Wojciech Klimski Chrystus jako Niebianin i Pielgrzym - katedra.uksw ...

11
Wynika z tego, że Akwinata odkrywając w bycie akt istnienia (esse) jako
pryncypium zapoczątkowujące każdy byt jednostkowy, właśnie w nim upatruje
pryncypium indywidualności. Dodatkowo Tomasz zagadnienie osoby sytuuje
wokół problematyki Boga. On bowiem jest osobą w stopniu najdoskonalszym.
Takie usytuowanie kwestii osoby pokazuje, że jej ujecie należy podjąć od strony
Boga 13 .
Stworzony akt istnienia urealnia i aktualizuje istotę, która w stosunku do
niego jest możnością. Nie może jednak istnieć samodzielnie. Posługując się
porządkiem czasowym, można powiedzieć, że nie ma takiego momentu, w którym
akt istnienia istniałby samodzielnie. Od samego początku jest związany z istotą.
Forma i możność intelektualna, w istocie objętej przez realność stanowią duszę.
Forma wraz z możnością intelektualną została zaktualizowana przez akt istnienia i
przyczyny celowe 14 . Istnienie właśnie aktualizuje w istotach bytów rozumnych
intelektualność, będącą podstawą dla poznania intelektualnego człowieka.
Możliwość poznania intelektualnego czyni z człowieka istotę rozumną. Akt
istnienia sprawia, że człowiek staje się bytem rozumnym, osobnym i
samodzielnym, a to czyni go osobą. Osoba jest substancją zupełną samodzielną o
naturze rozumnej. Elementami stanowiącymi osobę jest istnienie i intelektualność.
Osobą jest człowiek posiadający formę wraz z możnością intelektualną i ciało, jest
nią także anioł, którego akt istnienia urealnił i zaktualizował możność
intelektualną, a w którego istocie nie ma możności materialnej 15 . Trzecią grupę
osób stanowią Osoby Boskie będące samoistnym aktem istnienia, jako pryncypium
wszystkich pryncypiów, także intelektualności. O istnieniu trzech Osób Boga
dowiadujemy się na podstawie informacji jaką jest Objawienie.
Natury nie można utożsamiać z osobą. Pojęcie osoby jest szersze obejmuje
nie tylko to, co jest istotne dla danego gatunku, czyli naturę, ale także cechy
drugorzędne, takie jak przypadłości, nie stanowiące o odrębności danego gatunku.
Natomiast w przypadku bytu, będącym czystym aktem, takim jak Bóg, który nie
ma przypadłości, między naturą a osobą istnieje różnica myślna, a nie realna. W
Bogu natura jest tożsama z osobą. Dlatego Tomasz uzasadniając zjednoczenie w
wydarzeniu wcielenia mówi, że dokonało się ono w osobie. Osoba łączy, to, co
13 Op. cit. s. 39. Należy podkreślić, że tomizm konsekwentny podejmuje wspomniane sugestie.
14 M. Gogacz: Elementarz…s. 82.
15 Loc. cit.
11