Zasada równości szans w projektach PO RPW - Program Rozwój ...

przeprowadzona została w opracowaniu Polska droga do Konwencji o prawach osóbniepełnosprawnych ONZ 107 .Na kwestię świadomości zwracają uwagę autorzy raportu Accessibility Legislation in Europe i podająprzykład duński, dotyczący rozwiązań w zakresie monitorowania dostępności nowopowstającychbudynków. Do połowy lat 90-ych tj. do czasu wprowadzenia nowych regulacji samorządy lokalne,odpowiedzialne za sprawdzanie dostępności, udzielały firmom budowlanym wielu pozwoleń naodstępstwa od przepisów prawa budowlanego w zakresie dostępności. Po wprowadzeniu nowegosystemu monitorowania, który zakładał m.in. sporządzanie przez samorząd lokalny szczegółowegouzasadnienia odstępstw od przepisów dotyczących dostępności, liczba wyżej wspomnianychpozwoleń zmalała niemal do zera 108 .Świadomość jest bezpośrednio związana z zagadnieniem widoczności. Autorzy opracowania Whygender matters in infrastructure 109 podkreślają, że kwestia płci jest często niewidoczna w programachi projektach dotyczących infrastruktury. Niewidoczność wiąże się z szeregiem przekonań dotyczącychwprowadzanych rozwiązań. Jedno z nich zakłada, że z nowopowstającej infrastruktury niejakoautomatycznie skorzystają wszyscy. Ale takie określenie użytkowników w praktyce rodzi szeregproblemów, które ujawniają badania i analizy populacji potencjalnych odbiorców projektowanegoproduktu 110 .Cała populacja oznacza, że absolutnie wszystkie osoby w populacji mają możliwość korzystania zdanego produktu. Takie założenie jest nierealistyczne, ponieważ nie uwzględnia chociażby wyłączeńzwiązanych z przepisami prawa czy BHP. Po uwzględnieniu tych ograniczeń powstaje grupa idealnychużytkowników, czyli maksymalna liczba użytkowników, którzy w odpowiednich warunkach moglibykorzystać z danego produktu. Trudnością tego etapu jest określenie wymagań – odpowiednichwarunków umożliwiających korzystanie z danego produktu. Dlatego istotne staje się założenie, żepopulacja, ludzie ją tworzący będą podlegać zmianom i zmianom będą podlegać wymaganiaodnośnie produktu. Oznacza to w praktyce, że ocena dostępności danego produktu powinna i możebyć dokonywana na każdym etapie jego powstawania, a po drugie musi uwzględniać zmieniające siępotrzeby potencjalnych użytkowników. Mamy zatem niejako do czynienia z przeniesieniem uwagi zproduktu na jego użytkownika/cę.Zapewnienie dostępności wymaga zatem dokładnego zdefiniowania kogo rozumiemy pod pojęciem„wszyscy”. Przystępując do definiowania trzeba mieć na uwadze różne aspekty ludzkiegofunkcjonowania np.: chodzenie, wchodzenie po schodach, trzymanie/chwytanie przedmiotów,podnoszenie ciężkich przedmiotów, widzenie, słyszenie, rozumienie.Waga świadomości kwestii związanych z dostępnością podkreślona została w Zaleceniu nr Rec(2006)5Komitetu Ministrów dla państw członkowskich. Plan działań Rady Europy w celu promocji praw ipełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie: podnoszenie jakości życia osób107 Por. Polska droga do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych ONZ, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego,Kraków 2009108 Por. Accessibility Legislation in Europe, Brussels 2001, str. 17109 Why Gender Matters in Infrastructure, Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) DevelopmentAssistance Committee’s Network on Gender Equality, 2004, www.oecd.org/dataoecd/62/34/37033280.pdf110 Por. opracowanie dotyczące projektowania włączającego (ang. inclusive design) zamieszczone na stronach Departmentof Engeneering Uniwersytetu w Cambridge - www.eng.cam.ac.uk/inclusivedesign152