UB skà rsla '98

þeirra á stofnunum eða meðferðarheimilum án þess að svipta þyrfti þau sjálfræði.
Ekki væri nóg að hækka sjálfræðisaldurinn, heldur yrðu að fylgja raunhæf úrræði til
hjálpar þessum hópi barna, sem væru svo illa á vegi stödd. Einnig benti ég á mikilvægi
þess að huga að breytingum á annarri löggjöf í tengslum við hækkun sjálfræðisaldurs.
Loks gerði ég nefndinni grein fyrir ábendingum er mér höfðu borist varðandi frelsi
ófjárráða barna til að stofna bankareikning, og nota hraðbankakort og debetkort án
samþykkis foreldra. Í því sambandi greindi ég frá fyrirhuguðum verklagsreglum af
hálfu banka og sparisjóða (sjá einnig kafla 5.1 í þessari skýrslu).
Viðauki I:
Ávarp umboðsmanns barna á ráðstefnu Staðlaráðs Íslands,
í Háskólabíói 23. maí 1997
Um rétt barna til þess að njóta öryggis í leikumhverfi sínu.
Fundarstjóri – ágætu ráðstefnugestir.
Inngangur
Mér er það sönn ánægja að fá, fyrir hönd umbjóðenda minna, barnanna, að ávarpa
ykkur hér á þessari ráðstefnu, sem ætlað er að fjalla um afar mikilvægan rétt allra
barna, þ.e. rétt þeirra til að lifa og leika sér í öruggu umhverfi.
BLS
148
Í flestum menningarsamfélögum telst það bæði sjálfsagt og eðlilegt að standa vörð
um líf og heilsu barna. Á síðustu áratugum hefur, sem betur fer í auknum mæli,
verið lögð áhersla á þessi réttindi þeirra – að búa við örvandi, en um leið örugg
uppvaxtarskilyrði. Aukin iðnvæðing og tækniþróun samfélaga nútímans renna
einnig stoðum undir kröfuna um að þessi réttindi barnanna séu virt.
Skyldur foreldra
Foreldrum ber skylda til að vernda heilsu barna og búa þeim öruggt umhverfi. Það
fer síðan eftir ýmsu hversu færir þeir eru til að rækja þessa skyldu. Þar geta skipt
máli þættir eins og þekking foreldranna, lífsviðhorf þeirra og áhugi, en einnig ýmsir
þættir af bæði félagslegum og efnahagslegum toga.
Skyldur samfélagsins
Samfélagið allt ber síðan ábyrgð á að börn búi við góð lífsskilyrði, þar á meðal
öryggi í leikumhverfi þeirra. Samfélaginu ber einnig skylda til að sjá svo um að
þessi réttindi barna séu í heiðri höfð. Ýmis lög og reglur eru til sem er ætlað að
tryggja að börn njóti réttinda til þess að alast upp í örvandi og öruggu umhverfi. Lög
og reglur veita þó ekki nægilegan stuðning nema þeim sé vel og markvisst fylgt eftir
í framkvæmd. Framkvæmdin skiptir hér sköpum og ekki síst sá þáttur er lýtur að
eftirlitinu, sem oft og tíðum er veikasti hlekkurinn hvað þetta varðar.
Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna – BSSÞ
Síðla árs 1992 öðlaðist gildi hér á landi samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi
barnsins, sem í daglegu tali er nefndur Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna (BSSÞ).
BLS
149
SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997 SKÝRSLA UMBOÐSMANNS BARNA FYRIR ÁRIÐ 1997