UB skà rsla '98

og er nokkuð aðgengilegt að vinna tölfræðilegar upplýsingar úr þeim gögnum. Stór
hluti barna sem slasast sækja þjónustu til Landspítalans og Fjórðungssjúkrahússins
á Akureyri, en þar er skráning með svipuðum hætti og á Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Öðrum slysatilvikum er sinnt á slysamóttökum um land allt og á heilsugæslustöðvum.
Skráning er því miður ekki samræmd og ekki hefur verið nægilegur gaumur
gefinn víða að lýsingum á aðstæðum og tildrögum. Því er ekki unnt að svo stöddu
að bera tölurnar saman eða draga ályktanir fyrir heildina. Úr þessu mun þó verða
bætt með nýju og mjög fullkomnu skráningarkerfi sem þróað hefur verið fyrir
heilsugæsluna í landinu og er ætlunin að nota það einnig að einhverju leyti fyrir
aðrar stofnanir heilbrigðisþjónustunnar. Kerfið verður tekið í notkun í áföngum á
næstu mánuðum og árum.
Eftir því sem best verður þó ráðið af upplýsingum frá slysadeildum, heilsugæslustöðvum
og sjúkrahúsum þurfa 20–22 þúsund börn árlega á heilbrigðisþjónustu að
halda eftir að hafa hlotið áverka af einhverju tagi. Þetta þýðir með öðrum orðum að
fjórða hvert barn á Íslandi þarf á aðstoð að halda ár hvert af orsökum slysa.
Ég er þeirra skoðunar að kerfisbundin og samræmd slysaskráning, sem nær til
landsins alls, sé ein aðalforsenda þess að unnt verði að fækka slysum á börnum með
markvissum, fyrirbyggjandi aðgerðum. Ýmislegt fleira þarf þó að koma til, svo sem
ráðgjöf til opinberra aðila um slysavarnir barna og ekki síður fræðsla og
upplýsingar til einstaklinga, þ.e. til foreldra, til þeirra sem starfa með börnum og
ekki síst til barnanna sjálfra.
BLS
76
Heilbrigðismálaráðuneytið mun að sjálfsögðu fylgjast með því hvernig tekst til við
að koma á laggirnar samræmdri slysaskráningu um land allt.
Jafnframt mun heilbrigðisráðuneytið ræða við formann Slysavarnaráðs um að þar til
ofangreindu kerfi skráninga verði komið á verði leitast við að tryggja að skráning á
slysum barna verði með sem ítarlegustum hætti og eins vel til úrvinnslu og samanburðar
fallið og kostur er á þessu stigi.
Ráðuneytið þakkar umboðsmanni barna fyrir að vekja athygli á þessu mikilvæga
máli.“
8.1. Tilraunaverkefnið „Eflum forvarnir – fækkum slysum á börnum“
Frá því að ég tók við embætti umboðsmanns barna hef ég reglulega átt samráðsfundi
með barnaslysafulltrúa Slysavarnafélags Íslands. Á fundum þessum hefur verið rætt
um hvaðeina er lýtur að öryggismálum barna og hvernig sé unnt að bæta slysavarnir
í þeirra þágu. Á þessu ári leituðum við eftir samstarfi við Félag íslenskra
barnalækna og leiddi það samstarf til þess að mótuð var hugmynd að
tilraunaverkefni sem hlaut heitið „Eflum forvarnir – fækkum slysum á börnum“. Við
áttum fund með heilbrigðisráðherra og kynntum henni hugmyndir okkar, en í bréfi
til ráðherrans, dagsett 17. júlí 1997, um málið, er ég ritaði í framhaldi af fundinum
kemur m.a. eftirfarandi fram:
Meðal annars með hliðsjón af þessu tókum við Herdís Storgaard upp óformlegt samstarf
en hún hefur, sem barnaslysafulltrúi Slysavarnafélagsins, komið ýmsu góðu til
leiðar varðandi slysavarnir barna á síðustu árum. Á síðustu mánuðum höfum við
síðan fengið í lið með okkur barnalæknana Ólaf Gísla Jónsson og Sævar Halldórsson.
Við erum öll sammála um og teljum afar brýnt að stjórnvöld leggi þunga áherslu á
að efla og samhæfa slysavarnir í þágu barna. Af þeim sökum viljum við leyfa okkur
að leggja til við yður, heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra, eftirfarandi tillögu að
tilraunaverkefni, sem við nefnum: Eflum forvarnir – fækkum slysum á börnum. Efni
þessarar tillögu var kynnt yður í stuttu máli á fundi okkar í gærdag, en tillagan lítur
þannig út í heild sinni:
A. Tilraunaverkefni til þriggja ára
Um er að ræða tilraunaverkefni til þriggja ára, þ.e. frá 1. desember 1997 til 1.
desember árið 2000. Gert er ráð fyrir að verkefnið verði styrkt með sérstakri fjárveitingu
úr ríkissjóði er nemi 4 milljónum króna hvert tilraunaár, þ.e. laun
verkefnisstjóra og almennur rekstur.
Af hálfu Sjúkrahúss Reykjavíkur hefur verið lýst yfir áhuga á að leggja til húsnæði
sem hentar markmiðum og þörfum þessa verkefnis. Fundir hafa verið haldnir með
Jóhannesi Pálmasyni, Jóhannesi Gunnarssyni, Jóni Baldurssyni, Pálma Jónssyni í
þessu sambandi. Einnig hefur verið rætt við Brynjólf Mogensen.
BLS
77
Þegar ég tók við embætti umboðsmanns barna ákvað ég m.a. að beita mér fyrir
eflingu slysavarna barna almennt, en slys á börnum eru því miður alltof tíð hér á
landi. Þegar ég kannaði þessi mál nánar varð ég þess fljótlega áskynja að skráning
slysa á börnum er engan veginn fullnægjandi.
B. Markmið tilraunar og helstu þættir verkefnisins
Unnið skal að eflingu og samhæfingu forvarna í slysavörnum í þeim tilgangi að
fækka slysum á börnum yngri en 18 ára. Verkefnið nær til landsins alls og verður
undir yfirstjórn heilbrigðisráðuneytisins.
SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997 SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997