03.02.2016 Views

خاطره دیدار با امام

1986951

1986951

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

صفحه | 72 شماره | 5 14 بهمن 94<br />

یا د د ا شت<br />

MEHR NEWSAGENCY<br />

ن ظ ام آم وزش ی م درن م ه م ت رین ک ارگ زار<br />

ایدئولوژی زدای ی در ای ران<br />

کنفرانس ‏»توسعه و عدالت آموزشی«‏ تکنوکراتهای<br />

کنونی بیش از هرچیز در ادامه طرح سپاه دانش و توسعه<br />

آموزش مدرن به روستاها در رژیم سابق قابل تحلیل و<br />

تفسیر است.‏<br />

به گزارش خبرنگار مهر،‏ متن پیش رو یادداشتی است از<br />

محمدحسین <strong>با</strong>دامچی در<strong>با</strong>ره کنفرانس ‏»توسعه و عدالت<br />

آموزشی«‏ که از نظر می گذرد؛<br />

اول <strong>با</strong>ر که نام کنفرانس ‏»توسعه و عدالت آموزشی«‏ به<br />

گوشت می خورد خوشحال می شوی آن هم به خاطر<br />

شنیدن کلمه ‏»عدالت آموزشی«.‏ سرمایه داری روز به<br />

روز بیشتر در حال غلبه بر نظام آموزشی ماست و این<br />

الجرم بی عدالتیهای پنهان بسیاری را پدید آورده است:‏<br />

مهمترین کارکرد نظام آموزشی ما آنست که فرزندان<br />

اقویا را همچنان در طبقه اقویا نگه می دارد.‏ بچه پولدارِ‏<br />

<strong>با</strong>الشهر نشینِ‏ بورژوا مآبِ‏ پیش دانشگاهیهای خوب<br />

تهران <strong>با</strong> پارکینگ ماشینهای شاسی بلند رتبه های<br />

خوب کنکور سراسری و آزاد را دو قبضه می کنند و بچه<br />

مثبتِ‏ شهرستانیِ‏ مدرسه دولتیِ‏ سر محله <strong>با</strong>ید به فکر<br />

یک پادویی خوب در اداره ای،‏ شرکتی،‏ دکانی جایی <strong>با</strong>شد<br />

که بعد سر<strong>با</strong>زی به جای جیب م<strong>با</strong>رک ابوی یه الق<strong>با</strong>ی<br />

بیچاره،‏ آویزان دولت مستظهر به دکل نفت ‏)اگر چیزی<br />

اش برسد به این مویرگهای آخر زنجیر!(‏ یا جیب م<strong>با</strong>رک<br />

ابوی آقازاده ی بورژوای مذکور شود.‏<br />

البته این فقط ظاهر قصه است.‏ پوستر کنفرانس را که<br />

می بینی ته دلت احساس می کنی که یک بویی می<br />

دهد ولی خوب شیرفهم نمی شوی که بوی چیست.‏<br />

بعد که به برگزارکنندگان نگاه می کنی و اسم سازمان<br />

مدیریت و برنامه ریزی و از آن مهمتر دانشکده مدیریت و<br />

اقتصاد دانشگاه شریف را که می بینی تازه معلوم می<br />

شود که آن بوی مخصوص بوی نچسب بچه لختیهای<br />

افریقایی در پوسترهای یونسکو است!‏<br />

برای فهم رابطه میان توسعه و عدالت آموزشی،‏ یا به<br />

ع<strong>با</strong>رت بهتر تفکر نوکارگزاران و عدالت آموزشی <strong>با</strong>ید این<br />

چارچوب نخ نمای بوردیوییِ‏ شبه مارکسیستی در تحلیل<br />

آموزش در ایران را کنار گذاشت و عینک فرهنگیِ‏ مطالعات<br />

تاریخ معاصر را بر چشم گذاشت.‏ البته پرواضح است که<br />

قبل از همه اینها <strong>با</strong>ید عینکهای خر رنگ کنِ‏ ‏»حقوق<br />

بشری«‏ و ‏»حق وق ک ودکان«‏ و ‏»حق وق مهاجری ن«‏ را ک ه<br />

برنامه کنفرانس ماالمال از اینهاست به دور انداخت.‏<br />

مسأله ‏»توسعه آموزش به مناطق محروم«‏ در تاریخ<br />

معاصر ایران طنین بلندی دارد.‏ بلندترین صدای آن<br />

مربوط می شود به پروژه بزرگ ‏»سپاه دانش«‏ که<br />

شاه امریکایی پنجاه سال پیش در مجموعه رفرم کالن<br />

انقالب سفید پیاده کرد.‏ ساده لوح ترین مورخین هم<br />

اذعان دارند که رسیدگی به محرومین و بهبود وضع<br />

روس تاییان آخری ن ه دف در پی اده س ازی ای ن ط رح ب ود،‏<br />

همانطور که آزاد کردن رعیت از سلطه ار<strong>با</strong>ب بی اهمیت<br />

ترین موضوع در اصالحات ارضی،‏ یا دادن حقوق برابر به<br />

زنان و مردان آخرین مسأله در طرح ‏»حق رأی زنان«‏ و<br />

ارتقای کیفیت آموزشی بی ربط ترین مسأله به ‏»انقالب<br />

آموزشی«‏ در انقالب سفید بود.‏<br />

هدف از سپاه دانش چه بود؟ مسأله اصلی این است<br />

که مناطق روستایی و پیرامونی هنوز ‏»استقالل فرهنگی<br />

و اجتماعی«‏ خویش را حفظ کرده اند و نتوانسته اند در<br />

نظم جدید مدرن ایران که مدرنیزاسیون پهلوی در تهران<br />

و شهرهای بزرگ کلید زد ادغام گردند.‏ به ع<strong>با</strong>رت بهتر<br />

مناطق پیرامونی ایران هنوز در جهان سنت زندگی<br />

می کنند و مناس<strong>با</strong>ت خویش را در چارچوب جهان بینی،‏<br />

فرهنگ،‏ اقتصاد و روشهای قدیم انجام می دهند.‏ این<br />

عدم ادغام مناطق پیرامونی جزیره های بی ث<strong>با</strong>تی را می<br />

سازد که بخاطر استقالل فرهنگی و اجتماعی،‏ پیوندی<br />

<strong>با</strong> دولت مدرن به عنوان مهمترین کارگزار مدرنیته<br />

ی ایرانی ندارد و نفس این استقالل از دو جهت بسیار<br />

م<strong>خاطره</strong> انگیز است:‏ اول اینکه منابع و ظرفیتهای انسانی،‏<br />

معدنی،‏ اقتصادی و ... روستاها و شهرستانها را از دسترس<br />

خارج می کند.‏ یعنی <strong>با</strong>زار خوبی از نیروی کار و همینطور<br />

مصرف دائمی از چرخه اقتصاد بیرون می افتد که کامالً‏<br />

به ضرر اقتصاد مدرن نیمه بورژوایی-نیمه دولتی ایران<br />

است.‏<br />

مسأله دوم از این یکی خیلی مهمتر است.‏ استقالل<br />

فرهنگی و استقالل اقتصادی،‏ استقالل سیاسی می آورد و<br />

این یعنی آنکه تمام این جزیره های جدا مانده مناطق<br />

مستعدی برای طغیان سیاسی و جذب ایدئولوژی های<br />

انتقادی و اعتراضی به شمار می آیند.‏ مسأله این نیست<br />

که این مناطق فقیر یا غنی <strong>با</strong>شند،‏ مسأله اینست که<br />

فقر اگر <strong>با</strong> وابستگی سیاسی توأم ن<strong>با</strong>شد به طغیان می<br />

انجامد.‏ فقر کنترل شده در چارچوب وابستگی فرهنگی،‏<br />

سیاسی و اقتصادی مشکل را به خود فرد نسبت می دهد<br />

و راهی خیالی را به روی فرد می گشاید که مانع شکل<br />

گرفتن ‏»حسّ‏ بن بست«،‏ توجه به ساختارهای کالن و<br />

اعتراض سیاسی در او می شود.‏ این تفاوت ماهوی فقر<br />

افریقایی بدبخت قرن بیستم <strong>با</strong> افریقایی بدبختر قرن<br />

بیست و یکم است.‏<br />

ایدئولوژی مهمی که شاه در دهه چهل شمسی از رواج<br />

آن در میان دهقانان و روستاییان بسیار بیم داشت<br />

کمونیسم بود.‏ البته توسعه ‏»توسعه«‏ به مناطق محروم<br />

همانط ور ک ه گفت ه ش د اساس اً‏ ضد هرگون ه ایدئولوژی و<br />

تفکر سیاسی معارض عمل می کند و مختص مقابله<br />

ب ا کمونیس م نیس ت.‏ ای ن همان طرح ی اس ت که سال<br />

گذشته <strong>با</strong>راک او<strong>با</strong>ما در ‎۶۹‎امین کنفرانس سالیانه سازمان<br />

ملل برای مقابله <strong>با</strong> رواج ‏»اسالم گرایی«‏ در جهان اسالم<br />

برای حفظ موجودیت ‏»عصر امریکایی بعد از جنگ<br />

جهانی دوم«‏ ارائه کرد:‏<br />

‏»اگر فراتر از مرزهای خود نگاه کنیم،‏ اگر یک تفکر<br />

جهانی داشته <strong>با</strong>شیم و <strong>با</strong> مشارکت اقدام کنیم،‏ می توانیم<br />

مسیر این قرن را ترسیم کنیم،‏ همانطور که پیشنیان ما<br />

عصر پس از جنگ جهانی دوم را رقم زدند ... در اینجا<br />

من میل دارم به طور مستقیم <strong>با</strong> جوانان در سراسر<br />

دنیای مسلمان سخن بگویم ‏...شما نشان داده اید که<br />

وقتی جوانان ابزارهای موفقیت را در اختیار داشته <strong>با</strong>شند-‏<br />

مدارس خوب،‏ آموزش در ریاضیات و علوم،‏ اقتصادی که<br />

پرورش دهندۀ خالقیت و کار آفرینی <strong>با</strong>شد-‏ در آن صورت<br />

جوامع شکوفا خواهند شد.‏ بنا بر این آمریکا <strong>با</strong> کسانی<br />

که این دیدگاه را ترویج می کنند مشارکت خواهد<br />

کرد.«]‏‎۱‎‏[‏<br />

مسأله اصلی در ایران به جامعه شناسی رأی مردم<br />

در انتخا<strong>با</strong>ت ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ <strong>با</strong>زمی گردد.‏ در شرایطی که<br />

مردمان شهرهای بزرگ یا به ع<strong>با</strong>رت بهتر طبقه متوسط<br />

شهری تحت تأثیر حساسیتهای اقتصادی و فرهنگی<br />

خاص طبقه بورژوا در پی رأی به کاندیدای تجدّدگرا<br />

و تداوم نورمالیزاسیون و عرفی شدن جمهوری اسالمی<br />

بودند،‏ مردم روستاها و استانهای پیرامونی که علی رغم<br />

تمام تجاوزهای فرهنگی مدرنیزاسیون،‏ هنوز استقالل<br />

فرهنگی خود را از دست نداده در چارچوب کلی تفکر<br />

عدالتخواه و بومی انقالب اسالمی می اندیشیدند،‏ به<br />

اصالحات اساسی در ساختار نظام بر مبنای همان ایده<br />

آل صدر انقالب رأی دادند.‏ <strong>با</strong> اینکه نامزد مورد نظر<br />

طبقات مستضعف ایرانی نتوانست آرمانهای این مردم<br />

را برآورده کند،‏ امّا زنگ خطر یکدست نبودن <strong>با</strong>فت<br />

فرهنگی ایران برای طرفداران ایران سکوالر بی ادّعا<br />

یا همان رژیم پهلوی <strong>با</strong>زتولید شده در جمهوری اسالمی<br />

استحاله شده به صدا درآمد.‏<br />

بر این اساس است که تصور می کنم کنفرانس<br />

‏»توسعه و عدالت آموزشی«‏ تکنوکراتهای کنونی بیش از<br />

هرچیز در ادامه طرح سپاه دانش و توسعه آموزش مدرن<br />

به روستاها در رژیم سابق قابل تحلیل و تفسیر است.‏<br />

جالل آل احمد نیم قرن پیش در آستانه انقالب سفید<br />

نوشت:‏ ‏»شهرهای ما اکنون در همه جا به رشد یک<br />

غده سرطانی می رویند.‏ غده ای که اگر ریشه اش به<br />

روستا برسد و آنرا بپوساند واویالست.«‏ ‏)غرب زدگی،‏<br />

فصل چهارم(‏ اکنون که قریب نیم قرنی از خشکیدن<br />

قلب روستای ایرانی به دست شاه می گذرد،‏ هنوز روح<br />

خبیث مدرنیزاسیون امریکایی نمی تواند از الشه ی نیمه<br />

جان روستایی بگذرد که شاید روزگاری ‏»احمدی نژادی<br />

دیگر«‏ از آن سر بر بیاورد.‏<br />

<strong>با</strong> اینحال نسخه سپاه دانش سال ۹۴ طبعاً‏ تفاوتهای<br />

مهمی <strong>با</strong> نسخه پنجاه سال پیش خود دارد.‏ مهمترین<br />

مشکل در ضعف آموزش رسمی در نهادینه کردن<br />

شهروندی بورژوایی است.‏ بنابراین <strong>با</strong>ید تحت عنوان<br />

‏»تمرکز زدایی از آموزش و پرورش دولتی«‏ و ‏»مسئولیت<br />

پذیری شرکتها«‏ و ‏»گسترش ICT و تکنولوژیهای<br />

آموزشی مجازی«‏ ‏]‏‎۲‎‏[قلمروهای نوینی به روی مکاتب<br />

آموزشی مؤثرتر <strong>با</strong>ز شود.‏ آموزش <strong>با</strong>ید بتواند ضمن<br />

انتقال زیربناهای فرهنگی جدید و گسستن نسل جدید<br />

روستاییان از جهان بینی سنتی،‏ معیشت آنان را نیز <strong>با</strong><br />

ساختار اقتصاد مدرن نوظهور ایرانی پیوند بزند.‏ نتیجه<br />

کار در یک کالم ‏»رام شدن روستاییان«‏ خواهد بود که<br />

احتماالً‏ به زعم جامعه شناسان پروژه نورمالیزاسیون<br />

آخرین پایگاه اجتماعی انقالبی گری در ایران است.‏<br />

_________________________________<br />

[ ۱ ]http://www.voltairenet.org/<br />

article۱۸۵۴۵۴.html<br />

]۲[ نگاه کنید به بیانیه رسمی کنفرانس در<br />

https://docs.google.com/document/<br />

d/۱HgbRSA۲R۴MCyLGQo۴GIKDkSu۲F_<br />

pLZ-TnLiQcxVSvM۰/edit

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!