خاطره دیدار با امام
1986951
1986951
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
گزارش<br />
MEHR NEWSAGENCY<br />
صفحه | 15 شماره | 5 14 بهمن 94<br />
شود که ما نسبت به خیلی از مسائل بی توجهیم این<br />
بی توجهی و انفصال از دنیا دلیل پیشرفت نکردن ما است.<br />
این پژوهشگر فلسفه گفت: از موضوع فلسفه تحلیلی که<br />
بگذریم، این اوضاع نابسامان را در فلسفه اسالمی هم می<br />
بینی م. وقت ی ب ه مدخل فلسفه اس المی دانش گاه استنفورد<br />
نگاه می کنیم هیچ مقاله ای در<strong>با</strong>ره فلسفه اسالمی از<br />
یک ایرانی یا یک مسلمان نمی بینیم. بنابراین مشخص<br />
است که ما ز<strong>با</strong>ن فلسفه معاصر در جهان را بلد نیستیم و<br />
به پژوهش های جهانی بی توجهیم. <strong>با</strong> این اوضاع می<br />
بینید که که ما به جای پرداختن به موضوعاتی که برای<br />
دنیا مهم است و موضوعات فلسفه اسالمی به موضوعاتی از<br />
قبیل سنت و مدرنیته پرداختیم که تازه به زعم من در آن<br />
حوزه هم خیلی موفق نبوده ایم.<br />
در دوران فراغ فلسفه اسالمی به سر می بریم<br />
آخرین سخنران این مراسم نصراهلل حکمت بود؛ وی در<br />
خصوص وضعیت فلسفه اسالمی در زمان فعلی سخنرانی<br />
کرد و گفت: به عقیده من در زمان فعلی ما در فراغ فلسفه<br />
اسالمی به سر می بریم. اینکه از آن هنوز یاد می کنیم و<br />
در دانشگاه و حوزه تدریس می شود به معنای جاندار بودن<br />
آن نیست. وضعیت فلسفه اسالمی در ایران بسیار رنجور و<br />
مهجور است.<br />
وی افزود: اینکه در دانشگاه های ما متون فلسفه اسالمی<br />
مثل »بدایه الحکمه« تدریس شود به معنی زنده بودن<br />
فلسفه اسالمی نیست. اگرچه من معتقدم که اصال کتاب<br />
»بدایه الحکمه« عالمه ط<strong>با</strong>ط<strong>با</strong>ئی برای تدریس در دانشگاه<br />
ها نوشته نشده و برای تدریس در حوزه و طالب نوشته شده<br />
است. دانشجوی رشته فلسفه وقتی در دوران دانشجوی اش<br />
این کتاب را می خواند از همه چیز بیزار می شود چون این<br />
اثر ارت<strong>با</strong>طی به زمانه ما ندارد، به ع<strong>با</strong>رتی این کتاب هیچ<br />
سنخیتی <strong>با</strong> مسائل و موضوعات عصر ما ندارد.<br />
حکمت ادامه داد: فلسفه اسالمی یک جریان است که از<br />
زمان کندی آغاز شده و به مالصدرا رسیده است و ما بعد<br />
از مالصدرا فقط آن را تکرار کرده ایم و حرف تازه ای نزدیم.<br />
درست است که یکسری مسائل اجتماعی و سیاسی در آن<br />
دخیل است اما گذشته از آن مشکل دیگر این است که<br />
جامعه ما احساس نیاز به فلسفه و فیلسوف ندارد. اینکه<br />
بگوئیم به خاطر شرایط نمی توان متفکر پدید آورد اشت<strong>با</strong>ه<br />
است چون بسیاری از متفکران ما در همین شرایط آفریده<br />
شده اند و اثر خلق کردند. اینکه من توقع داشته <strong>با</strong>شم همه<br />
چیز فراهم شود تا من فکر کنم و مورد حمایت قرار بگیرم<br />
امری غیرقابل تحقق است چون فیلسوف آینه پنهان زمان<br />
خویش و عقل یک سرزمین است.<br />
استاد گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی در خصوص چرایی<br />
این مهجوریت و فراغ توضیح داد: فلسفه اسالمی امروز دو<br />
ویژگی دارد که موجب شده ما دچار فراغ و مهجوریت آن<br />
<strong>با</strong>شیم. انجماد و انسداد. به بیان دیگر فلسفه اسالمی امروز<br />
از یکسو یخ زده است و نشاط ندارد از سوی دیگر راه هایش<br />
به زندگی امروز بشر بسته شده است. عامل انجماد فلسفه<br />
خلط میان دین و فلسفه است. به این معنا که نفس فلسفه<br />
مالصدرا ما را به عبور کردن دعوت می کند و خودِ او هم از<br />
میرداماد عبور کرده ولی ما چند دهه است که در مالصدرا<br />
ماندیم و اصالت وجود و حکمت متعالیه جزو عقاید دینی ما<br />
شده است و کسی هم جرات ندارد <strong>با</strong> این ها مخالفت کند<br />
و این یک عامل مهم برای انجماد فلسفه اسالمی است.<br />
حکمت <strong>با</strong> اشاره به دلیل عامل انسداد در فلسفه اسالمی<br />
ادامه داد: منظور من از انسداد این است که در زمانه فعلی<br />
همه در و پنجره های فلسفه بسته شده و فلسفه نه ارت<strong>با</strong>طی<br />
<strong>با</strong> خارج از کشور دارد - که البته این دغدغه من نیست- و<br />
نه ارت<strong>با</strong>طی <strong>با</strong> فالسفه داخل کشور. به بیان دیگر فلسفه<br />
اسالمی هیچ ارت<strong>با</strong>طی <strong>با</strong> مسائل زندگی ا مروز ما ندارد. ما<br />
دلمان خوش است که در<strong>با</strong>ره م<strong>با</strong>دی و م<strong>با</strong>نی فلسفه اسالمی<br />
صحبت می کنیم ولی هیچ گاه بین این م<strong>با</strong>دی و زندگی<br />
روزمره مان ارت<strong>با</strong>ط برقرار نمی کنیم.<br />
نویسنده »حکمت و هنر در عرفان ابن عربی« در پایان گفت:<br />
عامل اصلی انسداد در فلسفه اسالمی مطالعاتی است که در<br />
چند دهه اخیر شرق شناسان در<strong>با</strong>ره فلسفه اسالمی داشتند.<br />
تاریخ فلسفه اسالمی موجود نه تنها به هیچ وجه نشان<br />
دهنده چهره اصیل فلسفه اسالمی نیست بلکه همه چیز<br />
فلسفه اسالمی را به صورت وارونه می گوید. تاریخ فلسفه<br />
اسالمی موجود از فلسفه اسالمی یک فلسفه بی ربط و<br />
حاشیه نشین یونانی معرفی کرده است در حالی که فلسفه<br />
اسالمی ماهیتاً <strong>با</strong> فلسفه یونان تفاوت دارد و فالسفه مسلمان<br />
فلسفه ای تاسیس کردند که هم در ساختار وهم در محتوا <strong>با</strong><br />
فلسفه یونان متفاوت است.<br />
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی:<br />
ن ظ ری ه ت م دن ن وین اس الم ی پ ی ک ره<br />
ب اشک وه ت م دن غ رب ی را م یشک ند<br />
موسی نجفی، رئیس پژوهشکده فرهنگ،<br />
انقالب و تمدن اسالمی پژوهشگاه علوم<br />
انسانی و مطالعات فرهنگی، در میزگرد<br />
علمی که در حاشیه افتتاحیه نخستین هفته<br />
علمی تمدن نوین اسالمی <strong>با</strong> حضور حجت<br />
االسالم والمسلمین محسن الویری و حجت<br />
االسالم والمسلمین غالمرضا بهروزی لک،<br />
در مسجد مقدس جمکران برگزار شد، به<br />
تبیین »فلسفه تکامل تاریخ و تمدن نوین<br />
اسالمی« پرداخت.<br />
وی تمدن، نوبودن و اسالمی بودن را سه<br />
قسم تمدن نوین اسالمی برشمرد و گفت:<br />
انقالب اسالمی در بطن خودش یک نظریه<br />
پیوستگی دارد و آن پیوسته کردن تمدن<br />
گذشته اسالمی به تمدن نوین اسالمی<br />
است.<br />
صاحب کرسی نظریه پردازی هویت ملی<br />
تاکید کرد که اگر کسی نظریه غرب را<br />
بپذیرد، نظریه پیوستگی به نظریه گسستگی<br />
تبدیل میشود.<br />
نجفی <strong>با</strong> بیان اینکه در تمدن نوین<br />
اسالمی <strong>با</strong>ید به اندیشه تعالی، تمدن<br />
برتر، تکامل و هویت توجه داشت، اظهار<br />
داشت: بیداری اسالمی یک روند تکامل<br />
داشته که این روند از دو قرن پیش تا<br />
حاال از بعد نظامی به سیاسی و سپس<br />
به بعد فرهنگی رسیده و االن در مرحله<br />
تمدنی قرار دارد، یعنی بحث تمدن<br />
سرحلقه تکاملی نظریه بیداری اسالمی<br />
هم محسوب میشود.<br />
این استاد دانشگاه افزود: اگر بخواهیم این<br />
قضیه را <strong>با</strong> حیات سیاسی غرب بنگریم <strong>با</strong>ید<br />
استعمار را به سه بخش کهنه، نو و فرانو<br />
تقسیم کنیم و بدانیم که نظریه تمدنی ما<br />
در مقابل استعمار فرانو قرار میگیرد.<br />
نجفی در بررسی نگاه نظریات غربی<br />
به نظریه تمدن نوین اسالمی گفت:<br />
غربیها معتقدند که نظریه تمدن نوین<br />
اسالمی دارای گسلهای فرهنگی است<br />
و این گسلها به برتری اندیشه لیبرال<br />
دموکراسی غربی منجر می شود.<br />
وی تصریح کرد: وجود دشمن فرضی،<br />
اسالم هراسی، برتری تمدن غرب در<br />
نهایت، نظم نوین جهانی، به حاشیه<br />
رفتن همه فرهنگها در برابر فرهنگ<br />
غربی و برتری مطلق تمدن غربی از<br />
دیگر مواردی است که طرفداران نظریه<br />
غربی در<strong>با</strong>ره نظریه تمدن نوین اسالمی<br />
مطرح کردند.<br />
نجفی <strong>با</strong> بیان اینکه نظریه تمدن نوین<br />
اسالمی دارای دو بعد تمدنی و اسالمی است،<br />
به نقش نظریه گفتگوی تمدنها در تکامل<br />
این نظریه اشاره کرد و گفت: متاسفانه به<br />
دلیل نگاه سیاسی که به این نظریه شده،<br />
اصل آن به حاشیه رفته است. در بعد تمدنی<br />
نظریه تمدن نوین اسالمی میتوانیم <strong>با</strong><br />
غرب ارت<strong>با</strong>ط داشته <strong>با</strong>شیم ولی این بعد<br />
اسالمی است که ما را نسبت به تمدن<br />
غرب برتری میدهد.<br />
وی <strong>با</strong> بیان اینکه نظریه تمدن نوین اسالمی،<br />
سیطره گفتمان مطلق غرب را می شکند و از<br />
غرب پرسش دارد، اظهار داشت: غربیها<br />
در کتابهای خود، جنگ غرب و شرق را<br />
جنگ قدسی اندیشه لیبرال دموکراسی و<br />
اسالم تعبیر میکنند و میگویند که تمدن<br />
اسالمی و اسالم در حاشیه فرهنگ غربی<br />
اس ت.<br />
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و<br />
مطالعات فرهنگی تصریح کرد: آنها معتقدند<br />
سایر تمدنها <strong>با</strong>ید در حاشیه تمدن غربی<br />
قرار بگیرند و نظریه تمدن نوین اسالمی<br />
یک استراتژی قدرت نیست بلکه یک<br />
نظریه فکری است که بشر را در همه<br />
زمینهها قدرت میدهد.<br />
نجفی گفت: آنها افکار افراطی مسلمانان و<br />
داعش را خیلی تبلیغ میکنند، ولی وقتی<br />
تجدید حیات اسالم مطرح شود مفهوم<br />
دیگری در غرب ایجاد میکند.<br />
وی تصریح کرد: فرهنگ سازی جدید که<br />
در تمدن نوین اسالمی است، ادبیات فاخری<br />
به ما میدهد که میتواند ما را تمام قد<br />
در مقابل غرب ظاهر کند.<br />
نجفی معتقد است که نظریه تمدن نوین<br />
اسالمی، نظریه شرق شناسی نوین را از<br />
بین میبرد، جهانی سازی مطلق مدرنیته<br />
را میشکند و از آن فاصله میگیرد و <strong>با</strong><br />
مفهوم بنیادگرایی و قشریت و خشونت مقابله<br />
میکند.<br />
نجفی افزود: این نظریه، ابعاد مختلف<br />
انسانی رشد میدهد و بعد چند ساحتی و<br />
خدایی و معنوی انسان را پررنگ میکند و<br />
فراتر از مفهوم اصالحات میرود.<br />
صاحب کرسی نظریه پردازی هویت ملی<br />
<strong>با</strong> بیان اینکه نظریه تمدن نوین اسالمی،<br />
اسالم سیاسی را یک درجه ارتقا میدهد،<br />
تاکید کرد: این نظریه پیکره <strong>با</strong>شکوه و<br />
عظمت تمدن غربی را میشکند و انسان را<br />
به جایگاه خودش بر میگرداند.<br />
وی اضافه کرد: نظریه تمدن نوین اسالمی،<br />
طرح عالم دینی و تجدید عهد دینی برای<br />
بشر دارد و در نهایت میتواند تکامل چند<br />
ساحتی را در بحث تمدنی برای بشر نشان<br />
دهد و جایگاه سایر مفاهیم را هم داشته<br />
<strong>با</strong>شد.<br />
نجفی در پایان سخنانش گفت: اگر بحث<br />
تکامل را در افق تمدن، مقدمه تمدن برتر<br />
مهدوی تلقی کنیم میتوانیم در مفهوم<br />
انتظار هم <strong>با</strong> عمق بیشتری نظر کنیم.
Change language