suyu miktarı
(740,8 mm) nedeniyle, topraklar için kritik sayılabilecek bir düzeyde artış olmamıştır.
Birikimin olmamasının bir diğer nedeni olarak, Ankara Çayı’nın sulama amacıyla örnek
alınan bölgesinin örnek alınan zaman periyodunda ağır metal yükünün yüksek olmaması
gösterilebilir.
135