UB skà rsla '98

BLS
50
hluti nemenda er á móti þessari breytingartillögu sem er komin frá skólanefnd. Allt
þetta mál er hið dularfyllsta því það átti að kýla því í gegn á aðeins nokkrum dögum
og var málið lítið sem ekkert kynnt. Þetta mætti mikilli andstöðu kennara og nemenda
og var ákvörðuninni frestað. Halda átti fund með bæjarstjóranum hér í skólanum
með nemendum en hann afboðaði fundinn á síðustu stundu. Haldinn var borgarafundur
um þetta mál og komu þar hin ýmsu sjónarmið fram. Meðal annars var
bæjarstjórinn spurður hvers vegna hann hefði afboðað fundinn og hann sá ekki sóma
sinn í því að svara þessari spurningu. Skólastjóri Barnaskólans sagði því næst að
þetta mál væri nemendum 10. bekkjar óviðkomandi og gaf sterklega í skyn að þetta
mál væri í raun öllum nemendum óviðkomandi.
Hinn 18. maí síðastliðinn fréttum við svo í gegnum einn kennara hér við skólann að
kennurum sé bannað að tala um þetta mál við nemendur. Samkvæmt stjórnarskrá
lýðveldisins Íslands hafa allir málfrelsi. Einnig finnst mér sjálfsagt að fulltrúi
nemenda sitji í skólanefnd en svo er ekki.
Fyrir hönd Gagnfræðaskólans er það ósk okkar að þú kannir þetta mál og sendir
okkur álit þitt.“
Þessu erindi svaraði ég á eftirfarandi hátt:
Í samningi Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, sem í daglegu tali er nefndur
Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna og Ísland er aðili að, kemur meðal annars fram
að barni, sem myndað getur eigin skoðanir, skuli tryggður réttur til að láta þær í
ljós í öllum málum sem það varða og að tekið skuli tillit til skoðana þess í samræmi
við aldur barnsins og þroska. Með barni er hér átt við einstakling yngri en 18 ára.
Í opinberri umræðu hér á landi um hin ýmsu málefni, sem virkilega varða börn,
finnst mér að þið, börnin og unglingarnir, gleymist mjög gjarnan – raddir ykkar fá
alltof sjaldan að heyrast á hinum opinbera vettvangi. Þetta tel ég, sem
umboðsmaður ykkar, að verði að breytast, en til þess þurfið þið líka að láta í ykkur
heyra! Því var gott að fá frá þér bréfið, en þar kemur einmitt fram að sjónarmið
ykkar nemenda í Gagnfræðaskóla Akureyrar hafi ekki fengið að komast að í
umræðunni um fyrirhugaðar breytingar á skólakerfinu á Akureyri.
inu, virðingu. Þar með er ég ekki að segja að skoðanir ykkar eigi ætíð að ráða ferð
heldur er ég að leggja áherslu á að hafa ykkur, börn og unglinga með í umræðunni,
að hlustað sé á skoðanir ykkar, sem meðal annars geta leitt til betra samfélags,
barnvænlegra samfélags. Sú staðreynd liggur fyrir að börn skynja umhverfi sitt á
annan hátt en hinir fullorðnu og það er mikilvægt að sjónarmið þeirra fái að komast
að. Ég hef þegar varpað því til allra sveitarfélaga landsins að þau leiti leiða til að
gefa börnum og unglingum innan hvers sveitarfélags kost á að hafa með skipulegum
hætti áhrif á þau málefni sveitarfélagsins, sem varða hagsmuni þeirra. Af hverju er
t.d. ekki leitað eftur skoðunum barna og unglinga þegar verið er að skipuleggja leikog
íþróttavæði, sem þau sækja? Þegar verið er að fjalla um gæði og markmið
skólastarfs eða þegar verið er að vinna að forvarnastarfi í þeirra þágu?
Síðastliðið vor sendi ég öllum nemendaráðum grunnskólanna fyrirspurnir um starfsemi
þeirra. Þar spurði ég meðal annars um, hvort þau teldu að efla þyrfti áhrif
nemendaráða innan skóla og almennt innan sveitarfélaga. Niðurstöður voru þær að
meirihluti þeirra nemendaráða, sem svöruðu, vill fá tækifæri til að taka meiri þátt
– hafa meiri áhrif – innan skólans og einnig innan sveitarfélagsins.
Mín skoðun er sú að efla þurfi nemendaráð grunnskóla og gera þau að sterkari
málsvara barna og unglinga, ekki aðeins innan sérhvers skóla, heldur einnig
gagnvart sveitarstjórnum. Af þessu tilefni þætti mér vænt um að heyra nánar um
skoðanir ykkar nemenda í Gagnfræðaskólanum á Akureyri hvað þetta snertir. Mitt
hlutverk er m.a. að koma sjónarmiðum ykkar á framfæri við þá, er taka ákvarðanir
í málefnum ykkar, svo sem Alþingi, ríkisstjórn og sveitarstjórnir. Til að slíkt sé unnt
er mér nauðsynlegt að heyra raddir ykkar, beint og milliliðalaust!
Ég sendi þér til fróðleiks fyrrgreinda skýrslu umboðsmanns barna um starfsemi
nemendaráðanna, ásamt Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Þá læt ég fylgja hér
með áskorun mína til sveitarstjórnarmanna, dags. 13. nóvember 1995 og bæklinga
um embætti umboðsmanns barna.
Engar breytingar voru gerðar á framangreindum ákvörðunum um endurskipulagningu
skólakerfis á Akureyri, og er nú verið að framkvæma þær í samræmi við
það er greinir í bréfi nemandans.
BLS
51
Mín skoðun er sú að sveitarstjórnum landsins beri að sjá til þess að leitað sé eftir
sjónarmiðum barna í öllum málum, sem þau varða sérstaklega, og það áður en
ákvarðanir eru teknar, sbr. 12. gr. Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Ég tel að
sveitarstjórn eigi að sýna sjónarmiðum barna og unglinga, sem búa í sveitarfélag-
4.8 Fjöldi prófdaga í 10. bekk
Mér barst erindi frá nemanda í 10. bekk Hagaskóla í Reykjavík. Erindið varðaði
fjölda prófdaga í skóla nemandans og fer það orðrétt hér á eftir:
SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997 SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997