araştırma / 3 lider, 3 kader ve 3 Bursa… / İsmail Kemal KEMANKAŞ 3 lider, 3 kader ve 3 Bursa… Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu’nun ardından küllerinden yeniden doğan bir ülke… Bir anlamda İslam dünyasının batıya dönük yüzü. Bursa ise Osmanlı’nın ilk başkenti… Bu nedenle, bazı ünlü sürgünler ve Ortadoğu liderlerinin yolu, Türkiye ve Bursa’da kesişmiş ve tarihe not düşen ilginç sonuçlar doğurmuş. 88 <strong>BURSA’DA</strong> <strong>ZAMAN</strong> | Ocak 2017 | Sayı 21
İsmail Kemal KEMANKAŞ Sürgün… Acıyı, gurbeti, cezayı çağrıştırır. Tarih boyunca, bazı liderler, kanaat önderleri, sanatkârlar sürgün yaşamının bir parçası olur. Bazen sürgündekiler, ara sıra da sürgün yerleri öne çıkar. Örneğin, Osmanlı döneminde, saray ile ters düşen bazı devlet büyükleri, şehzadeler, sultan gözdeleri Bursa’ya gönderilir. Hem İstanbul’un yanında oluşu, hem de sürgünün denetimi açısından kolaylığı, ilk başkent Bursa’yı öne çıkarır. Bir de sürülen yerin daha ünlü olduğu sürgünler vardır Bodrum gibi… Şair Cevat Şakir Kabaağaçlı sürgün yerinden ötürü “Halikarnas Balıkçısı” mahlasını kullanır yıllar boyu… O’nun bu sürgününü, bugünün Bodrumu’na bakarak şans diye niteleyenlere de rastlanır. Libya’daki darbe haberini gazeteler böyle vermişti Gelelim Bursa’ya… Şeyh Bedrettin’den Şehzade Mustafa’ya, Ahmet Vefik Paşa’dan Aziz Nesin’e kadar onlarca ünlü gelip geçer Bursa’dan… Ama onların içinde ülkelerinin kaderini çizenler ya da kaderi Bursa’da çizilenler de vardır. Kamuoyunda fazla da bilinmezler. Oysa yakın geçmişte Arap Baharı diye nitelenen, Kuzey Afrika ve Ortadoğu’yu kapsayan, günümüzde Irak ve Suriye ile sınırı olduğu için Türkiye’nin de sorunu haline gelen kaosun, geçmişi eskilere dayanan başlangıcında, yolu Bursa’dan geçen üç Arap liderin kaderi de vardır sanki… İşte onların Bursa günlerini konu etmek istiyorum. Diğer iki kader arkadaşından daha Libya’nın ilk kralı Sunusi Bursa’da tatil yaparken darbeye maruz kalmıştı yeni ve farklı bir Bursa macerası olan İdris El Sunusi’den başlayacağım. KAPLICADA BİR KRAL DEVRİLDİ Eylül ayının tarihteki yeri bir başka… Sonbaharın simgesi olması yanında, ihtilallerin, ayaklanmaların mevsimi sanki eylül... Takvimler 1 Eylül 1969 gününü gösteriyor. Bursa’nın simgesi Çelik Palas’ın havuzunda yüzen birçok ünlü sima arasında bir de kral var... Adı İdris El Sunusi... Kabile döneminden sonra Libya’nın ilk kralı. Olabilir. Ama anlatacağımız olay bir kelime ile anlatılacak gibi değil. Sunusi ailesi Libya tarihinde önemli bir yere sahiptir. Senusi tarikatının liderliğini 1916 yılında fiilen devralan Sunusi ailesinden İdris El Sunusi, ülkesini işgal eden İtalyanlar’la, önce anlaşma yapar. Buna rağmen işgal sürünce Mısır’a geçerek diplomatik yolla mücadele eder. Sonra da, çok sayıda kabile, nüfuzlu çevreler ve dış dünyanın desteğiyle 24 Aralık 1951 tarihinde krallığını ilan eder ve Libya’yı özgürlüğüne kavuşturur. Yıl 1969... Libya’yı özgürlüğüne kavuşturan ülkenin ilk kralı 79 yaşındaki İdris El Sunusi, maiyeti ile geldiği Bursa’da, kentin en ünlü kaplıcasında şifa arar. 1 Eylül pazartesi günü, öğle saatlerinde ajanslar şok bir haber geçer. Habere göre, Libya’da genç bir albay, arkadaşlarıyla ülke yönetimine el koyar.. Ve bu haber Bursa’ya hemen ulaşır. FİLM GİBİ BİR KAÇIŞ Yaşlı kral, olayı serinkanlılıkla karşılar ve günlük programını aynen uygulayarak, 16 günden beri kalmakta olduğu Çelik Palas’ta gecelemeyi sürdürür. Ertesi gün hareket geçen Bursa polisi, Kral El Sunusi’yi, banyo kısmındaki bir kapıdan arka sokağa gizlice çıkarır ve otomobile bindirir. Gazetecileri atlatmayı başaran polis, Kral Sunusi’yi Mudanya limanına götürür. Beyaz harmaniye içindeki devrik kral, eşi, ailenin diğer fertleri, hizmetkârları ve Libya’nın Atina Büyükelçisi Tahir Karamanlı’nın eşliğinde Yunan bandıralı Knossos yatına bindirilir. Bitkin görünen Kral Sunusi ve beraberindekiler, Yunanistan’ın Volos limanına doğru hareket eder. <strong>BURSA’DA</strong> <strong>ZAMAN</strong> | Ocak 2017 | Sayı 21 89
- Page 1 and 2:
Ocak 2017 Sayı 21 BURSA’DA ZAMAN
- Page 3 and 4:
BURSA’DA ZAMAN Yıl: 6 Sayı: 21
- Page 5 and 6:
s36 s38 s58 s62 s82 s102 S58 S62 S6
- Page 7 and 8:
Prof. Dr. Cağfer Karadaş Uludağ
- Page 9 and 10:
İzzet Keribar şekillendirmektir.
- Page 11 and 12:
vardır. Sözgelimi “Otobüs tuta
- Page 13 and 14:
çare olmak için her yolu denerler
- Page 15 and 16:
Bu Gurur Hepimizin; TKB’nin Metin
- Page 17 and 18:
UYGULAMA ÖDÜLLERİ • Battalgazi
- Page 19 and 20:
Yrd. Doç. Dr. Sezai SEVİM / Uluda
- Page 21 and 22:
ada yapılmaya başlanmasıyla birl
- Page 23 and 24:
Yeşil Camii kuzey duvarındaki ku
- Page 25 and 26:
Kur’ân’da hayır işlemek ve i
- Page 27 and 28:
ne, mektep, Dârü’l-hadîs, Dâr
- Page 29 and 30:
Osmanlı’nın ilk başkenti olan
- Page 31 and 32:
kurumlarda bulunan şeyh efendiler,
- Page 33 and 34:
ağlı Sırıl Köyü camisinde hat
- Page 35 and 36:
içün Âsitâne-i devlet-âşiyân
- Page 37 and 38:
Prof. Dr. Mustafa Kara Bursa’da B
- Page 39 and 40: hakkındaki bilgiyi bir araya getir
- Page 41 and 42: Saffet YILMAZ Elveda Endülüs Tür
- Page 43 and 44: na duyulan çekememezlik kuşkusuz
- Page 45 and 46: ya Müslüman olmaları ya da Eski
- Page 47 and 48: her tür teşebbüse sorgusuz suals
- Page 49 and 50: yapılmış ve bugün İspanya’da
- Page 51 and 52: Cihat AKÇAY / İspanya Rehberi, Se
- Page 53 and 54: geçmesi ile beraber kiliseye dön
- Page 55 and 56: Özellikle İspanyollar kendi tarih
- Page 57 and 58: ya’nın başkenti Madrid’e 1,5
- Page 59 and 60: Endülüs mimari şaheserleri ile
- Page 61 and 62: sahip çıkması onun için mühim
- Page 63 and 64: zehirli ustura ile Cem’e benzer,
- Page 65 and 66: Aziz ELBAS Balkanlar’ın Kilidini
- Page 67 and 68: ler gönderirler. Macar, Rus ve Fre
- Page 69 and 70: Metin Önal MENGÜŞOĞLU Bursa’y
- Page 71 and 72: Daha evvel bu yolculuğu defalarca
- Page 73 and 74: koyun sürüleri gözümüze ilişm
- Page 75 and 76: Bursa’da doğup büyüyen veya he
- Page 77 and 78: Düşündüm!.. İngiltere’de me
- Page 79 and 80: ile geldim. Durdum Yunus’a vardı
- Page 81 and 82: Resim 2 - Doğu duvarı boyunca sı
- Page 83 and 84: edilmişti. İlk raporlarımızdaki
- Page 85 and 86: Bursa tarih boyunca hep ilklerin ş
- Page 87 and 88: (Kayıhan Hamamı, Mahkeme Hamamı,
- Page 89: tırmaları Merkezi bünyesindeki u
- Page 93 and 94: fetlerle dolaşma isteği Bursa’d
- Page 95 and 96: Yazılı ve sözlü olmak üzere ik
- Page 97 and 98: kim niçe ay ü gün saye-i himmet
- Page 99 and 100: Bursa’nın futboldaki ilk birinci
- Page 101 and 102: Planlamada atletizm pisti ile binic
- Page 103 and 104: Blagay Sarı Saltuk Tekkesi eserler
- Page 105 and 106: zirelerin gün yüzüne çıkarılm
- Page 107 and 108: BURSA’DA ZAMAN | Ocak 2017 | Say