BURSA’DA ZAMAN

hakkındaki bilgiyi bir araya getirmiştir: 6
padişah, 28 şehzâde, 16 vezir-i azam, 238
mutasavvıf, 8 salatin camii, 36 mesire
yer, 41 su, 3 kuyu, 11 kaplıca, 36 tekke, 10
metrûk tekke. İki neşri vardır: Mustafa
Demirel, Hulâsatü’l-Vefeyât, Bursa Büyükşehir
Belediyesi, Bursa, 2014. Ayşe Nur Sır
Dündar, Hulâsatü’l-Vefeyât (Giriş, İnceleme,
Metin, Tıpkıbasım) 2 cilt, Kesit Yayınları,
İstanbul, 2015.
3.Menâkıb-ı Ahmed Gazzî
Biyografi yazma konusunda kendisini yetiştiren
Gazzîzâde, büyük dedesini müstakil
bir eserle tanıtmıştır. Hayatının detaylarını
verirken özellikle Niyazî-i Mısrî ile ilk
karşılaşması ve ona intisabı hakkında geniş
bilgi vermiştir. Şeyhi bulunduğu dergâhın
kuruluşu ile ilgili birinci elden bilgiler veren
müellif, dedesi Mustafa Nesib Efendi’den
duyduklarının bir kısmını da aktarmıştır.
Abdüllatîf Efendi kitabın sonunda kendi
eserlerinin dökümünü vermeyi de ihmal
etmemiştir. Abdüürrahim Koçin tarafından
neşredilmiştir. Ankara 2012.
4. Vakâyi-i Baba Paşa
İkbal devrinden sonra sürgün olarak bulunduğu
Bursa’da idbar devrini yaşayan Gâzi
Seyyid İbrahim Paşa’nın bir nevi hatıraları
olan bu eser kültür hayatımızın bir başka
alanına ışık tutmaktadır. Halk arasında
Baba Paşa diye bilinen İbrahim Paşa’nın
görev yaptığı yıllarda, devletin iç emniyetini
sağlamak için verdiği mücadele bütün
detaylarıyla anlatılmaktadır. 1819 tarihinde
kaleme alınan eser Salih Erol tarafından
yeni harflere aktarılmış ve 2013’de Türk
Tarih Kurumu’nca basılmıştır.
5.Vâkı’ât
Bir kişinin konuşmasını aynı anda bir başkasının
kaleme almasıyla meydana gelen
kitaplara Vâkı’ât denir. Bunun en meşhur
örneği Aziz Mahmûd Hüdâyî tarafından
kaleme alınan Hz. Üftade’nin sohbetleridir.
Bursa’daki ikinci örnek Gazzîzâde’nin bu kitabıdır.
Mürşidi Mehmed Emin Kerkükî’nin
on üç yıl boyunca Eminiyye dergâhında
yaptığı sohbetleri kaleme alan müellif, bize
çok değerli bir armağan bırakmıştır. Çünkü
Mehmed Emin Kerkükî/Bursevî’nin başka
bir eseri yoktur. Bu eser de olmasaydı onun
fikirleri hakkında bilgimiz çok yetersiz
kalacaktı. Eserde kendi cümleleriyle mürşidinin
ifadelerinin karışmaması için özel
gayret gösteren yazar, sohbetlerin Arapça
bir özetini yapmayı da ihmal etmemiştir.
Ahmed Gazzî ve Gazzîzâde üzerinde geniş
araştırmaları olan Hamdi Tekeli bu eseri
yeni harflere aktararak neşretmiştir:
Gazzîzâde Abdüllatif’in Hayatı Eserleri ve
Vâkı’ât’ı, Uludağ Yayınları, Bursa, 2016.
Bu yıl Eminiyye dergâhı (Veled-i Habîb Camii)
ile ilgili olarak gerçekleşen bir güzellik
de şudur. Mehmed Emin Efendi’nin torunu
olan Gökçen ailesi bu dergâhı onarmakla
kalmamış, bitişiğinde yaptırdığı Huzurevi’ni
kamunun hizmetine sunmakla “hayırlı
evlat” zümresine dahil olmuştur.
Hamdi Tekeli’nin tesbitlerine göre Abdüllatif
Efendi’nin kaleme aldığı eserlerin
isimleri şöyledir:
1. Esrâr-ı Fâtihati’l-Kitâb
2. Tefsîrü’l-Fâtiha Müsemmâ bi Fütühât-ı
Kenzü’l-Kur’ân
3. Tenkıh-u Zübdeti’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân
4. Tefsîru’l-Kur’ân
5. Risâletü’l-Aktâb
6. Risâle
7. Menâsiku’l-Hac
8. Risâle Âdâb-ı Esmâ-i İsnâ Aşer
9. Tafsîl-i Ahvâl-i Etvâr-ı Esmâ-i İsnâ
Aşer
10. Âdâb-ı Biat-ı Nisvan
11. Risâle fî Cevaz-ı Deverân-ı Meşâyıh-ı
Sûfîye
12. Ahvâl-i Esmâ-ı Seb‘a Maa Devâirihim
13. Temhîd-i Mukaddimât
14. Risâle-i Rûhu’l-Kuds
15. Risâle-i Zeyniyye fî Meslek-i ‘Aliyye
16. Risâletü’l-Vâkı‘ât
17. Vâkı‘ât
18. Risâle-i Andelib-i Uşşâk
19. Risâle fi’l-Fıkh ve’t-Ta’bîr
20. Risâle fî Kerâmâti’l-Evliyâ
21. Makâlât-ı ‘Aliyye fî İrşâd-ı Ehli’s-Sülûk
22. Risâle-i Beyân es-Semâ Mültekâ min
İhyâi’l-Ulûm
23. Mecmûati’l-Fevâid
24. Mecmûati’l-Hutab
25. el-Mecâlis fî Fedâil-i Sıyâmi’l-Eyyâm
Sitte-i Şevval ve Savm-ı Receb vs
26. Mecmûatü’l-Hutbe
27. Mecmûatü Mevâiz-i Müteferrika
28. Tercüme-i Zahira
29. Hulâsatü’l-Vefeyât (Zübdetü’l-Vefeyât)
30. Ravzatü’l-Muflihûn
31. Menâkıb-ı Ahmed el-Gazzî
32. Vakâyî-i Baba Paşa fi’t-Târîh
33. Hâzihi Dürreti’l-Beyzâ fî Şerefi Mevlidi’l-Mustafa
34. Mecmûa
35. Mecmâu’l-Furuk
36. Muhtasar fi’l-Furuk
37. el-Muntehâb Mesheri’l-Lugati’l-‘Arabî
38. Şerefü’l-Âfâk
39. Mergûbu’s-Sâlikîn
40. ed-Daavât ve Âdâbuhû ve Fedâilü’l-Ezkâr
41. el-Mecâlisü’l-Gazâ
42. Risâletü’l-Ehâdis ve’l-Ahbâr fî Hakkı’l-Gazâ
43. Risâle Ma’nâhü’l-Gazâ
44. Der Ziyâret-i Kubûr
Vefatına düşürdüğümüz tarih şöyledir:
Dedesi Ahmed Gazzî, Gazzî dergâhın kurdu
Sonra Nesîb Efendi bu makamda oturdu
Torunun rihletine bir er geldi târih çun
“DERGEH-İ GAZZΔ sözü doğrusu cuk
oturdu: 1247
BURSA’DA ZAMAN
| Ocak 2017 | Sayı 21
37