19.11.2012 Views

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

obumhlophe, kube sekuvela ukuthi lomoya<br />

obumgulisa uthwasa ubuvela kuphi.<br />

Abantu bathi izangoma ondlela-zinuka-umswani, basho ngoba kuhlale kuhlatshwa<br />

kwasangoma. Kulokhu kuhlaba kuba nezitho ezithile ezifunelwa ukucola idlozi.<br />

Zona lezo zitho futhi ziyalikhuthaza idlozi. Kuhlatshwa izimbuzi ngoba kufuneka<br />

izinyongo eziwuphawu lokunamathela kwedlozi kumuntu elimngenileyo. Uma<br />

umuntu egcotshwa ngenyongo, lokho kukhuthaza idlozi ukuba lihlale naye 10<br />

muntu elimngenile. Uma kubulawa isilwane sedlozi, kudingeka ukuba uthwasa<br />

aliphuze igazi. Ngokwenza njalo usuke ephuzisa lona idlozi ngoba umoya<br />

wedlozi ukuye futhi udla kuye. Kudla yena bese kudla idlozi elikuye.<br />

Uma izinhlungu sezehlile, kube sekufuneka ukuba ithwasa linqwanjiswe noma<br />

libhudwe ngebomvu. Kukabili-ke, lingabhudwa ngebomvu noma Iicakwe<br />

ngomcako. Uma uyise wethwasa, ethwasa emanzini, amathwasa akhe acakwa<br />

ngomcako kodwa uma uyise wethwasa ngaphandle, ubhuda ngebomvu.<br />

3.8 Ukufihlelwa kwethwasa<br />

Ukufihlelwa kwethwasa kungeminye yemizamo yokuqeqesha ithwasa. lsangoma<br />

sikwenza samdlalo kanti sifuna ukubona ukuthi ithwasa aliboni, uyise ube<br />

esebona ukuthi usenomsebenzi omkhulu wokukhanyisa imihlahlo. Uma ithwasa<br />

Iifihlelwa, lifihlelwa noma yini. Uma likwazile ukuyithola leyo nto<br />

ebcllyifihlelwe, leyo mpahla iba ngeyalo. Lokhu kuwuhlobo lokukhuthaza idlozi.<br />

UKohler, (1941:24) ubeka kanje:<br />

This time to hide things from the ithwasa comes<br />

after he has put on the irninqwambo. When you<br />

go to a hut in which there are amathwasa, you<br />

take a thing and conceal it, then you come to the<br />

amathwasa and say, '0 Chiefs! Let the learner<br />

come out and find the object.' There upon that<br />

59

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!