ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

zimphelekezele. Laba babizwa ngokuthi
umthimba. Ngale ngasekhaya nakhona
kumenyiwe labo bekhetho. Izangoma zendawo
zona azimenywa kodwa zibikelwa amakhosi azo
ukuthi kukhona udwendwe oluzayo. Nabo
sebezolungisa eyabo imvunulo bablangabeze
umthimba. Utshwala sebugaywa yonke imizi.
Sekuze kwafika ekugcineni kwayo yonke imicimbi yokwethwasa. Lesi sikhathi
yisikhathi esijabulisayo nakulo ithwasa uqobo, lijabulela ukuthi nalo selizoba
neziko laso, selizozimela. Ukubuyiswa kwalo kwenziwa ngoba sebekholwa
ukuthi uthwasa usenalo ulwazi olwanele, azosiza ngalo abantu. Koba yilanga
lapho ezoziqhakambisa khona ngemvunulo namakhono okusina. Kuye uthwasa
intaka iyobe ibekelwe amazolo.
UMhlongo, (2007) uthi:
Kumenywa izangoma bese kugaywa utshwala.
Ithwasa liphotha imiyeko ephothelwa ngobuhlalu
obubomvu nobumhlophe. Kulungiswe igobongo
lomcako elixutshwe nobulawu obumhlophe.
PheIa konke kwenziwa ngoba isikhokhiwe
inkomo kayise. Kuba nomncamo
njengodwendwe elungiseia ukuyosina kubo.
Kulo mcimbi kulungiswa izimbuzi ezimbili, enye ifika noyise kanti enye
uyohlangatshezwa ngayo esangweni ivela kubo kwalo ithwasa. Kubo kathwasa
kulungiswa nenkomo yokumamukela ekhishwa yilowo oqondene nethwasa.
Isangoma esethwasisayo sifika siqhuba imbuzi. Imbuzi empheIezelayo uthwasa,
kanti kubo kwethwasa kukhishwa imbuzi emngenisayo esangweni. Kuthi uma
izangoma sezifikile esangweni zikhuleka, abakubo kathwasa nabo behia nembuzi
nokhamba lotshwala. Lo mcimbi ungumcimbi wokuhlanganisa idlozi abethwasa
ngalo idlozi lasephehlweni lihianganiswa nediozi lakubo kwethwasa, inkulu
inhlokomo esangweni isangoma esithwasisayo siyakhuluma, sibonga ukusinda
kukathwasa nokuba abaphansi bamvumele ukuba athwase aze aqede. Nabakubo
76