Drodzy Czytelnicy! JesieniÄ ubiegłego roku, przejmujÄ c obowiÄ - zek ...

PREZENTACJEprof. Andrzej Witkowskiprorektor ds.nauki i współpracymiędzynarodowej US78Encyklopedia życiaPortal EOL (www.eol.org) został uruchomiony 26lutego 2008 roku. Znajdują się na nim setki tysięcystron poświęconych wszystkim gatunkomorganizmów żywych wraz ze zdjęciami, mapami,filmami wideo oraz innymi informacjami.Pomysł na opracowanie Encyklopedii Życia (Encyclopediaof Life) jest, wbrew pozorom, stosunkowo prosty do wykonania:wystarczy skonstruować witrynę internetową dla każdegoz około 1,8 miliona obecnie występujących na Ziemi gatunków,a następnie udostępnić te dane poprzez pojedynczyportal. Każda witryna składa się z kilku stron internetowych.Strona startowa, która może podlegać dowolnej konfiguracjiprzez użytkownika, prezentuje użyteczne dla ogółu informacje(w kilku językach) o gatunkach, zawierające m.in. naukowei popularne nazwy gatunków znanych obecnie, jak i w przeszłości;ilustracje; mapę zasięgu występowania; środowiskoi historię naturalną; zakres ich ochrony prawnej i możliwościwykorzystania przez człowieka oraz sposób identyfikacji.Taka konstrukcja strony startowej przypomina w dużej mierzedobry przewodnik terenowy.EOL – internetowa skarbnica wiedzy dla każdegoObecnie obserwuje się znaczący wzrost zainteresowaniawykorzystaniem informacji dotyczących bioróżnorodnościprzez środowisko naukowe, ludzi zarządzających zasobaminaturalnymi, szkolnictwo oraz osoby publiczne. Jest to zatemodpowiedni moment na popularyzację ideiEOL. Składa się na to kilka czynników, główniezaś ogromny postęp, jaki dokonał sięw okresie kilku ostatnich lat zarówno w dostępiedo informacji dotyczących bioróżnorodności,jak i w technologii informatycznej,obejmującej „mashupy” (strony internetowełączące w sobie aplikacje on-line z różnych serwisów internetowych)i „wiki” (często wykorzystywane do tworzeniawspólnych stron internetowych) do tego stopnia, że fuzja tejwiedzy stała się umiejętnym i opłacalnym rozwiązaniem.Siła oddziaływania EOL tkwi w tym, że „nazwa gatunku”stanowi dziedzinę wyszukiwania haseł prawie każdej biologicznejbazy danych, zatem może służyć do organizacji i łączeniacałokształtu wirtualnej wiedzy biologicznej. Użytkownicywchodząc na stronę startową, wyświetlaną automatycznie,mogą zostać przekierowani do szerokiego zakresu stronspecjalistycznych, obejmujących dziedziny zainteresowańtaksonomów, biologów molekularnych, genetyków, naukowcówzajmujących się genomiką (i innych specjalistów), psychologów,nauczycieli, ogrodników, filogenetyków, konserwatorów/działaczyna rzecz ochrony środowiska, osobniczei obserwacyjne bazy danych, itp. Nazwa gatunku może zostaćpołączona ze stroną odnoszącą się do danego gatunku, podwarunkiem, że nazwa ta stanowi również dziedzinę wyszukiwaniadla innych baz danych. Obecnie literatura dotyczącabioróżnorodności jest już dostępna w sieci poprzez partnerstwoEOL i konsorcjum Biodiversity Heritage Library (BHL).Autorzy i liderzy projektuEOL skupia kilka instytucji będących światowymi lideramiw badaniach z zakresu nauk przyrodniczych. Są to m.in. SmithsonianInstitution, the Field Museum, Harvard University,the Marine Biological Laboratory, Missouri Botanical Garden,the Biodiversity Heritage Library consortium oraz the Atlasof Living Australia. Do współpracy zaproszono również inneinstytucje ze Stanów Zjednoczonych i całego świata, ponadtonawiązano ważne kontakty z podobnymi inicjatywami np.z GBIF, FishBase, Tree of Life Web, Catalogue of Life i Amphibiaweb.Koszty funkcjonowania EOL w okresie pięciu lat zostałyoszacowane na około 50 milionów dolarów. Projektem kierujetzw. Komitet Sterujący (Steering Committee), składający sięz szefów najważniejszych instytucji tworzących EOL, ponadtoDistinguished Advisory Board, składająca się z wybitnych osobistościwspierających projekt, oraz Rada Instytucjonalna (InstitutionalCouncil) zajmująca się współpracą z organizacjamipartnerskimi, kluczowymi programami, a także sekretariat,którego rolą jest nadzór nad projektem. Najważniejszymizadaniami EOL zajmuje się pięć grup roboczych. Są to: StronyGatunków, Informatyka Bioróżnorodności, Przeszukiwaniei Digitalizacja, Synteza Bioróżnorodności, Edukacja i Upowszechnianiewyników prac.Nasz udział w EOLJako członek EOL, BHL pracuję nad digitalizacją światowejliteratury dotyczącej bioróżnorodności, a także wspólnie z innymiprowadzę prace nad rozwojem narzędzi nawigacyjnych,ułatwiających poruszanie się po wspomnianych zasobachliteraturowych a także pomiędzy literaturąa stronami dotyczącymi interesujących użytkownikagatunków.W lipcu br. wraz z kilkoma kolegami z Europyi Stanów Zjednoczonych uczestniczyłemw tematycznych warsztatach naukowychdotyczących określonej grupy organizmów,którymi zajmuję się naukowo. Jest to jedna z największychgrup mikroorganizmów tworzących krzemionkowy pancerzyk,czyli okrzemki (Bacillariophyta). Warsztaty te odbyły sięw Marine Biological Laboratory w Woods Hole, USA.Plany na przyszłośćW okresie najbliższych pięciu lat celem EOL będzie: (a) wygenerowaniemilionów stron odnoszących się do poszczególnychgatunków, z czego każda będzie zweryfikowana przezekspertów z danej dziedziny, (b) digitalizacja ogromnegozakresu literatury dotyczącej bioróżnorodności, (c) wygenerowaniemateriałów edukacyjnych dla uczniów szkół i studentówuniwersytetów oraz pracowników nauki, a także (d)wykorzystanie zasobów EOL do tworzenia nowej, połączonejwiedzy dotyczącej bioróżnorodności w skali całego globu. “Original text provided by Encyclopedia of Life, translated toPolish by Andrzej Witkowski i Diana Krawczyk” – Oryginalny tekstdostarczony przez Encyclopedia of Life, przetłumaczony na językpolski przez Andrzeja Witkowskiego i Dianę Krawczyk(śródtytuły pochodzą od redakcji)