REGION, EUROPA, ŚWIATMURMAŃSK– nowe naukowe wyzwanieCzy polsko-rosyjska współpraca to tylko relikt przeszłości? Nic bardziej mylnego! Murmańskod wielu lat jest miastem partnerskim Szczecina, a nasza uczelnia podejmuje właśniewspółpracę z Murmańskim Państwowym Uniwersytetem Pedagogicznym.mgr Katarzyna Łobaczasystentka w KatedrzeEfektywności InnowacjiWZiEU USWizyta w MuzeumHistorii MSPU.Od lewej:prof. dr hab.Piotr Niedzielski,Katarzyna Łobacz,prof. dr hab. AndrzejWitkowski,dr Barbara Rodziewicz,pracownica Muzeum,Eugeniusz Kisiel,prof. dr hab. EwaSzuszkiewicz,prof. dr hab. StanisławMusielakfot. z archiwumAndrzeja Witkowskiego66Murmańsk to największe miasto rosyjskie położoneza kręgiem polarnym, mające szczególne znaczenieekonomiczne ze względu na niezamarzający przezcały rok port nad Morzem Barentsa. Założone w 1916<strong>roku</strong> stanowiło strategiczną bazę wojskową sowieckichatomowych okrętów podwodnych, nosicieliładunków jądrowych, było głównym portem handlowymi rybackim dla Związku Radzieckiego, a obecniestanowi port macierzysty rosyjskiej floty. Ze względuna swoje tradycje morskie posiada rozwinięty przemysłspożywczy (przetwórstwo ryb) oraz stoczniowy(głównie stocznie remontowe).Chociaż lata swojej świetności miasto ma już zasobą, jego mieszkańcy bardzo troszczą się o pielęgnowaniekontaktów z miastami partnerskimi, do którychnależą: Akureyri (Islandia), Gröningen (Holandia), Jacksonville(Stany Zjednoczone), Luleå (Szwecja), Mińsk(Białoruś), Rovaniemi (Finlandia), Szczecin (Polska),Tromsø (Norwegia) oraz Vadsø (Norwegia). Jednymz istotnych obszarów tych kontaktów jest nauka, którazawsze zajmuje miejsce ponad wszelkimi podziałami.Murmański Państwowy UniwersytetPedagogicznyZałożony w 1939 r. Murmański PaństwowyUniwersytet Pedagogiczny(MSPU) jest najstarszą uczelnią na PółwyspieKolskim, a w tamtejszym rejonie– jedynym uniwersytetem obejmującymswymi zainteresowaniami nauki społeczne.Obecnie w jego skład wchodzi dziesięćwydziałów: Historii i Filologii Rosyjskiej,Pedagogiki Przedszkolnej, Kulturyi Sztuki, Pedagogiki Szkolnej, Nauk o Życiu,Lingwistyki, Fizyczno-Matematyczny,Pedagogiki Specjalnej oraz Psychologii,Technologii, Wzornictwa i Architekturyoraz Studiów PodyplomowychZe względu zarówno na krótką historięmiasta, jak i samej uczelni, czyli MSPU,tradycje uniwersyteckie są słabo zakorzenione,jednak obserwuje się na tym obszarzeintensywny rozwój edukacji i na-uki, czego przejawem jest wzmacnianie współpracyz uczelniami we wszystkich miastach partnerskich.Mimo że na tamtejszym uniwersytecie zatrudnionychjest zaledwie 303 pracowników naukowo-dydaktycznych,podejmują oni szereg prac badawczych wewspółpracy z konsorcjami międzynarodowymi, główniez uczelniami partnerskimi z Norwegii i Finlandii.Głównymi obszarami zainteresowań naukowych są:pedagogika, opieka społeczna, historia, filozofia, matematyka,fizyka, geografia, ekologia i lingwistyka.Uczelnia kładzie duży nacisk na edukację praktyczną,szczególnie na kierunkach związanych z projektowaniemi wzornictwem, których studenci w praktycerealizują wiele swoich pomysłów twórczych.Polonia w MurmańskuStowarzyszenie polonijne w Murmańsku liczy ok.2 tys. osób, a ich aktywność ogniskuje się wokół parafiiKościoła katolickiego, która formalnie powstała w <strong>roku</strong>2007, w murach nowo wzniesionej świątyni. Tutejszyuniwersytet jest także animatorem kultury polskiejw rejonie murmańskim, np. Katarzyna Karbanowskaz Katedry Języka Rosyjskiego prowadzi studencki
zespół, który dla lokalnej społeczności akademickiejprzygotowuje m.in. przedstawienia w języku polskim.Pierwsza delegacja uniwersyteckaWe wrześniu 2009 r. na zaproszenie rektora MSPUprof. Andreya Sergeeva w Murmańsku przebywała delegacjaUniwersytetu Szczecińskiego pod przewodnictwemrektora ds. nauki i współpracy międzynarodowejprof. dr. hab. Andrzeja Witkowskiego w składzie:prof. dr hab. Stanisław Musielak, prof. dr hab. EwaSzuszkiewicz, prof. dr hab. Piotr Niedzielski, Kanclerzmgr Eugeniusz Kisiel, dr Barbara Rodziewicz oraz niżejpodpisana.Najważniejszymi elementem tej wizyty byłykonkretne rozmowy z rektorami oraz dziekanamiposzczególnych wydziałów, z których szczecińscy naukowcywynieśli cenne spostrzeżenia dotyczące kierunkówrozwoju MSPU oraz doświadczyli niezwykleciepłego przyjęcia i spotkali się z wielką otwartościągospodarzy, którzy zadali sobie wiele trudu, aby pokazaćpiękno tych okolic. Zorganizowali również wizytęna grobach żołnierzy polskich na murmańskimcmentarzu, na których rektor US złożył w hołdziekwiaty.Dzięki uprzejmości pracowników Muzeum HistoriiMSPU oraz staraniom profesorów US Murmańskzyskał trwałe miejsce w kolekcji piasków oraz skałz różnych miejsc świata w Muzeum GeologicznymWydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Szczecińskiego.Nasza uczelnia wzbogaciła się także o pamiątki pochodzącespoza kręgu polarnego, takie jak np. obrazymalowane naturalnymi kamieniami. Nadarzyła siętakże okazja na zebranie próbek badawczych z wybrzeżyMorza Barentsa do laboratorium geologicznegoprof. Stanisława Musielaka.Współpraca Uniwersytetu Szczecińskiego z MSPUstanowi niewątpliwą szansę dla studentów i pracownikównaukowych, którzy chcą doskonalić swojeumiejętności w zakresie nauk społecznych oraz językarosyjskiego. Murmańsk jest także rajem dlageologów, archeologów oraz wszystkich zainteresowanychzgłębianiem tajemnic ekosystemów tundry.Czy współpraca spełni pokładane w niej nadzieje?Wiele zależy od tego, czy znajdą się środki na realizacjęwspólnych projektów oraz osoby chętne do ichwykorzystania. Dla uniwersytetu otwiera się niewątpliwienowa szansa, umiejmy z niej skorzystać. MURMAŃSK– pierwsza wizytaW dniu 21 listopada 2009 r. Murmański PaństwowyUniwersytet Pedagogiczny (MSPU) obchodził70 rocznicę swojego powstania. Z tejokazji władze MSPU wystosowały do JM Rektoranaszej Alma Mater zaproszenie do wzięcia udziałuw uroczystościach jubileuszowych, na któreJM Rektor wydelegował dr hab. Ewę Pajewską,dziekana Wydziału Filologicznego oraz dr hab.Anieszkę Popielę, dziekana Wydziału Nauk Przyrodniczych.Uroczystości jubileuszoweGala jubileuszowa odbyła się w Teatrze Miejskim przy pełnejwidowni i miała charakter koncertu połączonego z występamistudentów i pracowników MSPU, a poszczególne punkty częściartystycznej przeplatały się z prezentacjami przedstawiającyminajważniejsze wydarzenia z dziejów uczelni, a także ze wspomnieniamio najbardziej zasłużonych profesorach i pracownikachdydaktycznych. Nie zabrakło również występu przedszkolakówz Murmańska, które obiecywały, że w przyszłości zasilą szeregistudentów MSPU. Rektor MSPU, a także wielu pracowników naukowychi administracyjnych odebrało ordery z rąk wicegubernatoraOkręgu Kolskiego.W uroczystościach wzięli również udział przedstawiciele kilkuinnych zaprzyjaźnionych z MSPU szkół wyższych, w tym z Finlandii,Norwegii, Niemiec i Białorusi. Po koncercie zostałyśmy zaproszonedo budynku rektoratu na poczęstunek, w czasie któregow imieniu JM Rektora oraz społeczności akademickiej UniwersytetuSzczecińskiego złożyłyśmy naszym gospodarzom najlepszeżyczenia i gratulacje.Tundra, muzeum i PoloniaPobyt trwał zaledwie dwa dni, ale oprócz udziału w uroczystościachrocznicowych udało nam się spotkać z dziekanamiwydziałów przyrodniczego i filologicznego MSPU, wymienić doświadczeniaoraz przedyskutować możliwości przyszłej współpracy.Na naszą prośbę gospodarze zawieźli nas kilka kilometrówza miasto, abyśmy mogły zobaczyć tundrę. Wprawdzie leżącygdzieniegdzie śnieg oraz szybko zapadająca noc ograniczyłamożliwość studiów botanicznych, to wrażenie pozostanie niezapomniane.Mimo że w czwartki Muzeum Półwyspu Kolskiegojest zamknięte, udostępniono nam zbiory działu przyrodniczegoi historycznego, co pozwoliło na uzupełnienie naszej wiedzyo mieście i regionie.Wiedzę tę wzbogaciła krótka, ale interesująca wizyta w kościelekatolickim, w którym pracuje mówiący po polsku wikaryz Syberii. Dowiedziałyśmy się, że duża grupa parafian pragnieuczyć się języka polskiego, a ksiądz organizuje regularnie lekcje,które cieszą się dużym zainteresowaniem. Jak sądzę, realną pomocze strony Uniwersytetu Szczecińskiego stanowiłoby pr<strong>zek</strong>azanietej parafii materiałów do nauki naszego ojczystego językaoraz poparcie naszych rodaków w ich staraniach o utrzymaniekontaktu z ojczyzną przodków.W Murmańsku przyjęte zostałyśmy z dużą życzliwością i zainteresowaniemgospodarzy. Nasza wizyta wpisała się w ciągspotkań z przedstawicielami naszego kraju. 2 grudnia z rektoremMSPU spotkali się także konsul generalny RP w Sankt-PetersburguAndrzej Zawistowski i jego zastępca Tomasz Urbaniak. Mamnadzieję, że nasza wizyta przyczyni się do rozwoju dalszej współpracypomiędzy MSPU i US.REGION, EUROPA, ŚWIATdr hab., prof. USAgnieszka Popieladziekan Wydziału NaukPrzyrodniczych USdr hab., prof. USEwa Pajewskadziekan WydziałuFilologicznego USZabudowa miejska i portw Murmańskufot. Andrzej Witkowski67