UB skà rsla '98

BLS
22
Á ráðstefnunni var greint frá niðurstöðum samnorrænnar rannsóknar á 1800 10 ára
börnum á Norðurlöndum og m.a. fjallað um hvað væri líkt og ólíkt með þeim, um
félagslega færni þeirra og lífsskilyrði, ýmsa áhættuþætti í umhverfi þeirra og hvaða
börn fylltu hina svokölluðu áhættuhópa með tilliti til ýmissa félagslegra og
einstaklingsbundinna vandamála. Einnig var rætt um þá þýðingu sem niðurstöður
rannsóknarinnar gætu haft fyrir stefnu stjórnvalda á Norðurlöndum í málefnum
barna og fjölskyldna.
2.1. Alþjóðleg ráðstefna í Þrándheimi um börn í borgum
Dagana 9.-12. júní sótti ég alþjóðlega ráðstefnu í Þrándheimi um uppvaxtarskilyrði
barna í borgum. Ráðstefnan, sem haldin var í byggingum Háskólans í Þrándheimi,
var afar umfangsmikil og fyrirkomulag hennar með þeim hætti að hver þátttakandi
skipulagði eigin dagskrá. Meðal þess sem ég tók þátt í var dagskrá þar sem fjallað
var um vinnu barna, einnig fylgdist ég með áhugaverðri umræðu um lífsgæði í
borgum séð frá sjónarhóli barnsins. Þá var í boði sérstök dagskrá um tengslin milli
líkamlegrar refsingar á börnum og ofbeldis í þjóðfélaginu, og tók ég þátt í henni.
Þar var m.a. kynnt sú vinna sem farið hefur fram á vegum danska Barnaráðsins
sem miðar að því að tekið verði inn í dönsk barnalög ákvæði sem bannar
forsjáraðilum að beita börn sín líkamlegum refsingum. Á ráðstefnu þessari var m.a.
fjallað um heilsu barna og borgarumhverfið og sótti ég athyglisverðan fyrirlestur
um slysavarnir barna. Loks vil ég nefna sérstaka dagskrá sem ég fylgdist með sem
var helguð beinni þátttöku barna í ákvörðunum um eigin málefni á sviði
sveitarstjórnarmála.
2.2. Stofnun ENOC – European Network of Ombudsmen for Children
Að frumkvæði Evrópuskrifstofu Barnahjálpar Sameinuðu þjóðanna hittust evrópskir
umboðsmenn barna, og fulltrúar samtaka og stofnana sem gegna umboðshlutverki
fyrir börn, á stofnfundi Evrópusamtaka umboðsmanna barna í Þrándheimi hinn 8.
júní, en flestir fundarmanna sóttu einnig ráðstefnu þá sem greint er frá í kafla 2.2.
Aðild að Evrópusamtökunum eiga Austurríki, Belgía, Danmörk, Finnland, Þýskaland,
Ungverjaland, Ísland, Noregur, Spánn og Svíþjóð. Fyrsti formaður samtakanna
var kjörinn Trond Waage, sem er umboðsmaður barna í Noregi. Meginstefnumið
samtakanna er að bæta líf allra barna í Evrópu. Að þessu verður unnið með
eftirfarandi hætti:
✔ Með því að hvetja til þess að Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna sé fylgt eftir til
fulls þar sem því verður við komið.
✔ Með því veita stuðning bæði samtökum og einstaklingum sem með störfum
sínum leitast við að hafa áhrif á ákvarðanatöku stjórnmálamanna í málefnum
barna og unglinga.
✔ Með því að skiptast á upplýsingum og starfsaðferðum sem eru til þess fallnar að
koma börnum til góða; þ.m.t. að gangast fyrir samanburðarransóknum á högum
barna í Evrópu.
✔ Með því að vera vettvangur fyrir einstök aðildarríki samtakanna þar sem hægt
verður að viðra nýjar hugmyndir og sækja stuðning við ýmis mál.
✔ Með því að styðja og styrkja alla þá vinnu sem miðar að því að sett verði á stofn
embætti sem vinna að hagsmunamálum barna sérstaklega.
✔ Með því að vinna að því sameiginlega að mótuð verði jákvæð stefna í málefnum
barna og unglinga innan Evrópu.
✔ Með því að hafa vakandi auga með stöðu barna almennt, og hafa gætur á þeim
áhrifum sem efnahagssveiflur og breytingar á stjórnmálasviðinu geta haft á stöðu
barna.
Starfshættir Evrópusamtaka umboðsmanna barna eru enn í mótun og því lítil reynsla
komin á raunverulegt samstarf milli aðildarríkjanna á þessu sviði. Ég hef þá trú að
samtökin eigi eftir að láta margt gott af sér leiða, enda ættu þau í krafti samstöðunnar
að geta fengið töluverðu áorkað til hagsbóta fyrir börn í Evrópu.
2.3. Ráðstefna í Brüssel um ný úrræði í barnaverndarstarfi í Evrópu
Mér barst boð um að sækja ráðstefnu sem haldin var í Brüssel 1. október og skyldi
þar fjallað um ný úrræði í barnaverndarstarfi í Evrópu með sérstakri áherslu á
reynsluna af starfi umboðsmanna barna. Vegna mikilla starfsanna á þessum tíma sá
ég mér ekki fært að þiggja þetta boð. Að minni ósk sótti starfsmaður Sendiráðs
Íslands í Brüssel þessa ráðstefnu fyrir mína hönd, og fékk ég í hendur skýrslu
sendiráðsins um það markverðasta sem þar kom fram.
Á ráðstefnunni kom m.a. fram að nauðsynlegt væri að rannsaka betur stöðu barna í
ríkjum Evrópusambandsins, en Bretar væru komnir sýnu lengst á þessu sviði. Þar
hefði nýlega verið skipaður sérstakur fjölskyldumálaráðherra og á Írlandi færi nú
eitt ráðuneyti með málefni barna eingöngu. Gagnrýnt var að Evrópusambandið skuli
ekki hafa staðfest Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna, en slík staðfesting myndi án
efa styrkja stöðu barna í Evrópu verulega. Einnig kom fram að sambandið setur
eingöngu 3 milljónir ECU (u.þ.b. 240 milljónir íslenskra króna) í verkefni tengd
börnum, og voru þingmenn Evrópusambandsins hvattir til þess að auka fjárframlag
til rannsókna og upplýsingaöflunar um stöðu og hagi barna.
BLS
23
SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997 SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997