ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
obumhlophe, kube sekuvela ukuthi lomoya<br />
obumgulisa uthwasa ubuvela kuphi.<br />
Abantu bathi izangoma ondlela-zinuka-umswani, basho ngoba kuhlale kuhlatshwa<br />
kwasangoma. Kulokhu kuhlaba kuba nezitho ezithile ezifunelwa ukucola idlozi.<br />
Zona lezo zitho futhi ziyalikhuthaza idlozi. Kuhlatshwa izimbuzi ngoba kufuneka<br />
izinyongo eziwuphawu lokunamathela kwedlozi kumuntu elimngenileyo. Uma<br />
umuntu egcotshwa ngenyongo, lokho kukhuthaza idlozi ukuba lihlale naye 10<br />
muntu elimngenile. Uma kubulawa isilwane sedlozi, kudingeka ukuba uthwasa<br />
aliphuze igazi. Ngokwenza njalo usuke ephuzisa lona idlozi ngoba umoya<br />
wedlozi ukuye futhi udla kuye. Kudla yena bese kudla idlozi elikuye.<br />
Uma izinhlungu sezehlile, kube sekufuneka ukuba ithwasa linqwanjiswe noma<br />
libhudwe ngebomvu. Kukabili-ke, lingabhudwa ngebomvu noma Iicakwe<br />
ngomcako. Uma uyise wethwasa, ethwasa emanzini, amathwasa akhe acakwa<br />
ngomcako kodwa uma uyise wethwasa ngaphandle, ubhuda ngebomvu.<br />
3.8 Ukufihlelwa kwethwasa<br />
Ukufihlelwa kwethwasa kungeminye yemizamo yokuqeqesha ithwasa. lsangoma<br />
sikwenza samdlalo kanti sifuna ukubona ukuthi ithwasa aliboni, uyise ube<br />
esebona ukuthi usenomsebenzi omkhulu wokukhanyisa imihlahlo. Uma ithwasa<br />
Iifihlelwa, lifihlelwa noma yini. Uma likwazile ukuyithola leyo nto<br />
ebcllyifihlelwe, leyo mpahla iba ngeyalo. Lokhu kuwuhlobo lokukhuthaza idlozi.<br />
UKohler, (1941:24) ubeka kanje:<br />
This time to hide things from the ithwasa comes<br />
after he has put on the irninqwambo. When you<br />
go to a hut in which there are amathwasa, you<br />
take a thing and conceal it, then you come to the<br />
amathwasa and say, '0 Chiefs! Let the learner<br />
come out and find the object.' There upon that<br />
59