i. TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ YÖNETİM KURULU ÇALI$MA ...

TBB Yönetim Kurulu Çal ışma Raporu4422 say ılı Kanun'da yer alan tedbirlerin uygulanmasmda, gerek TBB'N İ Nsoruşturmaya dahil edilen gerek soru şturmadan dolay ısıyla etkilenenkişilerin hak ve özgürlükleri bak ımından sakıncalı durumlarortaya ç ıkabilmektedir.Gerek bu Kanun Tasar ısı'nda gerek daha önce ç ıkar ılan 4422sayılı Kanun, 4208 say ılı Kara Paramn Aklanmas ının Önlenmesigibi vahim nitelikte kabul edilen suçlar ın önlenmesi ve cezalandırılmasına ilişkin düzenlemelerde, suçlarla ilgisi olmayanlar ındahi hak ve özgürlüklerinin ihlaline yol açabilecek fevkalade yetkive tedbirlere yer verildiği görülmektedir. Bu yetki ve tedbirlerinsımriar ının iyi çizilmemesi, örneğin soruşturmac ı tayin edilenkişilere verilen yetkilerin iyi ve etkili bir yarg ı denetimi mekanizmasına tabi tutulmamas ı, vahim nitelikte suçlarla mücadeleedilirken vahim hak ve özgürlük ihlallerinin ortaya ç ıkmasına vesüratli ve etkili bir denetimle bu haks ızlıklar ın giderilememesineyol açabilecektir. Bu durumlarda, uygulamadan gelen al ışkanlıklarlayarg ı denetiminin dahi beklenen korumay ı sağlayamamas ınedeniyle, soru şturmadaki fevkalade yetki ve tedbirlere paralelolarak özel adli denetim yollar ı oluşturmak gerekecektir.Kanun Tasar ıs ı'nın 4. maddesinin 2. fıkras ının (g) bendindeyer alan, Cumhuriyet Savc ıs ı'nın oluşturduğu çalışma grubundagörevlendirilecek uzman kişinin bu istemi derhal ve özürsüzyerine getirmemesi halinde üç aydan alt ı aya kadar cezaland ırılması hükmü, çalıştırılmak istenenler bak ımından angarya niteli ğitaşıyabilecektir. İnsanlar ın, hiçbir kurala ba ğl ı olmaks ızın, kendifaaliyet alanlar ı dışı nda çalışmaya mecbur edilmesi kabul edilebilecekbir düzenleme de ğildir. Böyle bir imknın savc ılar tarafındankötüye kullan ılması tehlikesi vard ır. Aynı bentteki "istemi derhalyerine getirmeme" davramşınm, çalışma grubuna derhal katılmamaile sınırlı olarak anlaşılması gerekir. Bu tan ığın veya bilirkişinindavete icabet etmemesine benzer bir durumdur. CMUK'da bufiile ve davete icabet edip de görevini yerine getirmeyen tanıkveya bilirkişilere para cezas ı verilmektedir. Buradaki ceza normalsistemdekiyle k ıyaslanamayacak kadar a ğırd ır. Ayr ıca, çalışmagrubunda verilen görevi yerine getirmemeyi de kapsar şekildeanlaşılmamas ı için, hükme aç ıklık getirilmesi uygun olur.Madde'nin "g" bendindeki "Cumhuriyet Savc ısı 'n ın isteminiözürsüz olarak yerine getirme yenler hakkında üç aydan altı aya kadar409DIGER ÇAIJ ŞMAIARI