Wojciech Klimski Chrystus jako Niebianin i Pielgrzym - katedra.uksw ...

57
Cnota Wiary i cnota nadziei w sytuacji grzechu pozostaje w duszy człowieka,
natomiast łaska uświęcająca, wraz z pozostałymi cnotami wlanymi i darami Ducha
Świętego jest człowiekowi odbierana przez Boga 167 . Dopiero grzechy wprost
sprzeciwiające się tym cnotom: wierze - niewiara i rozpacz w odniesieniu do nadziei,
powodują ich utratę. Ponieważ łaska uświęcająca istnieje w duszy człowieka na
sposób przypadłości, nie jest dla cnót wlanych podmiotem, którym są dla nich
władze duszy. Stąd rozdzielenie jej od cnót jest możliwe i następuje po grzechu
ciężkim. Łaska, będąc uczestnictwem w Bożej naturze, posiada w sobie zdolność
spełniania funkcji właściwych naturze, dlatego też może być korzeniem dla cnót
wlanych i darów Ducha Świętego, podobnie jak władze człowieka są
zapodmiotowane w jego naturze 168 .
Tomasz rozważając zagadnienie dotyczące pochodzenia cnót
wlanych, przytacza pogląd, wedle którego cnoty i łaska uświęcająca nie różnią się w
swej istocie. Zgodnie z tą koncepcją różnica miedzy nimi dotyczyła tylko
płaszczyzny pojęciowej. Łaska określała stan człowieka ukierunkowanego na Boga i
darmo obdarowanego przez Niego, natomiast, kiedy skłaniała człowieka do dobrego
działania była określana jako cnota 169 . Akwinata odrzuca tą koncepcję łaski,
podkreślając różnicę istotową między łaską, a cnotami wlanymi jako jej
rozgałęzieniami, obejmującymi swym działaniem władze duszy człowieka 170 .
Samo Pismo Święte nie używa tożsamych określeń w odniesieniu do
cnót i łaski podkreślając w ten sposób różnice zachodzące między nimi. „Sam nasz
Pan Jezus Chrystus i Bóg, Ojciec nasz, który nas umiłował i przez łaskę udzielił nam
niekończącego się pocieszenia i dobrej nadziei, niech pocieszy serca wasze i niech
utwierdzi we wszelkim czynie i dobrej mowie.” (2 Tes 2, 16-17). W podobny sposób
wyróżnia się cnotę miłości, która ma wiele cech wspólnych z łaską i jest trudna do
wyodrębnienia 171 . „A nad miarę obfitą okazała się łaska naszego Pana wraz z wiarą i
miłością, która jest w Jezusie Chrystusie.” (1 Tm 1,14). Miłość podobnie jak łaska
uwarunkowują zasługę mającą charakter nadprzyrodzony w ten sposób, że wraz z
pogłębieniem się poziomu miłości i łaski wzrasta wielkość zasługi człowieka. Miłość
166 1-2, q. 110, a. 3.
167 Breviarum Fidei….s. 324.
168 R. Kostecki: Świętość…s. 146.
169 1-2, q. 110, a. 3.
170 Loc. cit.
171 R. Kostecki: Komentarz do 1-2, q. 106 - 114. „Św. Tomasz z Akwinu - Nowe prawo łaski”. T.14.
Londyn: 1973 . s. 136.
57