BURSA’DA ZAMAN

Saffet YILMAZ
Elveda
Endülüs
Türk ve Müslümanların tarihi, aynı zamanda göç ve tehcirlerin de
tarihidir. Zaman içinde; Balkanlar’dan, Kafkaslar’dan, Ahıska’dan,
Kırım’dan, Karabağ’dan, Yugoslavya’dan, Doğu Türkistan’dan,
Irak’tan, Lübnan’dan, Suriye’den, Afganistan’dan, Yemen’den,
Filistin’den Anadolu’ya göçleri ve bu göçlerin yarattığı dramı gördü
bu topraklar. Yakın zamanda yaşanan Bulgaristan zorunlu göçünün
Anadolu’daki ana duraklarından biri olduğu için Bursa, biz bu şehirde
göçün yarattığı dramı daha bir yakından gördük. Tehcirle gelen
soydaşların on yıllar süren, trajediyi unutma ve geldikleri yeni yerlere
adaptasyon sorunları, geride kalanların durumunu öğrenme ve
kazanmış olduklarını koruma çabaları…
Kürtuba Cami
Büyükşehir Belediyesi Encümen üyelerinin,
İspanya’daki tarihi eserleri inceleme
programı kapsamında bu ülkeye gidince,
8. yüzyıldan itibaren bu ülkeye yerleşen ve
tarihin bugün dahi görmediği bir medeniyet
oluşturan Müslümanların yaşadığı;
göç, tehcir, kıyım, sürgün, esir edilme,
zorla din değiştirme uygulamalarını ve
buna karşın o Müslümanların o ülke için
neler yaptığını, bugüne kadar gelebilen
neleri ürettiğini görme imkanımız oldu.
Kuşkusuz her sürgün, her tehcir kendi
içinde özel koşullar barındırır. Acıyı başka
bir acıyla ölçmek zordur. Ama Endülüs
Müslümanlarının yaşadığını başka türlü
adlandırmak gerek.
Bu yazıda size İspanya’nın güzelliklerini
anlatmak isterdim ama o güzelliklerin
arka planındaki medeniyeti ve başına
gelenleri anlatmaya çalışacağım. İslam
coğrafyalarının, Müslümanların bugünkü
durumu ile de benzeştiği için bunun
bir sorumluluk olduğunu düşünüyorum.
Güzellikleri ise fotoğraflar zaten anlatıyor
olacak.
Kuzey Afrika Müslümanlarının İspanya’yı
fethi, bundan yaklaşık bin 300 yıl öncesine
dayanıyor. 711 yılında Tarık Bin Ziyad
komutasındaki İslam ordusu İspanya’ya
ayak bastı ve kısa sürede İspanya’nın
yaklaşık yarısını aldı. Bu gelişme, hem
insanlık tarihinin en ileri uygarlıklarından
birinin oluşumuna hem de insanlık
tarihi boyunca görülmemiş dramların
da ilk adımı idi. Sekizinci asırdan sonra
parlamaya başlayan İslam Medeniyeti,
İspanya’nın fethiyle yeni bir cazibe
merkezine kavuşmuş oldu ve medeniyete
dair ne varsa burada ortaya kondu. Tıp,
eczacılık, astronomi, fizik ve matematikte
önemli başarılara imza atarak Endülüs’e
özgü yeni bir sentez yarattı. Karanlık Orta
Çağ dönemini yaşayan Avrupa, Endülüs
sayesinde tuzu, renkli camı, ipeği, sateni,
seramiği, sabunu, nitrik asidi, pusulayı,
cetveli, değirmeni, gözlüğü, perdeyi,
BURSA’DA ZAMAN
| Ocak 2017 | Sayı 21
39