19.11.2012 Views

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ISAHLUKO SESITHUPHA<br />

6.0 IQHAZA ELmANJWE VILESI SIHLOKO EKUTHUTHUKISENI ULIMI<br />

LWESIZULU<br />

6.1 Isingeniso<br />

Ulimi IwesiZulu lubanzi futhi luyakhula, lumikhakha miningi, Iwehlukahlukene,<br />

luvumelana nezimo umuntu asuke ebhekene nazo. Ulimi selundawonye<br />

luhlanganiswe luvela emikhakheni eyahlukene. Kukhona ulimi lokugaya<br />

utshwala, kukhona ulimi lokutheza, ulimi lokwelusa. Yonke Ie mikhakha<br />

ihlangana yenze ulimi olunothile. Nawo 10 mkhakha wobungoma unolimi<br />

olutholakala kuwo kuphela okuthi uma ludidiyelwa nolimi lonke Iwenze umnotho<br />

omangalisayo. Kunezisho nezaga ezifika nalo mkhakha ebezingeyukubakhona<br />

uma umkhakha wobungoma ubungekho.<br />

6.2 mimi lobungoma<br />

lzangorna zinolimi Iwazo olucashile. lzangorna ziyakwazi ukukhuluma abantu<br />

bangezwisisi kanti kwenziwa ukuthi zikhuluma ulimi oluvarne kuzo izangoma.<br />

Kokunye izangorna ziyayicashisa imithi ngokuyibiza ngamagama athe phecelezi<br />

obekungathi ngokuzizwa zikhuluma bese nawe ukwazi ukuzelapha. KwaZulu<br />

umuthi uyimfihlo kakhulu kubantu abangekho emkhakheni wokwelapha.<br />

lzangorna zikhuluma ngemithi eyaziwayo ziyibiza ngarnagarna angaziwa.<br />

Kunernithi okuthiwa ozulazayithole, urnuntu ongawazi umtholo angeke aze azi<br />

ukuthi kushiwo wona. Lolu limi oluyimfihlo luyacebisa ngoba urnuntu uwushiya<br />

ewubona umuthi kodwa ayowufuna esangorneni. Abangoma ungabezwa bethi<br />

lokhu kugula kungalapheka ngokuthi uphalaze ngezimpande zikarnashwilishwili<br />

noma irnpisharnpisha, kanti basho umsuzwane. Ngenxa yegarna umguli silahleke,<br />

size siyowufuna enyangeni umashwilishwili kanti basho umsuzwane. Ngokuvama<br />

108

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!