ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kuye ngezithako-ke ezisuke zisetshenzisiwe, uma<br />
kwenziwa lezo zinkamba.<br />
Kulolu cwaningo kuvela kaningi ukuthi ubulawu buyigugu lezangoma kanye<br />
nabaphansi. Ubulawu lobu yibona obukhanyisa izindlela futhi yibona obenza<br />
kubekhona ukuxhumana nangamaphupho, kwenza bona ubulawu. Abanye<br />
babubiza ngesithundu sabaphansi ngoba yiwona muthi owenza ukuxhumana.<br />
UKohler, (1941:17) uthi:<br />
The isangoma regularly makes him vomit with<br />
white medicines, and washes himselfwith them.<br />
lsangoma sivame ukulihlanganisa<br />
ngobulawu obumhlophe. Sibuye<br />
ithwasa ngabo ubulawu obumhlophe.<br />
ithwasa<br />
siligeze<br />
Ngaphandle kobulawu, izangoma zethembele kakhulu emithini yokubhemisa,<br />
imithi ehlakaza ikhanda. Yahlukene kabili imibhemiso, kukhona obomvu kanye<br />
noluhlaza. Obomvu wona uthakwa ngomkhwangu, undiyaza, uhlunguhlungu,<br />
umhlakaza nekhanda lebululu. Umbhemiso oluhlaza wona uthakwa ngosinga<br />
lwesalukazi, umlulama, uhlunguhlungu noqhume. Imibhemiso ilusizo olukhulu<br />
empilweni yesangoma noma-ke empilweni yabantu phaqa. Kuke kwenzeke<br />
umuntu engesona isangoma asindwe amahlombe umzimba ubophane. Lesi sifo<br />
asilashwa ngokunye kodwa sidinga umbhemiso, athimule kuhlakazeke umzimba.<br />
Omunye umuntu uthimula aze akhiphe amahlule, ngokunjalo-ke aphile.<br />
Esangomeni kubuye kulungiswe nemithi yokuncinda ethakwa ngale mithi,<br />
umpikayiboni, ugebeleweni, ngikhawuleni, mpunyumpunyu, umathinta<br />
nohlabazihlangane. Ngaphandle kwemibhemiso kubakhona nemithi yokuncinda.<br />
Iyimithi eqothiwe engamakhubalo. Le mithi isusa amashwa, ikhanyise izindlela.<br />
Uma kuzoncindwa kubekwa udengezi emalahleni lushe luze lube bomvu,<br />
kufakwe amanzana amancane, athi engena ebe ebila ngenxa yokushisa. Kuthelwa<br />
la makhubalo kula manzana kushisa bhe, kushe iminwe, kuthi umuntu<br />
43