19.11.2012 Views

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

kuye ngezithako-ke ezisuke zisetshenzisiwe, uma<br />

kwenziwa lezo zinkamba.<br />

Kulolu cwaningo kuvela kaningi ukuthi ubulawu buyigugu lezangoma kanye<br />

nabaphansi. Ubulawu lobu yibona obukhanyisa izindlela futhi yibona obenza<br />

kubekhona ukuxhumana nangamaphupho, kwenza bona ubulawu. Abanye<br />

babubiza ngesithundu sabaphansi ngoba yiwona muthi owenza ukuxhumana.<br />

UKohler, (1941:17) uthi:<br />

The isangoma regularly makes him vomit with<br />

white medicines, and washes himselfwith them.<br />

lsangoma sivame ukulihlanganisa<br />

ngobulawu obumhlophe. Sibuye<br />

ithwasa ngabo ubulawu obumhlophe.<br />

ithwasa<br />

siligeze<br />

Ngaphandle kobulawu, izangoma zethembele kakhulu emithini yokubhemisa,<br />

imithi ehlakaza ikhanda. Yahlukene kabili imibhemiso, kukhona obomvu kanye<br />

noluhlaza. Obomvu wona uthakwa ngomkhwangu, undiyaza, uhlunguhlungu,<br />

umhlakaza nekhanda lebululu. Umbhemiso oluhlaza wona uthakwa ngosinga<br />

lwesalukazi, umlulama, uhlunguhlungu noqhume. Imibhemiso ilusizo olukhulu<br />

empilweni yesangoma noma-ke empilweni yabantu phaqa. Kuke kwenzeke<br />

umuntu engesona isangoma asindwe amahlombe umzimba ubophane. Lesi sifo<br />

asilashwa ngokunye kodwa sidinga umbhemiso, athimule kuhlakazeke umzimba.<br />

Omunye umuntu uthimula aze akhiphe amahlule, ngokunjalo-ke aphile.<br />

Esangomeni kubuye kulungiswe nemithi yokuncinda ethakwa ngale mithi,<br />

umpikayiboni, ugebeleweni, ngikhawuleni, mpunyumpunyu, umathinta<br />

nohlabazihlangane. Ngaphandle kwemibhemiso kubakhona nemithi yokuncinda.<br />

Iyimithi eqothiwe engamakhubalo. Le mithi isusa amashwa, ikhanyise izindlela.<br />

Uma kuzoncindwa kubekwa udengezi emalahleni lushe luze lube bomvu,<br />

kufakwe amanzana amancane, athi engena ebe ebila ngenxa yokushisa. Kuthelwa<br />

la makhubalo kula manzana kushisa bhe, kushe iminwe, kuthi umuntu<br />

43

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!