Wojciech Klimski Chrystus jako Niebianin i Pielgrzym - katedra.uksw ...

68
rozwiązaniu. Ponieważ Chrystus posiadał swą doskonałość od samego początku
Wcielenia, na mocy łaski zjednoczenia nie mógł, powtarzać aktów cnót, dlatego też
cnoty naturalne posiadał jako doskonałości wlane 207 .
Sposobem na znalezienie odpowiedzi na postawione pytania jest, zbadanie
relacji, jakie zachodzą między tymi dwoma rodzajami cnót.
Zagadnienie rzeczywistości łaski, w tym także cnót wlanych, może rodzić
przekonanie, że w obliczu doskonałości łaski, wynikającej z powiększenia
możliwości natury ludzkiej i wprowadzenia jej w dobroć Boga 208 , natura człowieka
traci swoje właściwości na rzecz nadnatury. Taki sposób myślenia reprezentują
wszyscy ci, którzy Chrystusowi Panu odmówili istnienia cnót przyrodzonych,
fałszywie dowartościowując, zrealizowaną rzeczywistość łaski 209 .
Jan od św. Tomasza wierny rozumieniom Doktora Anielskiego pisze, że
jednym z drugorzędnych skutków obecności cnót wlanych, ale nie na zasadzie
bezpośredniej przyczynowości w duszy, jest cnota przyrodzona. Przyczyna rodzi,
bowiem proporcjonalny skutek, wobec czego przyczynowanie nadprzyrodzone
wywołuje skutek nadprzyrodzony. Zgodnie z tą zasadą, cnota wlana może jedynie
ułatwić wypracowanie cnoty przyrodzonej. Działanie z pobudki nadprzyrodzonej i
przez cnotę wlaną doprowadza pośrednio do nabycia w tej samej dziedzinie łatwości
i możliwości podejmowania działań o tej samej naturze z motywów naturalnych i
przez cnotę nabytą 210 . Działanie rodzi sprawność o tej samej naturze, „jak na
przykład z aktów wlanej miłości rodzi się jakaś nabyta sprawność [też] miłości” 211 .
Inaczej mówiąc działanie w płaszczyźnie nadprzyrodzonej rodzi łatwość w
płaszczyźnie przyrodzonej-chociaż jest to pewne uogólnienie. Odnosząc tą zależność
do Chrystusa, można by przypuszczać, że cnoty wlane mogłyby wpłynąć na rozwój
sprawności przyrodzonych. Jest to o tyle trudne i nie znajduje realizacji w Osobie
Wcielonego Syna Bożego, bowiem wszystkie cnoty przyrodzone, podobnie jak
nadprzyrodzone otrzymał drogą wlania i nie było w Jego wypadku żadnego etapu
nabywania, czy wypracowywania jakichkolwiek doskonałości. Należy w tym
miejscu jednak podkreślić, że obecność bożej rzeczywistości nie dyskredytuje samej
natury, lecz przeciwnie rozwija ją.
207 A. Żychliński: op. cit. s. 160.
208 1-2, q. 110, a. 2, ad. 2.
209 Takie opinie teologów przytacza: R. Kostecki: Świętość…s. 155.
210 A. Gmurowski: op. cit. s. 127.
211 De Ver. q. 17, a. 1 ad. 4.
68