ZINDABA ZAKHO MNGOMA: INGONYULUKA ... - UZSpace Home

lzangoma zinezigodlo zazo lapho zakhe khona imigonqo yazoo Umgonqo
wenziwa ngamacansi emsamo. Uyindawo engcwele lapho kuhlala khona
abaphansi futhi Ie ndawo yiyona nhliziyo yeziko lezangoma. Ngeziko kushiwo
isizinda sesangomalapho kukubo kwaso khona. Amaziko ezangoma anomehluko
ngokuphathwa nangohlobo Iwemithi olugcizelelwa khona. Umehluko yemithi
yiwona owenza iziko lehluke kwelinye.
Isangoma esithwasayo sikhipha imbuzi yokuqala eyinkokhelo esangomeni
esithwasisayo. Leyo mbuzi kuthiwa ugxa Iwesangoma esethwasisayo. Lokhu
kululimi olutholakala emikhakheni yezemithi nokwelapha. Abantu abangekho
kulo mkhakha wokwelapha bangase bangazi ukuthi kukhulunywa ngani urna
kukhulunywa ngogxa kodwa kuwulimi olunothile uma lutholakala emikhakheni
yokwelapha. Uma isiguli eselukhiphile ugxa, kubalulekile ukuba silashwe, okuthi
uma sesiqediwe, sesiphila, kufanele ukuba siphothulwe. Ukuphothula kusho
ukuqeda, ukugcina. Nakhona lapha kubulawa izimbuzi nezinkomo isangoma
sigcine ukwelashwa. Lolu limi lululimi Iwezangoma olunothile. Kungashiwo
ukuthi sesiqedile ukwelapha ithwasa kodwa kuthiwe seliphothuliwe.
Amazulu uma esho uhlanya angase asho umuntu ophambene ekhanda kodwa
emkhakheni wezokwelapha asuke esho isangoma. Leli gama isangoma silithola
ngendlela esiyiso yokwembatha nendlela yokuhamba. lsangoma sihamba
sinhlanhlatha. Sihamba ngendlela okungathi kuhamba uhlanya. Abantu sebevele
bethi-ke isangoma uhlanya. Kunemithi elelashwa ngayo ithwasa okuthiwa
ubulawu obumhlophe obuyingxube yemithi yenhlanhla eyenzelwa
emagobongweni. Le mithi kuthiwa ubulawu noma imitombo uma kwelashwa
ithwasa.
Kukhona ukuthi isangoma sethwase sesathwasa. Sisuke sesethwasa abalozi, siqale
phansi isangoma siyokwethwasa esangomeni esinabalozi. Ngokuvama sikhishwa
yilo idlozi siye kolanda inyandezulu, inhlwathi yasemanzini. Sihamba izinsuku
siye esizibeni. Uma 10 mngoma esebuya, ubuya nayo Ie nyoka imthandele, yena
110