UB skà rsla '98

BLS
130
✔ Umbætur í meðferðarúrræðum
fyrir börn og ungmenni verði
bæði markvissar og haldgóðar,
til lengri tíma litið og nái til
landsins alls.
✔ Samvinna milli stofnana og ólíkra
fagaðila verði með skipulögðum hætti.
• Dómsmálaráðherra felur refsiréttarnefnd, réttarfarsnefnd og nefnd sem
endurskoðar skaðabótalög að fjalla um tillögur umboðsmanns barna og
hafa hliðsjón af þeim í störfum sínum.
• Félagsmálaráðherra tilkynnir umboðsmanni barna að hafinn sé undirbúningur
að stofnun Barnahúss, sem muni verða miðstöð rannsókna einstakra
kynferðisbrotamála og annars ofbeldis gegn börnum. Þar muni jafnframt
standa til boða sérhæfð meðferð og áfallahjálp fyrir börnin og fjölskyldur
þeirra.
Þjóðarbókhlöðunnar og óskaði eftir upplýsingum um hvort hér væri um að ræða
skráðar eða óskráðar reglur og hvaða sjónarmið eða rök lægju þar að baki. Í
svarbréfi formanns stjórnar, Jóhannesar Nordal, dagsett 26. september 1996, er
staðfest að umrædd regla um lágmarksaldur safnnotenda hafi verið ákveðin með
vitund og samþykki stjórnar safnsins og að hún sé rækilega kynnt bæði í safninu
sjálfu og í leiðbeiningarbæklingum sem það gefi út, sbr. nánar meðfylgjandi ljósrit
af bréfi dagsettu 26. september 1996.
Í ljósi þessa leikur mér nú forvitni á að vita hvort einhver almenn opinber stefna
hafi verið mótuð af hálfu menntamálaráðuneytisins varðandi aðgang barna og
unglinga að hinum ýmsu söfnum í eigu þjóðarinnar. Í þessu sambandi er tilefni til
að minna á 31. gr. samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, en hún er
svohljóðandi: „Aðildarríki viðurkenna rétt barns til hvíldar og tómstunda, til að
stunda leiki og skemmtanir sem hæfa aldri þess, og til frjálsrar þátttöku í menningarlífi
og listum. – Aðildarríki skulu virða og efla rétt barns til að taka fullan þátt í
menningar- og listalífi, og skulu stuðla að því að viðeigandi og jöfn tækifæri séu
veitt til að stunda menningarlíf, listir og tómstundaiðju“.
Eftir ítrekun af minni hálfu með bréfi dagsettu 30. maí 1997, barst mér svohljóðandi
svarbréf ráðuneytisins, dagsett 22. ágúst 1997:
BLS
131
10.2 Réttur barna til aðgangs að almenningssöfnum
Í skýrslu minni fyrir árið 1996 greindi ég frá ábendingu er mér barst um að börnum
yngri en 17 ára væri meinaður aðgangur að Þjóðarbókhlöðunni og að þeim væri
heldur ekki heimilt að nýta sér þá aðstöðu sem þar stendur til boða (sjá SUB:1996,
kafla 10.2).
Vísað er til bréfs yðar dags. 7. febrúar [1997] þar sem óskað er upplýsinga um hvort
mótuð hafi verið opinber stefna af hálfu menntamálaráðuneytisins varðandi aðgang
barna að hinum ýmsu söfnum í eigu þjóðarinnar. Tilefni fyrirspurnarinnar eru
ábendingar til yðar um takmarkaðan aðgang barna og unglinga að Landsbókasafni
Íslands-Háskólabókasafni, en stjórn safnsins mun hafa sett reglu um lágmarksaldur
safnnotenda og miðað hann við 17 ára aldur. Með bréfi yðar fylgdi ljósrit af bréfi
formanns stjórnar Landsbókasafns Íslands-Háskólabókasafns dags. 26. september
sl. og gerir ráðuneytið ekki athugasemdir við þau sjónarmið sem þar eru reifuð sem
grundvöllur fyrir framangreindri reglu.
Í framhaldi af því, er þar kemur fram, ritaði ég menntamálaráðuneytinu svohljóðandi
bréf, dagsett 7. febrúar 1997:
Til mín hafa borist ábendingar frá börnum varðandi starfshætti bókasafnsins í
Þjóðarbókhlöðunni. Því er haldið fram að einstaklingum yngri en 17 ára sé með
öllu meinað að notfæra sér aðstöðuna sem þar er að finna og skipti tilgangurinn
engu máli. Réttindi þeirra til fræðslu og menntunar séu þar með fyrir borð borin í
bókasafni íslensku þjóðarinnar. Af þessu tilefni ritaði ég bréf til stjórnar
Hvað varðar önnur söfn í eigu ríkisins sem starfa á verksviði menntamálaráðuneytisins
skal þess getið að ekki er að finna í lögum eða reglugerðum, sem um þær
stofnanir gilda neinar reglur um lágmarksaldur safngesta.
Ráðuneytið hefur vegna erindis yðar sent söfnum sem starfa á verksviði menntamálaráðuneytisins
bréf þar sem spurst er fyrir um hvort af þeirra hálfu sé takmarkaður
aðgangur barna og unglinga að safninu. Af þeim svörum sem borist hafa, má
ráða að engar reglur eru í gildi sem takmarka aðgang barna og unglinga að þeim.
SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997 SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997