Drodzy Czytelnicy! JesieniÄ ubiegłego roku, przejmujÄ c obowiÄ - zek ...

TEMAT NUMERU: idea universitasUniwersytettrzeciej generacjiW jaki sposób połączyć ideę uniwersytetu jako „świątyni nauk” z koniecznością działaniaw warunkach powszechnej konkurencji? I czy takie scalenie w ogóle jest konieczne?A jeśli tak, to czy uniwersytety muszą zmienić się w „przedsiębiorstwa nauki”?Stanowiska wobec powyższych pytań wahająsię między przekonaniem, że nieuleganie zewnętrznymwpływom stanowi właśnie o sile uniwersytetu,a uznaniem, że konieczne jest „pogodzenie się”uczelni z wymogami rzeczywistości i – tym samym– stanie się niczym więcej niż kolejnym elementemgospodarki rynkowej, czyli przedsiębiorstwem.Skrajne poglądy mają oczywiście swoje liczne, łagodniejszewersje, jednak spór zwykle przebiega nalinii: idea – rzeczywistość. Zacznijmy zatem od idei.Znany nam wszystkim współczesny model uniwersytetujako ośrodka swobodnych badań naukowychi edukacji studentów powstał relatywnie niedawno.Stworzyli go w 1810 r. Wilhelm i AleksanderHumboldtowie, a pierwszą uczelnią wcielającą nowyideał w życie miał być Uniwersytet Berliński. Od tejchwili, w oparciu o sformułowaną po raz pierwszyzasadę pełnego obiektywizmu i wolności badań,uniwersytety miały być wolne od ideologicznych,politycznych czy intelektualnych wpływów, któreograniczałyby ich „dążenie do prawdy”, pomimo finansowejzależności od państwa.Zgodnie z modelem humboldtowskim poszukiwanieprawdy jest priorytetem, zaś dążenie do niejma się opierać na „nauce i nauczaniu” – badaniachnaukowych oraz edukacji i dydaktyce, nierozerwalnieze sobą powiązanych. Oświeceniowe wartości– racjonalizm, krytycyzm, empiryzm, wyrażonew imperatywie Immanuela Kanta: „Miej odwagę posługiwaćsię swoim rozumem” – stanowią podstawętego nowego podejścia. Po raz pierwszy pełna samodzielnośćmyślenia, a co za tym idzie – indywidualne,uporczywe, twórcze podważanie istniejącegostanu rzeczy staje się nie tylko dopuszczalne, leczwręcz podniesione do rangi nakazu. Celem staje sięodkrycie uniwersalnych praw rządzących światem,Joanna Daniekabsolwentka filozofii USJan Barczykabsolwent prawa USfot. Bill Davenport,źródło: stock.xchng15